Πρόγραμμα Θείων Λειτουργιών και Ιερων Ακολουθιών
Αγίου Δωδεκαήμερου
• Πέμπτη 23 /12 5.00 μ. μ. Ακολουθία των Μεγάλων Βασιλικών Ωρών των Χριστουγέννων.
• Παρασκευή 24/12 7.30 π. μ. Εσπερινός των Χριστουγέννων και Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου.
• Σάββατο 25/12 Χριστουγεννα 5.00 π. μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων.
5.00 μ. μ. Ακολουθία του εσπερινού.
• Κυριακή 26/12 Εορτή Συναξεως της Υπ. Θεοτόκου7.00 π. μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία.
5.00 μ.μ Ακολουθία του εσπερινού.
• Δευτέρα 27/12 Αγίου Στεφάνου7.00 π.μ.Ακολουθία του Όρθρου και Θεία Λειτουργία.
• Σάββατο 1/1 Εορτή Περιτομής του Κυρίου και Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου 7.00 π. μ Όρθρος και Θεία
Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και κοπή ενοριακης βασιλόπιτας.
• Κυριακή 2/1 7.00π.μ Όρθρος και Θεία Λειτουργία.
• Τρίτη 4/1 5.00μ.μ Ακολουθία των Μεγάλων Βασιλικών Ωρών των Θεοφανείων.
• Τετάρτη 5/1 7.00π.μ. Εσπερινός εορτής των Θεοφανείων, Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και
ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμου.
• Πέμπτη 6/1Εορτη των Αγίων Θεοφανείων 7.00π.μ.Ορθρος και Θεία Λειτουργία και ακολουθία του
Μεγάλου Αγιασμου. 5.00μ.μ Ακολουθία του εσπερινού.
• Παρασκευή 7/1 εορτή συναξεως Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου 7.00 π. μ. Όρθρος και Θεία Λειτουργία.
Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2021
Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2021
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΝΗΓΥΡΕΩΣ
ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ
Σάββατο 11 Δεκεμβρίου
• 6.30 μ.μ Μέγας πανηγυρικός εσπερινός μετ αρτοκλασίας χοροστατούντος του Σεβ.
Μητροπολίτου Πειραιώς κ. κ. Σεραφείμ.
• 9.00 μ.μ Ιερά παράκλησις του Αγίου.
• 10.00 μ.μ.- 01.00 μ.τ.μ Ιερά αγρυπνία.
Κυριακή 12 Δεκεμβρίου
• 7.00- 10.30 π.μ. Όρθρος και πανηγυρική Θεία Λειτουργία ιερουργουντος του Σεβ. Ποιμεναρχου
μας κ.κ Σεραφείμ και εν συνεχεία Ιερά Λιτανεία της εικόνος του Αγίου πέριξ του Ιερού Ναού.
• 5.30 μ.μ. Μεθεορτος εσπερινός και Ιερά παράκλησις του Αγίου.
Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου
• 7.00- 9.00 Μεθεορτος Θεία Λειτουργία.
Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2021
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Σεραφεὶμ ἐπίσκοπος Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου
Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Σεραφεὶμ ἐπίσκοπος Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου
Ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ γεννήθηκε στὸ χωριὸ Μπεζούλια τῆς ἐπαρχίας Ἀγράφων καὶ ἀνατράφηκε κατὰ Χριστὸν ἀπὸ τοὺς θεοσεβεῖς γονεῖς του, Σωφρόνιο καὶ Μαρία. Ἀγάπησε τὴ μοναχικὴ ζωὴ καὶ πῆγε στὴ Μονὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τὴν ἐπονομαζόμενη Κορῶνα ἢ Κρύα Βρύση καὶ ἐπιδόθηκε στὴν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς. Διακρίθηκε γιὰ τὴν ἄσκησή του καὶ ἔγινε ἡγούμενος τῆς Μονῆς. Ἀργότερα χειροτονήθηκε Ἀρχιεπίσκοπος Φαναριοῦ καὶ Νεοχωρίου.
Κατηγορήθηκε ὅτι πῆρε μέρος στὴν ἐπανάσταση τοῦ Διονυσίου Φιλοσόφου (βλέπε 10 Ὀκτωβρίου), συνελήφθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ποὺ μάταια προσπάθησαν νὰ τὸν ἐξισλαμίσουν. Ἐξαγριωμένοι οἱ Τοῦρκοι μπροστὰ στὴ σταθερότητα τῆς πίστης τοῦ ἱερομάρτυρα, ὑπέβαλαν σ’ αὐτὸν φρικτὰ βασανιστήρια, τὰ ὁποῖα μεγάλωναν, ἐφ’ ὅσον ὁ Σεραφεὶμ διαρκῶς ἀρνιόταν νὰ προδώσει τὴν ἑλληνοχριστιανικὴ πίστη του. Ἀφοῦ τοῦ ἔκοψαν τὴ μύτη καὶ ἐπανειλημμένα τὸν παρουσίασαν στὸν κριτή, ἀρνούμενος νὰ ἀλλαξοπιστήσει, τὸν ἐκτέλεσαν στὶς 4 Δεκεμβρίου 1601 μ.Χ. μὲ σουβλισμὸ καὶ κατ’ ἄλλους μὲ ἀπαγχονισμό.
O σοφολογιώτατος διδάσκαλος Χριστοφόρος Προδρομίτης συνέθεσε γιὰ τὸν Ἅγιο Σεραφεὶμ ὀκτωήχους Κανόνες, προσόμοια καὶ ἰδιόμελα, τὰ ὁποῖα τυπώθηκαν μαζὶ μὲ τὴν Ἀκολουθία του.
Ἡ τιμία κεφαλὴ τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ, ἡ ὁποία ἐναποτέθηκε στὴ Μονὴ τῆς Κρύας Βρύσης, ὅπου εἶχε μονάσει ὁ Ἅγιος, παρὰ τὶς κακοποιήσεις καὶ τὶς κακουχίες ποὺ ὑπέστει, ἀποτελεῖ ἕνα διαρκὲς θαῦμα τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ «περιβάλλεται ἀπὸ τὸ δέρμα, τὸ ὁποῖο σὲ μερικὰ μέρη ἔχει ἀποσπαστεῖ ἀπὸ τοὺς πιστούς, γιὰ φυλαχτὸ καὶ φέρει τὰ σημάδια τοῦ μαρτυρίου· ἐνῶ τὸ ἀριστερὸ μάτι τοῦ Ἁγίου εἶναι γαλήνια κλεισμένο, τὸ δεξὶ φέρει ἐμφανῆ τὰ ἴχνη κακοποιήσεων, καθὼς ἐπίσης ἐμφανέστατα φαίνεται καὶ ἡ ἀποκοπὴ τῆς μύτης!». (Ἀρχιμανδρίτη Μακαρίου Τόγκα, «Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Παναγίας Κορώνας – Βίος καὶ Πολιτεία τοῦ Ἁγίου του Χριστοῦ Νέου Ἱερομάρτυρος Σεραφείμ, Ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου, τοῦ Θαυματουργοῦ (+ 1601)»· καὶ «Ἀκολουθία…»· ἔκδοση Ι. Μητροπόλεως Καστορίας 2001).
Ἡ ἱερά του μνήμη τιμᾶται στὶς 4 Δεκεμβρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος ἅ’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῶν Ἀγράφων τὸν γόνον, Φαναριοῦ τὸν πρόεδρον, καὶ Μονῆς Κορώνης τὸ κλέος Σεραφεὶμ εὐφημήσωμεν ἀθλήσας γὰρ λαμπρῶς ὑπὲρ Χριστοῦ, θαυμάτων ἐπομβρίζει δωρεᾶς καὶ λυτροῦται νοσημάτων φθοροποιῶν, τοὺς πίστει ἀνακράζοντας· δόξα τῷ δεδωκότι σοὶ ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διά σου, πάσιν ἰάματα.
ΠΗΓΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ Ι.Μ. ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ
Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2021
«Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΜΑΣ»
ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
Ι. ΝΑΟΥ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ
ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΤΕΥΧΟΣ 35
ο ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021
Λόγος εις τα Εισόδια της Θεοτόκου - Άγιος Γρηγόριος
Παλαμάς
«..Εάν το δένδρο αναγνωρίζεται από τον καρπό, και το καλό δένδρο
παράγει επίσης καλό καρπό, η μητέρα της αυτοαγαθότητος, η
γεννήτρια της αιώνιας καλλονής, πως δεν θα υπερείχε ασύγκριτα
κατά την καλοκαγαθία από κάθε αγαθό εγκόσμιο και υπερκόσμιο;
Διότι η δύναμη που καλλιέργησε τα πάντα, ο προαιώνιος και
υπερούσιος Λόγος, από ανέκφραστη φιλανθρωπία και ευσπλαχνία
για χάρη μας θέλησε να περιβληθεί τη δική μας εικόνα, για να
ανακαλέσει τη φύση πού σύρθηκε στον Άδη και να την ανακαινίσει,
γιατί είχε παλαιωθεί και να την αναβιβάσει προς το υπερουράνιο
ύψος της βασιλείας και θεότητός του.
Και βρίσκει αυτήν την αειπάρθενη η οποία υμνείται από μας σήμερα
που γιορτάζουμε την παράδοξη είσοδό της στα άγια των αγίων και
την εκλέγει ανάμεσα από όλους ανά τους αιώνες εκλεκτούς και
θαυμαστούς και περιβόητους για την ευσέβεια και σύνεση και σε
λόγια και σε έργα.
2
Ήταν αδύνατο η υψίστη και υπεράνω του νου καθαρότης, ο
σαρκωθείς Λόγος, να ενωθεί με μολυσμένη φύση, γιατί ένα μόνο
πράγμα είναι αδύνατο στο θεό, το να έλθει σε ένωση με ακάθαρτο,
πριν αυτό καθαρισθεί. Γι' αυτό και χρειαζόταν κατ' ανάγκη μια
τελείως αμόλυντη και καθαρότατη παρθένο για κυοφορία και
γέννηση εκείνου που είναι και εραστής της και δοτήρας της
καθαρότητας, η οποία και προορίσθηκε και φανερώθηκε και το
σχετικό με αυτήν μυστήριο τελέσθηκε, με πολλά παράδοξα
γεγονότα.
Πρώτα η γέννησή της από το ζεύγος που ζητούσε με άσκηση και
προσευχή τη λήξη της ατεκνίας τους και έλαβαν την υπόσχεση και
συνέλαβαν τη τωρινή Θεομήτωρ. Και επειδή οι πολυάρετοι γονείς
της πέτυχαν το ζητούμενο, έσπευσαν να εκπληρώσουν την προς το
Θεό υπόσχεσή τους και μετά τον απογαλακτισμό την οδηγούν στο
ιερό του Θεού και στον ιεράρχη που ευρίσκετο εκεί, αλλά και αυτή
μόνη της με ελεύθερη γνώμη προσήλθε στο Θεό και διέμενε στα
άγια των αγίων. Τρεφόταν δε από πάνω με άγγελο με απόρρητη
τροφή που δυνάμωνε καλύτερα τη φύση της και τελειοποιούσε τον
εαυτό της κατά το σώμα, ώστε το κατάλληλο καιρό να ανοιχθούν οι
ουράνιες μονές και να δοθούν για αιώνια κατοίκηση σε όσους
πιστεύουν στη παράδοξη γέννα της.
Έχοντας πλέον από τη μητρική ακόμη κοιλιά τέτοια θεία χαρίσματα
και φυσικά δώρα, δεν δέχθηκε ούτε καμιά άλλη επίκτητη φύση
(διότι έτσι νομίζω ότι πρέπει να ονομάζουμε τα από τους δασκάλους
αποκτήματα) να εισφέρει μέσα της φοιτώντας σε δασκάλους.
3
Αντίθετα, αφού παρέδωσε στο Θεό τον ηγεμονικό νου ως υπήκοο σε
όλα, εγκατέλειψε δε τελείως τα διδάγματα των ανθρώπων και έτσι
δέχθηκε άφθονη την από τα άνω σοφία, στο σημείο της ηλικίας που
οι γονείς τοποθετούν τα παιδιά χωρίς τη θέλησή τους ως νήπια κάτω
από τη καθοδήγηση νηπιαγωγού και τα παραδίδουν σε
γραμματοδιδασκάλους, αυτή παρακάθεται μαζί με το Θεό σε άγια
άδυτα σαν θεσπέσια ανάκτορα, ως βασιλικός έμψυχος θρόνος
ανώτερος από κάθε έδρα, στολισμένος ολόκληρος με αρετές που
πρέπουν σε τέτοιο βασιλέα που κάθεται σε αυτόν.
Μόλις τριών ετών που μόλις είχε αποκοπεί από το θήλασμα και τη
δίαιτα της αγκαλιάς δείκνυε το πρέπον σε όσους γνωρίζουν να
κρίνουν αλάθευτα. Όταν έφθασε κοντά στα πρόθυρα του ιερού, ενώ
νεάνιδες ευγενείς ντυμένες επάξια προς το γένος τους την
περιστοίχιζαν κρατώντας λαμπάδες και έτσι με επισημότατη πομπή
την προέπεμπαν με ευταξία προς το εσωτερικό, σε αυτό το σημείο
φάνηκε ότι αισθανόταν καλύτερα από όλους όσα συμβαίνουν και
πρόκειται να της συμβούν. Σεμνή τότε και χαρούμενη και θαυμαστή
με το κατάλληλο παράστημα και ήθος και φρόνημα προχωρούσε και
έρχεται σε συνάντηση με τον αρχιερέα.
Και αμέσως εγκατέλειψε όλους γονείς, τροφούς, συνομήλικες και
αποχωρίσθηκε από τους συναγμένους, μόνη εντελώς, χαρούμενη
προχωρεί στον αρχιερέα ο οποίος την εισήγαγε στα άγια των αγίων
και έπεισε όλους τους τότε ζώντας να δέχονται το γεγονός αυτό, με
τη σύμπραξη και τη συναπόφαση του Θεού. Διότι επρόκειτο να γίνει
σκεύος εκλογής, όχι όπως η κιβωτός γεμάτο σκιές και τύπους, αλλά
4
γεμάτο αλήθεια, για να βαστάει κυοφορώντας εκείνον τον ίδιο, του
οποίου το όνομα είναι θαυμαστό. Τι σπουδαίο θαύμα;
Ας δούμε λοιπόν, πως τίθεται τέλος στους τύπους, πως πάνω σε
εκείνη ακριβώς τη σκιαγραφία τελετουργείται η μορφή της
αλήθειας. Εισήλθε στα πρόσκαιρα άγια των αγίων η παντοτινή αγία
των αγίων. Εισήλθε η αχειροποίητη σκηνή του Λόγου, η λογική και
έμψυχη κιβωτός του άρτου της ζωής που αληθινά αποστάλθηκε σε
εμάς από τους ουρανούς. Εισήλθε η βίβλος της ζωής, που δεν
δέχθηκε τύπους λόγου, αλλά τον ίδιο το Λόγο του Πατρός
απορρήτως. Σε αυτήν την αληθινή κιβωτό παρίστανται όχι οι τύποι
των αγγέλων, αλλά οι ίδιοι οι άγγελοι και το σπουδαιότερο είναι ότι
δεν επεσκίαζαν απλά, αλλά διακονούσαν και υπηρετούσαν στη
διατροφή. Διατροφή που δεν είναι δυνατό να πούμε ούτε τι ήταν,
τόσο ξεπερνούσε σε θαυμασμό και το πολυθρύλητο εκείνο μάννα.
Ο διακομιστής ήταν καθαρό σύμβολο της αγγελικής πολιτείας της
Παρθένου σε αυτό το στάδιο της ηλικίας την υπηρετούσε συνεχώς
και δεν την επεσκίαζε, υποσχόμενος σε αυτήν το μελλοντικό
μεγαλείο. Αυτήν άλλωστε πρόκειτο να επισκιάσει, όχι άγγελος ούτε
αρχάγγελος ούτε τα ίδια τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, αλλά η ίδια η
ενυπόστατη δύναμη του Υψίστου. Τούτο μάλιστα δεν είναι
επισκίαση αλλά καθαρά ένωση, όχι μόνο στη γαστέρα αλλά και
μόρφωση. Και το μορφωμένο από τα δύο, δηλαδή από τη δύναμη
του Υψίστου και στη παναγία και παρθενική εκείνη γαστέρα ήταν ο
Λόγος Θεού σαρκωμένος.
5
Πω πω, σε ποιό βάθος μυστηρίου κατεβάσαμε το λογο! Και έτσι
ζούσε λοιπόν σαν στο παράδεισο, βίο απαράσκευο, αφρόντιστο,
αμέριμνο, αμέτοχο αγενών παθών, ζώντας μόνο για το Θεό,
βλεπόμενη μόνο από το Θεό, τρεφόμενη μόνο από το Θεό και γενικά
αφιερωμένη συνεχώς στο Θεό.
Ζούσε την ιερά ησυχία, τη στάση του νου και του κόσμου, τη
λησμονιά των κάτω, την μύηση των άνω, την απόθεση των
νοημάτων προς το καλύτερο, δια της παιδείας από την ησυχία που
θεωρούμε μέσα το Θεό. Αφού λύθηκε από κάθε υλικό δεσμό
ανυψώθηκε πάνω και από αυτή τη συμπάθεια προς το σώμα της,
σύνηψε το νου της με τη προς τον εαυτό στροφή και προσοχή και με
τη αδιάλειπτο θεία προσευχή. Και δι' αυτής ερχόμενη τελείως στον
εαυτό της και υπερβαίνοντας το πολύμορφο συρφετό των λογισμών,
διέκρινε νέα και απόρρητη οδό στους ουρανούς, που θα την έλεγα
νοητή σιγή.
Αφού έτσι μυήθηκε στα ανώτατα μυστήρια με αυτές τις ακρότατες
θεωρίες και κατά το τρόπο αυτόν ενώθηκε και αφομοιώθηκε με το
Θεό, μόνη αυτή στους αιώνες επετέλεσε αυτή την υπερφυά πρεσβεία
για χάρη μας και μόνη της την αποπεράτωσε, πραγματοποιώντας το
μέγα και το πάνω από το μέγα κατόρθωμα. Διότι δεν έγινε μόνο καθ'
ομοίωση Θεού, αλλά και έκαμε το Θεό καθ' ομοίωση ανθρώπου.
Και δεν το έκανε αυτό πείθοντάς τον, αλλά και τον κυοφόρησε
ασπόρως και τον γέννησε αφράστως, κατά την χάρη από το Θεό (γι'
αυτό και προσαγορεύθηκε από τον αρχάγγελο, κεχαριτωμένη).
6
Ποιος μπορεί να περιγράψει τα μεγαλεία σου, παρθένε; Έγινες
Θεομήτωρ, ένωσες το νου με το Θεό, ένωσες το Θεό με τη σάρκα,
έκανες το Θεό υιό ανθρώπου και τον άνθρωπο υιό Θεού,
συμφιλίωσες τον κόσμο με τον ποιητή του κόσμου. Μας δίδαξες με
έργα ότι το θεωρείν δεν προσγίνεται μόνο με αίσθηση ή και λογισμό
στους πραγματικούς ανθρώπους (διότι τότε θα ήσαν λίγο μόνο
καλύτεροι από τα άλογα), αλλά πολύ περισσότερο με τη κάθαρση
του νου και τη μέθεξη της θείας χάριτος, κατά την οποία εντρυφούμε
στα θεοειδή κάλλη όχι με λογισμούς, αλλά με άυλες επαφές. Έκαμες
τους ανθρώπους ομοδίαιτους με τους αγγέλους, ή μάλλον αξίωσες
και μεγαλύτερων βραβείων, αφού συνέλαβες από το άγιο Πνεύμα
θεανδρική μορφή και την γέννησες παράδοξα και κατέστησες την
ανθρώπινη φύση απορρήτως συμφυή και, θα λέγαμε, ομόθεη με τη
θεία φύση.
Ας φυλάττουμε επομένως τη προς το Θεό και προς αλλήλους
ενότητα, που έχει εντυπωθεί σ' εμάς από το Θεό θείως, δια των
δεσμών της αγάπης. Ας βλέπουμε πάντοτε προς τον άνω γεννήτορα.
Ας υψώσουμε άνω προς αυτόν τη καρδιά μας. Ας παρατηρήσουμε το
μέγα τούτο θέαμα, τη φύση μας να συνδιαιωνίζει αύλως με το πυρ
της Θεότητος, και, αποβάλλοντας τους δερμάτινους χιτώνες, που
έχουμε ενδυθεί από τη παράβαση, ας σταθούμε σε αγία γη,
αναδεικνύοντας ο καθένας μας τη δική του γη αγία δια της αρετής
και της προς το Θεό σταθερής αφοσιώσεως, να φωτισθούμε και
φωτιζόμενοι να συνδιαιωνίσουμε σε δόξα της τρισηλίας Θεότητος
7
που πρέπει κάθε δόξα, κράτος, τιμή και προσκύνηση τώρα και στους
ατέλειωτους αιώνες. Γένοιτο...».
Πηγή: απόσπασμα από τις Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο
Παλαμάς», τόμος 11ος
Λόγος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου εἰς τὴν Γέννησιν τοῦ
Χριστοῦ
Ὢ τῆς καινῆς μίξεως! Ὢ τῆς παραδόξου κράσεως! Ὁ ἀχώρητος
χωρεῖται, ὁ ἄκτιστος κτίζεται, ὁ ὢν γίνεται καὶ ὁ πλουτίζων
πτωχεύει ἵνα ἐγὼ πλουτήσω τὴν αὐτοῦ Θεότητα, ὁ πλήρης
κενοῦται ἵνα ἐγὼ τῆς Ἐκείνου μεταλάβω πληρώσεως. Τίς ὁ
πλοῦτος τῆς ἀγαθότητος; Τί τὸ περὶ ἐμὲ τοῦτο γέγονε μυστήριον;
«Ἀνάμεσα σὲ ὅσα ἔγιναν ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ἀπὸ τὸ Θεὸ γιὰ τὸν
ἄνθρωπο, δὲν ὑπάρχει τίποτα πιὸ ὠφέλιμο γιὰ ὅλη τὴν κτίσιν καὶ
πιὸ θεῖο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ γιορτάζουμε σήμερα, τὴ γέννηση τοῦ
Χριστοῦ».
Ἑνώθηκε ὁ Θεός, τὸ δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, κατὰ
τρόπο ἀσύγχιτο, καὶ συγκροτήθηκε μία θεανδρικὴ ὑπόσταση. Δὲν
εἶναι μονάχα ἡ θεότητα ἀνεξιχνίαστη ἀλλὰ καὶ ὁ τρόπος ποὺ
ἐνανθρώπησε εἶναι ἀδύνατο νὰ κατανοηθεῖ λογικά...
Ὁ Χριστὸς εἶναι καὶ τέλειος Θεὸς ἀλλὰ καὶ τέλειος ἄνθρωπος.
Χαρίζει τὸν ἑαυτό Του δίδοντας στοὺς ἀνθρώπους τὴ δυνατότητα νὰ
ἀπολαμβάνουν τὴν ἀνακαίνιση, τὴν κατὰ χάριν θέωση τῆς ζωῆς
μετὰ τὴν «πτώση» καὶ τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν τους.
Ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς εὐδόκησε νὰ ἐλευθερώσει τὰ πλάσματά Του
ἀπὸ τὴν ὑπερήφανη κακία τοῦ διαβόλου. Κατέβηκε ἀπὸ ψηλά,
ταπεινώθηκε ἀναμιγνύοντας τὴ Θεότητα μὲ τὴν ἀνθρωπότητα.
Ὑπέδειξε ἔτσι σὲ ὅλους, ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους, ὅτι ὁ δρόμος ποὺ
φέρνει πρὸς τὰ ἄνω δὲν εἶναι ἡ ἔπαρση ἀλλὰ ἡ ταπείνωση.
Ὅποιος συνετίσθηκε καὶ κατανόησε τὴν τιμὴ ποὺ ἔλαβε ἡ φύση μας
8
ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἀντιλήφθηκε τὴ φιλανθρωπία Του θὰ τρέξει μὲ
λαχτάρα σ’ Αὐτὸν.
Ἑορτάζομεν σήμερα τὸν ἐρχομὸν τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους
καὶ καλούμεθα νὰ ἐνδυθῶμεν τὸν νέον ἄνθρωπον, ἀφοῦ
ἐγκαταλείψωμεν τὸν παλαιόν, νὰ ζήσωμεν μαζὶ μὲ τὸν Χριστόν, νὰ
γεννηθοῦμε μαζί Του, νὰ συσταυρωθοῦμε καὶ νὰ ταφοῦμε μαζί Του.
Ἂς ἑορτάζωμεν ὄχι κατὰ τρόπον κοσμικόν, μὲ δημόσιες πανηγύρεις
μόνον, ἀλλὰ περισσότερον κατὰ τρόπον θεϊκόν. Ἂς μὴ στολίσωμεν
μόνον τὰ προπύλαια, τοὺς δρόμους καὶ τὰ σπίτια μας, ἂς μὴ
χορτάσουμε μόνον τὰ μάτια μας καὶ τὴν ἀκοήν μας μὲ μελῳδίες, ἂς
μὴν ἑτοιμάσουμε μόνον ἰδιαίτερα ἐδέσματα διὰ νὰ προσφέρωμεν εἰς
τὴν γαστέρα μας προσκαίρους ἡδονάς, ἂς μὴ διαφθείρουμε τὴ
γεῦσιν μας, ἂς μὴν ἐπιτρέψωμεν εἰς τὴν ἁφὴν νὰ εὐχαριστηθῆ, ἂς μὴ
δείξωμεν ἀδυναμίαν εἰς ἔνδυμα πλούσιον, ἂς μὴ φορτωθῶμεν μὲ
πολύτιμους λίθους, ἂς μὴν παραδιδώμεθα εἰς γλέντια καὶ
οἰνοποσίας.
Ἂς μὴν προσπαθοῦμε νὰ ξεπεράση ὁ ἕνας τὸν ἄλλον εἰς τὴν
ἀκολασίαν, δεδομένου ὅτι ἀκολασία εἶναι κάθε τὶ τὸ περιττὸν καὶ
χρησιμοποιούμενον περισσότερον ἀπὸ ὅ,τι χρειαζόμεθα. Καὶ αὐτὰ
νὰ συμβαίνουν ὅταν ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι προέρχονται ἀπὸ τὸν ἴδιον
πηλὸν μέ μᾶς, πεινοῦν καὶ ἔχουν ἀνάγκην.
Ἐμεῖς δὲ οἱ ὁποῖοι προσκυνοῦμεν τὸν Λόγον ἂς ἀπολαύσωμεν ὅλα
τα ἀγαθὰ μὲ τὴν λογικὴν καὶ τὸν θεῖον νόμον καὶ μὲ ἀφηγήσεις
ἀνεφερομένας εἰς τὴν σημερινὴν πανήγυριν, διὰ νὰ εἶναι ἁρμόζουσα
ἡ ἀπόλαυσις καὶ νὰ μὴν ἀπομακρύνεται ἀπὸ Ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος μᾶς
ἔχει συγκεντρώσει διὰ νὰ πανηγυρίσωμεν.
(Τὰ ἀναγνώσματα κατὰ τὴν Τράπεζαν τῶν Μοναστηριῶν ......)
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ χθές, σήμερον καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας, ἐκφράζει
τὸ αἰώνιον, ξεπερνᾷ τὰ παρόντα (χῶρο, χρόνο, νόμους τῆς φύσεως).
Αὐτὸς ὁ νοητὸς παρὼν κόσμος ἐδημιουργήθη ἀπὸ τὸν «Λόγον δι’ οὗ
τὰ πάντα ἐγένετο», ὥστε νὰ ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἐξετάζει τὰ τῆς
Δημιουργίας καταμετρῶντας τὰ ὑλικὰ μὲ τὸν μικρὸν «λόγον» -τὴν
ἀπὸ τὸν Θεὸν δωρημένη λογική μας- φθάνοντας καὶ εἰς τὰ μεγάλα
πράγματα, τὰ πνευματικά.
Νὰ γνωρίσωμεν καὶ νὰ τιμήσωμεν τὴν μικρὰν Βηθλεέμ καὶ νὰ
προσκυνήσωμεν τὴν Φάτνη ποὺ μᾶς ἐπαναφέρει γνωρίζοντάς μας
9
τὸν Παράδεισον, ὅπως καὶ ὁ Ἠσαΐας μᾶς παραγγέλει:«γνώρισε,
ὅπως ὁ βοῦς, τὸν κύριόν του καὶ ὅπως ὁ ὄνος τὸ παχνὶ τοῦ κυρίου
του».
Ἂς καθαρίσουμε τὸν νοῦν καὶ τὴν ἀκοὴν καὶ τὴν διάνοιαν, ὅσοι
ἐντρυφοῦμε εἰς τὰ τοῦ Θεοῦ τὰ πράγματα, διὰ νὰ ἀπολάβουμε
ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα δὲν τελειώνουν ποτέ.
Ἄς τρέξωμεν μαζὶ μὲ τὸν ἀστέρα καὶ νὰ φέρωμεν δῶρα μαζὶ μὲ τοὺς
μάγους, τὴν μετάνοιά μας καὶ τὴν ταπείνωσή μας.
Ἄς συμπορευθοῦμε σ ̓ ὅλες τὶς ἡλικίες καὶ σ ̓ ὅλα τὰ γεγονότα τοῦ
Χριστοῦ ὡς μαθητὲς Του καὶ ὁ καθένας μας ἂς φροντίζει νὰ γευθεῖ
τὴν χολήν, τὸ ὄξος, τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ κτυπήματα, τὶς ὕβρεις καὶ
τὸν ἀκάνθινον στέφανον διὰ τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς συγκατάβασής
μας πρὸς ὅλους ἀνεξαρτήτως, ὅπως Ἐκεῖνος χάριν τοῦ καθενὸς μας.
Ἂς ἐνδυθοῦμε τὸ κόκκινον ἔνδυμα, τὸ καλάμι, καὶ τὰ εἰρωνικὰ
προσκυνήματα ἐκείνων ποὺ εἰρωνεύονται τὴν ἀλήθειαν
διαμαρτυρώμενοι μὲν ἀλλὰ ἀγαπῶντας τους.
Τέλος, ἂς συσταυρωθοῦμε μαζὶ μὲ τὸν Χριστόν, διὰ νὰ ἀναστηθοῦμε
καὶ μαζί Του, διὰ νὰ δοξασθοῦμε καὶ νὰ βασιλεύσουμε μαζί Του,
στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, δοξάζοντας ἀκαταπαύστως τὸν Θεόν, ὁ
ὁποῖος προσκυνεῖται καὶ λατρεύεται ὡς Τριάς, διὰ τῆς χάριτος τοῦ
Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν, εἰς τὸν Ὁποῖον ἀνήκει ἡ δόξα εἰς
τοὺς αἰῶνας. Ἀμὴν.
Ἐπιμέλεια κειμένων: Πρωτοπρ. Γεώργιος Καλαντζῆς
Δεκέμβριος 2018
Site: www.agios-gerasimos.gr
Ο βίος του Αγίου Σπυρίδωνος
Μέσα στη χορεία των Αγίων Πατέρων μας με ξεχωριστή
λαμπρότητα προβάλλει ο Άγιος Σπυρίδων, ο επίσκοπος
Τριμυθούντος Κύπρου. Φτωχός κι ασήμαντος μέσα στην
καθημερινότητα της απλοϊκής ζωής του και τη μέριμνα του έγγαμου
βίου του, έδωσε ο φιλόθεος Σπυρίδων με όλη τη δύναμη του την
καρδιά του στο Θεό κι αυτή πλατύνθηκε και χώρεσε στους κόλπους
της όλη τη δημιουργία Του.
10
Όσο ζούσε έγινε για την Κύπρο ο καλός ποιμένας. Ζύμωσε με τον
αγιασμένο ιδρώτα του την πονεμένη κυπριακή γη δίνοντας έτσι
κουράγιο να αντέξει το βαρύ πόδι των κατακτητών της. Δόξασε και
την Εκκλησία κατοχυρώνοντας, με την απλότητα των
πνευματοφόρων λόγων του και τη θαυματουργία, το ομοούσιο του
Υιού με τον Πατέρα στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο του 325 μ.Χ.
Όταν κοιμήθηκε, στερέωσε στην Ορθοδοξία το θεοφιλή λαό της
Κέρκυρας που κινδύνευσε να εκκαθολικιστεί από τους Λατίνους
κατακτητές του. Έγινε δε ο παρηγορητής στον πόνο του λαού του
Θεού με τις άπειρες θαυματουργίες του και, χάρισε στην
ανθρωπότητα το αγιασμένο λείψανο του, άφθορο από τον 4ον μ.Χ.
αιώνα να ευωδιάζει το άρωμα της Βασιλείας των Ουρανών και να
ελκύει αυτούς που διψούν την αγάπη του Θεού Πατέρα μας.
Η Κύπρος, «η νήσος των Αγίων» κατά τους χρονογράφους, που
γέννησε πολλούς και ονομαστούς Αγίους, έβγαλε από τα σπλάχνα
της και το θείο αυτό καρπό, αυτόν που έμελλε να φωτίσει με την
απλότητα του την οικουμένη, τον Άγιο Σπυρίδωνα το θαυματουργό.
Ο Άγιος γεννήθηκε στο χωριό Άσσια της επαρχίας Αμμοχώστου,
που τώρα ποδοπατείται από τους Τούρκους. Η χρονολογία της
γέννησης του δεν είναι ακριβώς γνωστή, είναι όμως βέβαιο πως
γεννήθηκε κατά το δεύτερο μισό του Γ ́ αιώνα. Ήταν από τη
νεότητα του απλός και ταπεινός και είχε σαν εργασία του να βόσκει
πρόβατα. Νυμφεύτηκε, και από το γάμο του απέκτησε παιδιά. Εκτός
όμως από τη θυγατέρα του Ειρήνη δεν αναφέρονται αλλά ονόματα
από τους βιογράφους.
Ο γάμος δεν ήταν για το Σπυρίδωνα εμπόδιο, αλλά αντίθετα ο
δρόμος του αγιασμού του, όπως ακριβώς είναι ο «εν Χριστώ» γάμος:
δρόμος αγιασμού των πιστών. Δεν άφησε την ευλογία του
μυστηρίου κατά μέρος για να ορμήσει στις βιοτικές μέριμνες, αλλά
αγαπώντας το Θεό «εξ όλης της καρδίας, ισχύος και διανοίας
του», όπως επιβάλλεται σε όλους τους χριστιανούς, οδηγούσε τις
βιοτικές μέριμνες του προς το Θεό, μένοντας αμέριμνος στην αγάπη
Του. Έτσι οι βιογράφοι του αναφέρουν ότι ο πόθος της ησυχίας τον
ωθούσε να οδηγεί τα πρόβατα του να βόσκουν σε έρημα και ήσυχα
μέρη. Κι ενώ αυτά χόρταιναν ευχαριστημένα από τις τροφές της γης,
11
ο μακάριος Σπυρίδων έμενε αχόρταγος, καταγινόμενος στο
να «μελετά ημέρας και νυκτός εν νόμω Κυρίου».
Οι αρετές του θείου Σπυρίδωνα δεν ήταν απλώς μια βιασμένη
εξωτερική συμπεριφορά, αλλά έκφραση της χάρης του Θεού, που
ζούσε μέσα του ελκυόμενη από την αγάπη, την ταπείνωση και την
άσκησή του. Είχε νικήσει τη γαστριμαργία με την εγκράτεια, την
πορνεία με την προσευχή, τη φιλαργυρία με την αυτάρκεια. Η
ειρήνη του Αγίου Πνεύματος τον πλημμύριζε, η κενοδοξία
συντριβόταν από την ταπεινοφροσύνη του και η ακτημοσύνη του
τον ελευθέρωνε από την προσκόλληση στη γη. Ο Σπυρίδων ήταν
επίσης «φιλάδελφος και φιλόξενος» προς όλους, πονηρούς και
αγαθούς, γεμάτος αγάπη και καταδεκτικότητα.
Όλες τις αρετές τις αποκτούσε και τις ασφάλιζε «προσευχόμενος
αδιαλείπτως, νυκτός και ημέρας τω θεώ» και σύντομα έγινε ο
πραγματικά μακάριος «ιατρός ψυχών, πνευμάτων ακαθάρτων
φυγαδευτής, εκδιώκων τη δυνάμει του Αγίου Πνεύματος, πάσαν νόσον
και πάσαν μαλακίαν από τε των ψυχών και των σωμάτων των
ανθρώπων».
Τα χαρίσματα τον στόλιζαν και τον λάμπρυναν. Εκείνο όμως που
τον ανέβαζε πέρα από τους αγγέλους ήταν η ιερωσύνη που τον
έφερε στο ουράνιο θυσιαστήριο. Όταν λειτουργούσε, αρπαζόταν το
πνεύμα του προς το θρόνο του Θεού, από όπου έπαιρνε την
πληροφορία ότι «αληθώς προσεδέχθη η λογική αυτού θυσία υπό του
Θεού και Πατρός και ό,τι όπερ ητήσαντο τον Θεόν υπέρ του λαού,
έλαβε», όπως διασώζει ο βιογράφος του.
Ήταν ένας ποιμένας του Θεού για τους ανθρώπους. Δε σταμάτησε
όμως μέσα στην «εν Χριστώ» απλότητα του να είναι και ποιμένας
προβάτων, όταν ακόμα μετά το θάνατο της πρεσβυτέρας του
αναδείχτηκε Επίσκοπος Τριμυθούντος. Κι ενώ την ημέρα εποίμαινε
τους ανθρώπους τη νύχτα έβοσκε τα πρόβατα του.
Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία που ο ουράνιος αυτός
άνθρωπος και επίγειος άγγελος έγινε αρχιερέας. Πάντως σίγουρα
πριν το 325, γιατί όταν αυτοκρατόρευσε ο Μέγας Κωνσταντίνος,
πήρε μέρος στην Α ́ Οικουμενική Σύνοδο.
Ο φιλόθεος Σπυρίδων είχε ελκύσει τη χάρη του Θεού, που
φανερωνόταν εκτός από τις άλλες αρετές του στα άφθονα θαύματα,
12
που προξενούσε η προσεχή του. Μόλις ανέβηκε στον επισκοπικό
θρόνο ξέσπασε στην Κύπρο μεγάλη ανομβρία. Οι πηγές της γης
στέρεψαν και η δίψα με την πείνα μάστιζαν τον τόπο. Ο θάνατος
απλωνόταν στο νησί, που κινδύνεψε έτσι να ερημωθεί. Στράφηκαν
τότε οι κάτοικοι στο Θεό και κατέφυγαν στον εκλεκτό Του, το
θειότατο Σπυρίδωνα. Μόλις ο Άγιος προσευχήθηκε, άνοιξαν οι
κρουνοί του ουρανού και άφθονη βροχή χόρτασε τη διψασμένη γη.
Και για να φανερωθεί η παρρησία του θείου πατέρα στο Θεό, μόνο
με την προσευχή του σταμάτησε η βροχή, που απειλούσε πλημμύρες
και καταστροφές.
Ο Σπυρίδων ήταν και προορατικός. Ζώντας με την αδιάλειπτη
προσευχή στη γη, όπου υπάρχει ο χρόνος και συνάμα στον ουρανό,
όπου η αιωνιότητα, η υπέρβαση δηλαδή του χρόνου, γνώριζε ο
Άγιος και τα παρελθόντα και τα παρόντα και τα μέλλοντα. Ένα
χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω ιστορικό που μας διασώζει ο
βιογράφος του, ο Θεόδωρος, επίσκοπος Πάφου.
Ήταν εποχή πείνας και ένα φτωχός γεωργός έχοντας πολλή ανάγκη
από τρόφιμα για την οικογένεια του κατέφυγε σε έναν πλούσιο
έμπορο και του ζητούσε βοήθεια. Ο έμπορος όμως είχε μαζεμένες
σοδιές και τρόφιμα και, σκοπεύοντας να εκμεταλλευτεί την
κατάσταση, ζήτησε αρκετά χρήματα. Πονεμένος και πικραμένος ο
φτωχός κατέφυγες στον Άγιο, που τον παρηγόρησε λέγοντάς του «
Αύριο το σπίτι σου θα γεμίσει φαγητά».
Το βράδυ καταρρακτώδης βροχή κατακρήμνισε την πρόχειρη
αποθήκη του πλουσίου, τα αποθηκευμένα τρόφιμα παρασύρθηκαν
στο δρόμο και οι φτωχοί και οι πεινασμένοι, ανάμεσα τους και ο
φτωχός γεωργός, πήραν όσα χρειάζονταν. Ο φιλάργυρος έμπορος,
παρά το πάθημα του, δυστυχώς δε διορθώθηκε, ούτε μετανόησε.
Έμεινε στη σκληροκαρδία του.
Ο θείος Σπυρίδων, σαν αληθινός άνθρωπος, ήταν κυρίαρχος στη
φύση, όπως πρέπει στον άνθρωπο. Κυρίαρχος, μα όχι δυνάστης,
όπως είναι ο εμπαθής, που στην ουσία είναι δούλος των φυσικών
αναγκών του, αφού τις υπηρετεί αντί να τον υπηρετούν. Ελεύθερος
ως προς τη φύση, χωρίς να παύσει να είναι ταπεινός και ελεήμονας
σε αυτή. Μα και η φύση, όπως και τα ζώα, σε αυτού του είδους την
κυριαρχία «βρίσκουν τον εαυτό τους» και πρόθυμα υπηρετούν
13
τον «εν Χριστώ» άνθρωπο. Ο βιογράφος του μας διασώζει ένα
ιστορικό με τον ίδιο πλούσιο έμπορο που αναφέρθηκε
προηγουμένως.
Ένας φτωχός του ζήτησε τρόφιμα και σπόρους με την υπόσχεση να
τα επιστρέψει έντοκα μετά το θέρισμα. Ο πλούσιος απαιτούσε
ενέχυρο για να εξασφαλίσει και ο φτωχός κατέφυγε κλαίοντας στον
άγιο Επίσκοπο. Ο άγιος ελεήμονας προς τους φτωχούς και
πονεμένους δεν άφησε τον πλησίον του απαρηγόρητο.
Προσευχήθηκε και μετάβαλε ένα φίδι σε χρυσό κόσμημα. Την
επόμενη μέρα το έδωσε στο φτωχό που δίνοντας το για ενέχυρο,
πήρε τα χρειαζόμενα. Με την ευλογία του άγιου τα χωράφια του
φτωχού γέμισαν καρπό. Ο φτωχός ξόφλησε το χρέος του και
επέστρεψε το χρυσό κόσμημα στον Άγιο που μπροστά στον
έκπληκτο γεωργό το ευλόγησε κι έγινε ξανά φίδι.
Ήταν ο Άγιος Σπυρίδων και έξοχος παιδαγωγός. Παιδαγωγούσε με
την προσευχή και τα θαύματα του με τρόπο λεπτό, αλλά
αποτελεσματικό. Στην Ερυθρά, κωμόπολη ένα κενόδοξο και
παρήκοο διάκο και τον άφησε άλαλο. Ο Άγιος τον παρακάλεσε να
ψέλνει πιο σύντομα στον εσπερινό, γιατί είχε κάπου να πάει. Ο
διάκος θέλοντας να επιδείξει την ωραία φωνή του την αργόσερνε,
ώσπου ξάφνου δεν μπορούσε πια να μιλήσει. Ήταν ο σωφρονισμός
του Θεού. Τρομαγμένος ο διάκος ζητά τη συγχώρηση και την
ευσπλαχνία του Αγίου. Ο θείος Σπυρίδων προσευχήθηκε και η φωνή
ξαναγύρισε. Για να ταπεινωθεί όμως, έμεινε για λίγο καιρό βραχνός.
Ο χαριτωμένος τρόπος, που ο Θεός σωφρόνιζε αυτούς που ο θείος
Σπυρίδων απέφευγε να τιμωρήσει, δεν οφειλόταν παρά στην
ευσπλαχνία του Αγίου. Η φιλοκτημοσύνη, ένα από τα πιο ισχυρά
πάθη που κρατούν τον νου μας αιχμαλωτισμένο στη γη, είχε νικηθεί
από τον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο νους του ελευθερωμένος από την
προσκόλληση ζούσε τα γήινα με την καθαρότητα του ουρανού.
Ζούσε και στον ουρανό μεταφέροντας τον πόνο της γης στον
Τριαδικό Θεό για να τον ελαφρώσει.
Σε αυτό τον ουρανό, τη Βασιλεία του Θεού, ποθούσε ο Άγιος του
Θεού να εγκατοικήσει μια για πάντα. Η κηδεία έγινε με τη
σεμνότητα που άρμοζε και ο απλοϊκός ποιμένας θάφτηκε στη
μάντρα του. Στο ναό της Τριμυθούντος της Κύπρου, αγιάζοντας έτσι
14
το χώμα της πατρίδας του που το σκάλιζε, το πότιζε και το έβρεχε με
τον ιδρώτα του, ως τα γεράματα του.
Η εκλογή της αγάπης του Θεού πέρα από κάθε άλλη αγάπη από τον
Άγιο Σπυρίδωνα τον έκαμε εκλεκτό του Θεού. Αυτό έχει ήδη γίνει
αντιληπτό από την περίπτωση της θεραπείας του γιου του Μ.
Κωνσταντίνου, τον Κωνστάντιο, που τον γιάτρεψε από μια βαριά
αρρώστια.
Ο Άγιος Σπυρίδων ήταν, όπως όλοι οι Άγιοι, πολίτης της Βασιλείας
του Θεού και άφηνε γύρω του το μυστικό της άρωμα. Στο ναό της
Τριμυθούντος, όπως σε κάθε ναό της Εκκλησίας μας, σε κάθε
λειτουργία και ακολουθία γίνεται ολόκληρο πανηγύρι από τις
Ουράνιες Δυνάμεις και τους Αγγέλους. Όντας ένας από αυτούς ο
Άγιος Σπυρίδων συνοδευόταν στις ακολουθίες, όταν απουσίαζε ο
λαός, από τους Αγγέλους. Μια φορά μάλιστα η αγγελική συνοδεία
γινόταν ακουστή μακριά από το ναό και ο φτωχός λαός της
Τριμυθούντος δοξολογούσε το Θεό, που τους έστειλε ένα ποιμένα
ισάγγελο.
Το χώμα της Κύπρου δέχτηκε το αγιασμένο σώμα του, που
μπόλιασε τη γη με την αγιωσύνη του, δίνοντας της την ελπίδα της
Αναστάσεως στη δεύτερη ένδοξη Παρουσία του Χριστού μας. Και
αυτό το χώμα άφηνε τον αγιασμό να διαπερνά τους πόρους και να
σκορπίζεται πλουσιοπάροχα στο φως και τον αέρα. Ο τάφος του
έγινε πηγή ιαμάτων, από όπου ανάβλυζε άφθονη η ευλογία, που
έτρεφε το φιλόθεο λαό της Κύπρου.
Τη μέρα της γιορτής του Αγίου πλήθος προσκυνητών περνούσαν
από την Τριμυθούντα για να χαιρετίσουν τον Άγιο που τους κέρναγε
ανάλογα με τη δεκτικότητα τους. Ένας από τους προσκυνητές
γεμάτος κατάνυξη πλησίασε τον τάφο για να προσκυνήσει. Η χάρη
του Θεού τον περιτύλιξε με τέτοια δύναμη, που ούτε νε μιλήσει
ήθελε, ούτε να φάει, παρά μόνο αισθανόμενος το πνεύμα του έξω
από το χρόνο και το χώρο έπλεε από χαρά και έκσταση στην
αιωνιότητα της Βασιλείας του Θεού.
Ο Πάφου Θεόδωρος που ήταν εκτιμητός μεταξύ των επισκόπων της
Κύπρου ήταν εκείνος που στη γιορτή του Αγιοτάτου Σπυρίδωνα το
655 μ.Χ. εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο προς τιμή του θείου
πατρός. Γιατί κάθε χρόνο στις 14 Δεκεμβρίου αρχικά και αργότερα
15
στις 12 του ίδιου μήνα μαζεύονταν ανάμεσα στο πλήθος του λαού
όλοι οι Επίσκοποι της Κύπρου και συλλειτουργούσαν,
αναπέμποντας τη δοξολογία της Εκκλησίας της Κύπρου στον
απειράγαθο Θεό για το μεγάλο πρέσβυ, που της χάρισε στο θρόνο
της βασιλείας του. Χωρικοί από όλα τα μέρη του νησιού, έφερναν
από μακριά τα ζώα, τα οπωρικά, τα φρούτα, την πραμάτια τους
γενικά γύρω από το ναό.
Ενώ όμως η κυπριακή γη κράτησε το αγιασμένο λείψανο άφθορο να
μοσχομυρίζει στα σπλάχνα της, ήλθε ο καιρός, τα τέλη του Ζ’
αιώνα, το ιερό σκήνωμα να αγιάσει και άλλους τόπους. Οι επιδρομές
των Αράβων απειλούσαν τον ολοκληρωτικό αφανισμό των Κυπρίων
τόσο που ο Ιουστινιανός, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου,
μετανάστευσε τον πληθυσμό της Κύπρου στον Ελληνισμό. Το ιερό
λείψανο για να ασφαλιστεί μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη,
όπου έγινε δεκτό από τους Βυζαντινούς σαν ιδιαίτερη ευλογία από
το Θεό.
Στην Κύπρο ο ναός της Τριμυθούντος έγινε τελικά Μοναστήρι, ενώ
στην Κέρκυρα η θεία οικονομία σχεδίαζε την προστασία του νησιού
αυτού από τα δόγματα των Λατίνων κατακτητών του. Το θείο
σκήνωμα αφέθηκε για προσκύνημα σε έναν από τους ναούς του
νησιού, ενώ τα πάμπολλα θαύματα που φανέρωναν τη δόξα του
Αγίου Σπυρίδωνα στο θρόνο του Θεού ώθησαν το λαό να κτίσει με
τα υστερήματα του το μεγαλόπρεπο ναό προς τιμή του Αγίου που
βλέπουμε σήμερα.
Με τα θαύματα του ο Άγιος Σπυρίδων εκδήλωνε την αγάπη του για
το λαό του Θεού. Αγάπη γεμάτη πόνο για τις θλίψεις και τα βάσανα
όλου του κόσμου. Ελεήμονας, φιλόστοργος και φιλάνθρωπος ο
Άγιος Σπυρίδων θεράπευσε και θεραπεύει, εισάκουσε και εισακούει
τον πόνο κάθε ανθρώπου. Τα θαύματα ο Άγιος του Θεού δεν τα
ενεργούσε για να επιδειχτεί και να γίνει θαυμαστή η θεία
παντοδυναμία, αλλά γιατί ο ανθρώπινος πόνος αγιάτρευτος από τις
ανθρώπινες προσπάθειες γιατρευόταν μόνο με τη χάρη του Θεού.
Οι Άγιοι του Θεού, όπως ο φτωχός και ο ταπεινός Σπυρίδων, μέσα
στο φως της Θεότητας που τους γεμίζει, βλέπουν συνεχώς σε
μεγαλύτερο βάθος την έκταση της αμαρτωλότητάς τους και
απελπισμένοι από τη δική τους αδυναμία προσφεύγουν με όλη την
16
ελπίδα τους στο Θεό που τον αισθάνονται όλο και περισσότερο
Πατέρας μας.
Η μίμηση του φιλόθεου Σπυρίδωνα δεν έγκειται στο να φτάσουμε να
θαυματουργούμε μια μέρα και να δοξαστούμε από το Θεό και τους
ανθρώπους. Αυτό δεν εξαρτάται καθόλου από μας και θα ήταν
εγωιστικό να το επιζητούμε. Μπορούμε όμως να μιμηθούμε τον
Άγιο ως προς τη ζωή του, που είχε σαν κύριο γνώρισμα την αγάπη
του προς τον πλησίον, με όλες τις αδυναμίες και τα πάθη του.
Πηγή υλικού
www.pireas-piraeus.blogspot.gr
www.imp.gr
www.koutouzis.gr
Site: http://www.romiosini.org.gr
Τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος Πειραιως και η προσφορα του στην επανασταση του 1821.
Τὸ 1735 ἱδρύθηκε τὸ Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, ἐκεῖ
ἀκριβῶς ποὺ εἶναι ἡ σημερινὴ ὁμώνυμη ἐκκλησία, πάνω σχεδὸν στὰ
ἐρείπια τοῦ ἀρχαίου ναοῦ τῆς Ἀφροδίτης.
Τὸ μοναστήρι αὐτὸ ἦταν ὀχυρωμένο μὲ γεροὺς τοίχους, ἀπόρθητες
ἐπάλξεις καὶ ἀρκετὲς πολεμίστρες. Ἡ εἴσοδός του ἦταν θολωτή, μὲ
διπλὲς καὶ γερὲς πόρτες, τὸ δὲ διάκενο ποὺ μεσολαβοῦσε ἀνάμεσα
στὶς δύο, ἦταν ἀδιάβατο γιὰ τοὺς ξένους, γιατί στὸ κέντρο τοῦ θόλου
ὑπῆρχε μιὰ τρύπα ἀπ’ ὅπου οἱ καλόγεροι τοῦ Μοναστηριοῦ,
ζεματοῦσαν μὲ βραστὸ λάδι καὶ καυτὸ μολύβι, αὐτοὺς ποὺ θὰ
προσπαθοῦσαν νὰ μποῦν μὲ τὴν βία στὴν Μονή.
Ὅλη ἡ πειραϊκὴ χερσόνησος ἀποτελοῦσε κτῆμα της, ἢ ἀλλιῶς,
βακούφι της. Ἐπίσης εἶχε ἀρκετὰ μετόχια, ἐκ τῶν ὁποίων τὸ
γνωστότερο βρισκόταν στὴν περιοχὴ τοῦ Καραβᾶ, τοῦ ὁποίου ὁ
μετοχιάρης, συμμετεῖχε στὶς συνελεύσεις τῶν κατοίκων της, γιὰ τὴν
ἐκλογὴ τῆς Δημογεροντίας ἢ γιὰ ὁποιοδήποτε ἄλλο πρόβλημα ἢ
ἀνάγκη προέκυπτε.
Ἡ μονὴ ἐνίσχυε συνεχῶς τὸ κύρος της μέχρι ποὺ τὸ 1767 ἔγινε
σταυροπηγιακή.
Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἐθνεγερσίας τοῦ 1821, ὁ Πειραιᾶς ἔγινε
θέατρο πολεμικῶν συγκρούσεων τὸ κρίσιμο ἔτος τοῦ 1827, ὅπου
17
μετὰ τὴν κατάληψη τοῦ λόφου τῆς Καστέλλας ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες μὲ
ἐπικεφαλῆς τὸν Σκωτσέζο φιλέλληνα συνταγματάρχη Gordon, οἱ
Τοῦρκοι ὀχυρώθηκαν στὴν μονὴ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνα .
Κατὰ τὸ δίμηνο Μαρτίου – Ἀπριλίου τοῦ 1827, οἱ ἑλληνικὲς
στρατιωτικὲς δυνάμεις πολιόρκησαν τὴν μονή, καὶ μετὰ ἀπὸ ἀνηλεὴ
βομβαρδισμό, ἀνάγκασαν τοὺς πολιορκημένους Τουρκαλβανοὺς νὰ
παραδοθοῦν.
Ἦταν τόσο γερὸ τὸ μοναστήρι ὥστε, ἄντεξε καταπληκτικὰ τὸ 1827,
στὸν βομβαρδισμὸ ποὺ ἔκανε ἐπὶ δύο ἡμέρες κατὰ τὴν Ἐπανάσταση
ὁ ναύαρχος Ἄστιγξ μὲ τὰ πολεμικὰ «Καρτερία» καὶ «Ἑλλάς». Ἀπὸ
τὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, πέρασαν μεταξὺ ἄλλων, τρεῖς
ἡγούμενοι,ἕνας μὲ τὸ ὄνομα Διονύσιος, ἄλλος, ὁ Νικηφόρος
Γαβριήλ, καὶ τρίτος, ὁ Συμεὼν Μαρμαροτούρης. Ὁ
Μαρμαροτούρης, συνεργάστηκε μὲ διάφορους δημογέροντες, τὸν
Νικ. Τυρναβίτη, Λογοθέτη, καὶ ἄλλους, γιὰ ζητήματα σχετικὰ μὲ τὴν
Ἐπανάσταση.
Στὸ μοναστήρι αὐτὸ,τὸν ἀγωγὸ τοῦ νεροῦ τὸν εἶχε κατασκευάσει
μὲ δικά του χρήματα ὁ ἱδρυτής τῆς ὁμώνυμης Σχολῆς, Γιάννης
Ντέκκας. Μάλιστα, στὴν διαθήκη του ποὺ ἔγινε τὸν Νοέμβριο τοῦ
1757 « μπροστὰ στὸν Δημόσιο Συμβολαιογράφο Μπονεφάτσιο» καὶ
ποὺ διαβάστηκε πέντε χρόνια μετὰ ἀπὸ τὴν κηδεία του, ἄφηνε στὴν
Μονὴ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, τὰ ἐξῆς χρήματα, καὶ ἐντολές :
«Τετρακόσια δουκάτα γιὰ νὰ ἀγοράσουν οἱ ἐπίτροποι ἕνα
ὑποστατικό, ἀπὸ τὰ χρήματα τοῦ ὁποίου θὰ διατηροῦνε καθαρὴ καὶ
σῶα τὴν σωλῆνα ποὺ φέρνει νερὸ στὸ μοναστήρι. Καὶ ὅτι ἀπομείνη
ἀπὸ τὸ περίσευμα τοῦ ὑποστατικοῦ, νὰ ξοδεύεται γιὰ τὸν
ἐξωραϊσμὸ τοῦ μοναστηρίου». Ἐπίσης, ἔκανε διάφορες συστάσεις
γιὰ τὸν ὑδραγωγό, καὶ εἰδικὰ γιὰ τὸν ἐπιστάτη « ἐπειδὴ τὸ νερὸ
εἶναι ἀγαθὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπομένως,ὠφέλιμο γιὰ ὅλους» ! Καί,
τελειώνοντας, ἔγραφε: «.. ἄν δὲν κάνει αὐτὰ ποὺ γράφω, θὰ δώση
λογαριασμὸ στὸν κριτὴ Θεό γιὰ τὰ τετρακόσια δουκάτα.» !
Ὅταν διαλύθηκε τὸ μοναστήρι, ἔμειναν στὰ χέρια τοῦ ἡγουμένου
Συμεών μερικὰ πράγματα, γιὰ τὰ ὁποῖα ἔγινε ὁλόκληρη
ἀλληλογραφία μεταξὺ αὐτοῦ καὶ τοῦ Ἐπαρχιακοῦ διευθυντὴ τῆς
Ἀττικῆς.
Τὰ πράγματα ποὺ παρακρατοῦσε ὁ Συμεὼν Μαρμαροτούρης ἦταν,
18
ἕνα Εὐαγγέλιο, δύο σταυροί, τέσσερα καντήλια ἀργυρά, δύο
πετραχείλια χρυσά, καὶ διάφορα ἄλλα εἴδη. Τελικά, τὰ κειμήλια
αὐτά, τὰ πῆρε ἀργότερα ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος.
Μὲ τὴν διάλυση τοῦ μοναστηριοῦ – ὅπως καὶ ἄλλων μοναστηριῶν
τοῦ Ἑλλαδικοῦ χώρου – τὸ 1833, κρατικοποιήθηκε ἡ περιουσία του
καὶ ὁ βασιλιᾶς Ὄθωνας, ἔχτισε νέο ναὸ στὴν θέση τῆς ἐρειπωμένης
μονῆς, τὸ 1836.
Ὡς ἀντίδωρο γιὰ τὴν προσφορὰ τῆς πάλαι ποτὲ μονῆς τοῦ Ἁγίου
Σπυρίδωνος στὸ ἑλληνικὸ ἔθνος,ἀνακήρυξε τὸν Ἅγιο Σπυρίδωνα,
πολιοῦχο τοῦ Πειραιᾶ.
Ὁ νέος ναὸς κτίστηκε ἐπὶ δημαρχίας Δημ. Μουτσοπούλου κατὰ τὰ
ἔτη 1868-75 στὰ θεμέλια τοῦ παλαιοῦ ναοῦ τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου
Σπυρίδωνος (11ο/12ο αἰ.). Ἡ Μονή, εἶχε τὸ προσωνύμιο «τοῦ
Δράκου» καὶ ὁ ἑκάστοτε ἡγούμενός της, χαρακτηριζόταν ὡς
«Σπυριδωνίτης».
Ἡ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος ἦταν πλούσιο μοναστήρι,
ὀχυρωμένο, γιὰ τὸν φόβο τῶν πειρατῶν (καστρομονάστηρο). Τὸ
1835 ὁρκίστηκαν στὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, οἱ πρῶτες
Δημοτικὲς Ἀρχὲς τοῦ Πειραιᾶ. Ὅταν ἡ Ἀθήνα ἔγινε πρωτεύουσα τοῦ
Κράτους,ὁ Μιαούλης θέλησε νὰ χτίσει σπίτι, κοντὰ στὴν θάλασσα.
Τὸ μόνο σημεῖο στὸν Πειραιᾶ ποὺ δὲν εἶχε ἔλη,ἦταν ἡ περιοχὴ τῆς
Μονῆς. Οἱ ἐργολάβοι ἔβλεπαν στὸν ὕπνο τους ἕναν μοναχὸ ὁ ὁποῖος
τοὺς ρωτοῦσε «γιατί τοῦ ἔκλειναν τὸ σπίτι» καὶ ἀρνοῦνταν νὰ
συνεχίσουν τὶς ἐργασίες, ὁπότε ὁ Μιαούλης, ἀναγκάστηκε νὰ κτίσει
τὸ σπίτι μόνος του. Λίγο πρὶν τελειώσει, πολλοὶ Πειραιῶτες εἶδαν
στὸν ὕπνο τους τὸν μοναχὸ ὁ ὁποῖος τοὺς προειδοποιοῦσε ὅτι ὁ
ἰδιοκτήτης του, δὲν θὰ προλάβει νὰ κατοικήσει σ’ αὐτό. Ὁ
Μιαούλης πέθανε στὶς 11 Ἰουνίου 1835, καὶ δὲν πρόλαβε νὰ
κατοικήσει στὸ σπίτι.
Ἡ ὁδὸς Ἁγ. Σπυρίδωνος ἦταν γνωστὴ παλιὰ ὡς, «γιαχνὶ σοκάκι»
ἀπὸ τὰ πολλὰ οἰνομαγειρεῖα.
Site: www.enromiosini.gr
Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2021
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ
ΜΗΝΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2021
• Δευτέρα 1 Νοεμβρίου Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εξ Ασίας.
• Δευτέρα 8 Νοεμβρίου Αγίων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ.
• Τρίτη 9 Νοεμβρίου Αγίου Νεκταρίου.
• Πέμπτη 11 Νοεμβρίου Αγίου Μηνά.
• Από τις 15 Νοεμβρίου έως και τις 25 Δεκεμβρίου θα τελεστεί το Ιερό Σαρανταλειτουργο ενόψει της
εορτής των Χριστουγέννων.
• Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου Αγίου Στεφάνου.
• Την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου και την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου στις 5.00 το απόγευμα θα τελεστεί το
μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου.
• Κάθε Δευτέρα μετά την ακολουθία του εσπερινού που τελείται στις 5.00 ψάλλεται η Παράκληση του
Αγίου Σπυρίδωνος.
• Κάθε Τετάρτη στις 4.30 το απόγευμα ψάλλεται η Παράκληση προς την Αγία Τριάδα για την κατάπαυση
της πανδημίας και στη συνέχεια πραγματοποιείται η συνάντηση του Κύκλου Μελέτης Αγίας Γραφής
ανδρών και γυναικών.
• Κάθε Παρασκευή μετά την ακολουθία του εσπερινού που τελείται στις 5.00 ψάλλεται η Παράκληση προς
την Παναγία την Μεγαλόχαρη.
• Ιερά εξομολόγηση: Κάθε Τετάρτη και Σάββατο πρωί και απόγευμα π. Χρήστος Τζανουδάκης.
• Κάθε Τρίτη και Πέμπτη πρωί κι απόγευμα π. Βασίλειος Πόπης.
• Κάθε Δευτέρα και Παρασκευή πρωί και απόγευμα π. Βασίλειος Σιγάλας.
Εκ του Ι. Ναού
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2021
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Ι. ΝΑΟΣ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Tηλ. 210 – 4173529
E-mail: agspyridonpeiraios@gmail.com
Πρόσκληση
Με ιδιαίτερη χαρά σας προσκαλούμε όλους, άνδρες και
γυναίκες στον Αγιασμό ενάρξεως των συναντήσεων του
Κύκλου Μελέτης Αγίας Γραφής της ενορίας μας, που θα
πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου και ώρα 5.00 το
απόγευμα στον Ιερό Ναό μας. Στις φετινές μας συναντήσεις θα
μελετήσουμε τα κείμενα του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα που
αφορούν την εν Χριστώ πνευματική ζωή.
Ευχόμενοι για όλους υγεία και κάθε ευλογία παρα Θεού δια
πρεσβειών του προστάτου και πολιούχου μας Αγίου
Σπυρίδωνος αναμένουμε την θετική ανταπόκριση σας στο
κάλεσμα της ενορίας μας αλλά και της Εκκλησίας μας
γενικότερα.
Μετά τιμής οι κυκλαρχες π. Χρήστος Τζανουδάκης και π.
Βασιλειος Σιγάλας.
Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2021
«Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΜΑΣ»
ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
Ι. ΝΑΟΥ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ
ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΤΕΥΧΟΣ 34
ο ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2021
Θαυμάσιο πατερικό κείμενο για τον Άγιο Αποστόλο και
Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Θεολόγο
Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς: «Εἰς τον ἅγιον ἀπόστολον καί
εὐαγγελιστήν καί τῷ Χριστῷ ἐξόχως ἠγαπημένον Ἰωάννην τόν
θεολόγον»
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι κυρίως γνωστός ως δογματικός
θεολόγος, ως ο θεολόγος του ακτίστου φωτός. Αλλά διέπρεψε και
ως κήρυκας του θείου λόγου.
Εξεφώνησε ωραιότατες ομιλίες από τους άμβωνες των εκκλησιών
ιδίως της μητροπολιτικής περιφερείας του, της Θεσσαλονίκης. Οι
ομιλίες του αυτές, εφόσον εκφωνούνταν ως προφορικός λόγος θείου
κηρύγματος την ώρα της θείας λατρείας, δεν καταγράφηκαν όλες. Κι
από αυτές που καταγράφηκαν χάθηκαν πολλές. Αλλά σώζονται
εξήντα τρεις χαριέστατες ομιλίες του.
Η τεσσαρακοστή τέταρτη είναι αφιερωμένη «Εἰς τον ἅγιον
ἀπόστολον καί εὐαγγελιστήν καί τῷ Χριστῷ ἐξόχως ἠγαπημένον
Ἰωάννην τόν θεολόγον» (ΕΠΕ 11, 4650). Εκφωνήθηκε στις 26
Σεπτεμβρίου, ημέρα που γιορτάζουμε την εορτή της μεταστάσεως
του αγίου Ιωάννου. Από την ομιλία του αυτή θα παραθέσουμε
μερικά ευώδη άνθη σε ελεύθερη απόδοση εννοιών, για να τα
2
αφιερώσουμε κι εμείς στη μνήμη του αγαπημένου αγίου αποστόλου
και ευαγγελιστού Ιωάννου.
Γιορτάζουμε σήμερα τη γιορτή ενός από τους προκρίτους
Αποστόλους του Χριστού. Του πλέκουμε...
εγκώμιο, γιατί τον θεωρούμε πατέρα όλων όσοι φέρουν το όνομα
του Χριστού. Τον θεωρούμε πατριάρχη όσων γεννήθηκαν όχι από
αίματα, ούτε από θέλημα σαρκός, ούτε από θέλημα ανδρός, αλλά
από τον Θεό. Δώδεκα γιούς είχε ο Ιακώβ, από τους οποίους
δημιουργήθηκαν οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Δώδεκα μαθητές
επέλεξε και ο Χριστός, για να μαθητεύσουν το Ευαγγέλιο σε όλα τα
έθνη και να κρίνουν τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ.
Ο Ιωάννης ως ένας από τους δώδεκα Αποστόλους έχει όλα τα κοινά
γνωρίσματα των αγίων Αποστολών, όπως κοινή έχει και την υψηλή
κλήση που τους έκανε ο Κύριος να τους καλέσει στο αποστολικό
αξίωμα. Αλλά υπάρχουν και γνωρίσματα που αποδίδονται μόνο
στους τρεις πρωτοκορυφαίους Αποστόλους, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο
και τον Ιωάννη. Ο Ιωάννης δεν είναι μόνο κλητός Απόστολος, αλλά
συναριθμείται με τους εκλεκτούς, και μάλιστα είναι ο εκλεκτός των
εκλεκτών και ο κορυφαίος του κορυφαίου χορού των Αποστόλων,
ομόστοιχος με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο, τους τρεις προκρίτους και
πρωτοκορυφαίους Αποστόλους. Στο όρος Θαβώρ τον Ιωάννη
επέλεξε ο Χριστός μαζί με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο, για να δουν
«το υπερφυές θέαμα» της θείας Μεταμορφώσεώς του. Είδε «την
υπεραστράπτουσαν αίγλην» του φωτός της θεότητος του Υιού και
άκουσε τη φωνή του Θεού Πατρός «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ
ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε» (Ματθ. ιζ 5)!
Ο άγιος Ιωάννης κοινό έχει και το γνώρισμα του ευαγγελιστού μαζί
με άλλους τρεις που συνέγραψαν ιερό Ευαγγέλιο, αν και στη
μεγαλοφωνία και στο ύψος της θεολογίας υπερτερεί κατά πολύ.
Αλλά υπάρχουν και γνωρίσματα που αποδίδονται μόνο στον Ιωάννη.
Μόνον αυτός απ’ όλους τους Αποστόλους και απ’ όλους τους
3
φημισμένους άνδρες της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης καλείται
«Παρθένος». Διότι φύλαξε παρθενία σώματος, ψυχής, νου και
αισθήσεων. Φύλαξε «την ακριβή παρθενίαν», που είναι «η προς
πάσαν κακίαν ασυνδύαστος γνώμη».
Μόνον αυτός απ’ όλους τους Αποστόλους ονομάζεται
«ηγαπημένος». Διότι ζούσε ζωή καθαρότητος και αγιασμού και
αγαπούσε τον άγιο Θεό με όλη την ψυχή και την καρδιά του. Γι’
αυτό και αγαπήθηκε από τον Χριστό περισσότερο απ’ όλους. Είναι
«ὁ μαθητής ὅν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς», «ὃς καὶ ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ
τὸ στῆθος αὐτοῦ» (Ιω. κα’ 20). Μόνον αυτός απ’ όλους τους
Αποστόλους ονομάζεται «υιός Παρθένου», και μάλιστα της
μητροπαρθένου και Θεομήτορος, αφού έγινε γι’ αυτήν κατά χάριν
ό,τι ο Χριστός της είναι κατά φύσιν.
Εάν δε μόνον αυτός απέκτησε την ίδια με τον Χριστό μητέρα, είναι
και ο μόνος αδελφός του επάνω από όλους και συγγενής και
αφομοιωμένος με τον Υιό του Θεού. Υιός αγαπητός του Θεού
Πατρός ο Κύριος; Και ο Ιωάννης μαθητής αγαπητός του Κυρίου.
Στον κόλπο του Πατρός ο Κύριος; Στον κόλπο του Υιού ο Ιωάννης.
Παρθένος ο Κύριος; Και αυτός διά της χάριτος Εκείνου παρθένος.
Παρθένου υιός ο Κύριος; Της ιδίας υιός κατά χάριν και αυτός,
εφόσον ο Κύριος επάνω από τον σταυρό στον Ιωάννη εμπιστεύθηκε
την Παναγία μητέρα του λέγοντας «’Ιδού ἡ μήτηρ σου» (Ιω. ιθ’ 27).
«Εβρόντησε από τον ουρανό ο Κύριος»; Και ο Ιωάννης «βροντή»
και «υιός βροντής» ονομάζεται (Μάρκ. γ’ 17). Και μάλιστα είναι
βροντή θεολογικότατη, που αντηχεί σε όλα τα πέρατα της γης και
θεολογεί λέγοντας «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν
Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.» (Ιω. α’ 1).
Είναι το φως το αληθινό ο Κύριος που φωτίζει κάθε άνθρωπο που
έρχεται στον κόσμο και διά του Οποίου δημιουργήθηκαν τα πάντα;
Και ο Ιωάννης γίνεται κάτοπτρο που αντανακλά το φως του
Χριστού. Επίσης ο άγιος Ιωάννης είναι ο μαθητής της αγάπης που
4
μας διδάσκει να αγαπούμε τον άγιο Θεό όχι μόνο «ἐν λόγῳ καί
γλώσσῃ», αλλά και «ἐν ἔργῳ καί ἀληθείᾳ» (Α’ Ιω. γ’ 18).
Είθε να αγαπούμε κι εμείς τον άγιο Θεό, όπως Τον αγαπούσε ο
Ιωάννης! Να τιμούμε κι εμείς τον αγαπημένο μαθητή του άγιο
Ιωάννη τον θεολόγο, όπως τον τιμούσε ο άγιος Γρηγόριος ο
Παλαμάς! Για να αξιωθούμε κι εμείς της Βασιλείας των Ουρανών
και να γίνουμε κληρονόμοι ζώνης αιωνίου. Αμήν
Κυριακή Δ Λουκᾶ. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας γιά τήν
παραβολή τοῦ Σπορέως
«Εἶπε διὰ παραβολῆς(:μίλησε με παραβολή)»[Λουκά 8,4]:
Οι μακάριοι προφήτες παρουσίαζαν με πολλούς τρόπους τους
λόγους τους για τον Χριστό. Γιατί άλλοι Τον προανήγγειλαν ότι θα
έρθει ως φως, και άλλοι ότι θα έρθει με τάξη και μεγαλοπρέπεια
βασιλική. Και πράγματι είπε κάποιος από αυτούς: «Ἰδοὺ γὰρ
βασιλεὺς δίκαιος βασιλεύσει, καὶ ἄρχοντες μετὰ κρίσεως ἄρξουσι.
καὶ ἔσται ὁ ἄνθρωπος κρύπτων τοὺς λόγους αὐτοῦ καὶ κρυβήσεται
ὡς ἀφ ̓ ὕδατος φερομένου· καὶ φανήσεται ἐν Σιὼν ὡς ποταμὸς
φερόμενος ἔνδοξος ἐν γῇ διψώσῃ(:Διότι ιδού, ένας βασιλέας δίκαιος
θα βασιλεύσει στην Ιερουσαλήμ και οι άρχοντες αυτού θα κρίνουν
και θα αποφασίζουν με δικαιοσύνη και ευθύτητα. Τότε ο άνθρωπος
θα κρύπτει και θα φυλάττει στο βάθος της καρδιάς του ως θησαυρό
τους λόγους της δικαιοσύνης και προστατευόμενος για τη
δικαιοσύνη του από τον Θεό, θα αποφύγει τα δεινά, τα οποία σαν
πλημμύρα ύδατος θα επέρχονται εναντίον του. Και θα φανεί στην
Ιερουσαλήμ σαν πλούσιος ποταμός, περίφημος, σε ξηρά και
διψασμένη γη)» [Ησ.32,1-2].
Ότι βέβαια ο λόγος του Κυρίου είναι κατά κάποιο τρόπο πάντοτε
κρυμμένος, είναι φανερό. Έτσι μας τον παρουσίασε και ο μακάριος
5
Ψαλμωδός να λέγει: «Ἀνοίξω ἐν παραβολαῖς τὸ στόμα μου,
φθέγξομαι προβλήματα ἀπ ̓ ἀρχῆς(:Θα αρχίσω με διδακτικές
παραβολικές ιστορίες, γεμάτες ιερά διδάγματα. Θα σας διηγηθώ
αρχαία γεγονότα με βαθύτατα νοήματα)» [Ψαλ.77,2]. Πρόσεχε
λοιπόν ότι εκπληρώθηκε αυτό που ειπώθηκε από τον Ψαλμωδό·
γιατί συγκεντρώθηκε μεγάλο πλήθος γύρω από τον Ιησού από όλη
την Ιουδαία, και τους μιλούσε με παραβολές. Επειδή όμως εκείνοι
δεν ήταν ικανοί να γνωρίσουν τα μυστήρια τη βασιλείας των
ουρανών, ο λόγος δεν ήταν φανερός και απόλυτα κατανοητός σε
όλους· γιατί δεν ζητούσαν κανένα λόγο προκείμενου να αποδεχθούν
την πίστη σε Αυτόν, αντίθετα αντιδρούσαν με τρόπο ανόσιο και στα
κηρύγματά Του. Και πράγματι επέπλητταν εκείνους που ήθελαν να
κάθονται κοντά Του και ασεβώντας προς εκείνους που διψούσαν τη
δική Του διδασκαλία έλεγαν: «δαιμόνιον ἔχει καὶ μαίνεται· τί αὐτοῦ
ἀκούετε;(: Για να έχει τέτοια ιδέα για τον εαυτό του, πρέπει να έχει
δαιμόνιο και γι’ αυτό παραλογίζεται. Γιατί τον προσέχετε και ακούτε
αυτά που λέει;
“έχει δαιμόνιον, ένεκα του οποίου είναι εκτός του εαυτού του και
παραλογίζεται. Τι τον ακούετε;” )»[Ιω.10,20].
Δεν δόθηκε λοιπόν σε εκείνους η δυνατότητα να γνωρίσουν τα
μυστήρια της βασιλείας των ουρανών, αλλά μάλλον σε εμάς που
είμαστε πιο πρόθυμοι για την πίστη· γιατί ο ίδιος ο Κύριος μάς
έδωσε τη δύναμη να κατανοούμε την παραβολή και τον μυστικό
λόγο, τα λόγια των σοφών και τα αινίγματα. Πρέπει όμως να πούμε
ακόμα ότι οι παραβολές είναι εικόνες κατά κάποιο τρόπο των
πραγμάτων που δεν φαίνονται, αλλά είναι περισσότερο νοητά και
πνευματικά. Αυτό δηλαδή που δεν είναι δυνατό να το δούμε με τα
μάτι του σώματος, αυτό το δείχνει η παραβολή στα μάτια της
διάνοιας, η οποία μέσω των αισθητών και κατά κάποιο τρόπο απτών
πραγμάτων διαμορφώνει καλά τη λεπτότητα των νοητών. Ας δούμε
λοιπόν ποιο κρυφό νόημα μας παρουσιάζει ο λόγος του Σωτήρα.
6
«Ἐπηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τίς εἴη ἡ
παραβολὴ αὕτη;(:Οι μαθητές Του τότε Τον ρωτούσαν και Του
έλεγαν: “Ποια είναι η έννοια και η σημασία αυτής της
παραβολής;”)»[Λουκά 8,9]:
Και ποιος άραγε είναι ο σκοπός της παραβολής και πού τέλος
πάντων αποβλέπει το βαθύτερο νήμα της παραβολής, θα το μάθουμε
από τον Ίδιο που την είπε. Τα αγνοούσαν αυτά πριν από εμάς οι
μακάριοι μαθητές, και, πλησιάζοντας τον Σωτήρα, Τον
παρακαλούσαν και Του έλεγαν: «Τι σημαίνει η παραβολή αυτή;».
Αλλά ας δούμε ποια είναι η αφορμή εξαιτίας της οποίας αρπάζονται
οι σπόροι που βρίσκονται στο δρόμο. Κάθε δρόμος είναι σκληρός
και ακαλλιέργητος γιατί βρίσκεται κάτω από τα πόδια όλων, και δεν
εισχωρεί σε αυτούς κανένας σπόρος. Όσοι λοιπόν έχουν σκληρό
νου, σε αυτούς δεν εισχωρεί κάποια θεία και ιερή νουθεσία, με την
οποία μπορούν να καρποφορήσουν τα άξια καύχησης έργα της
αρετής. Αυτοί έγιναν πατημένος δρόμος για τα ακάθαρτα πνεύματα
και τον ίδιο τον Σατανά, οι οποίοι δεν μπορούν ποτέ να γίνουν
τροφοί αγίων καρπών, αφού έχουν στείρα και άγονη καρδιά.
Υπάρχουν επίσης κάποιοι που έχουν ακατέργαστη την πίστη μέσα
τους, ως απλούς λόγους. Αυτοί έχουν ευσέβεια χωρίς ρίζες· γιατί
μπαίνοντας στις εκκλησίες, χαίρονται βέβαια με το πλήθος των
συναγμένων και προσέρχονται με ευχαρίστηση στις ιερές τελετές,
πλην όμως όχι συνειδητά, αλλά από επιπόλαια θέληση. Όταν όμως
αποχωρούν από τις εκκλησίες, οδηγούνται στη λήθη των ιερών
μαθημάτων. Και όταν βέβαια δε δοκιμάζονται τα των Χριστιανών,
διατηρούν αυτοί την πίστη, όταν όμως κηρυχθεί διωγμός, έχουν τον
νου τους στη φυγή. Προς αυτούς ο προφήτης Ιερεμίας λέγει:
«Ἀναλάβετε ὅπλα καὶ ἀσπίδας καὶ προσαγάγετε εἰς
πόλεμον(:λάβετε, λοιπόν, όπλα και ασπίδες, λέγει ειρωνικά ο
προφήτης προς τους ράθυμους και χλιαρούς στην πίστη τους, και
προχωρήστε σε πόλεμο)» [Ιερ.26,3].
7
Κατεξοχήν βέβαια ακαταμάχητο έχει το χέρι που διασώζει ο Θεός
και όπως λέγει ο πάνσοφος Παύλος: «Πειρασμὸς ὑμᾶς οὐκ εἴληφεν
εἰ μὴ ἀνθρώπινος· πιστὸς δὲ ὁ Θεός, ὃς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι
ὑπὲρ ὃ δύνασθε, ἀλλὰ ποιήσει σὺν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν τοῦ
δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν(:δεν σας κατάλαβε μέχρι τώρα πειρασμός
μεγάλος, αλλά κάθε πειρασμός που αντιμετωπίσατε ήταν
προσωρινός και ανάλογος με τις ανθρώπινες δυνάμεις σας. Και όσο
για τους πειρασμούς που ενδέχεται να σας βρουν στο μέλλον, και
επειδή με την αποφυγή των ειδωλόθυτων θα γίνεστε δυσάρεστοι
στους ειδωλολάτρες, μην ξεχνάτε ότι είναι απόλυτος αξιόπιστος ο
Θεός, ο οποίος σύμφωνα με τις υποσχέσεις Του δεν θα σας αφήσει
να πειραχτείτε παραπάνω από την δύναμη σας· αλλά μαζί με τον
πειρασμό θα φέρει και το τέλος του, ώστε να μπορείτε να τον
αντέξετε)» [Α ́Κορ.10,13].
Όμως εάν συμβεί, αγωνιζόμενοι κατά κάποιο τρόπο για την πίστη
του Χριστού, να πάθουμε, τότε οπωσδήποτε και χωρίς αμφιβολία θα
γίνουμε αξιοθαύμαστοι. Και πράγματι έλεγε στους αγίους
αποστόλους ο Σωτήρας: «Λέγω δὲ ὑμῖν τοῖς φίλοις μου· μὴ
φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα, καὶ μετὰ ταῦτα μὴ
ἐχόντων περισσότερόν τι ποιῆσαι· ὑποδείξω δὲ ὑμῖν τίνα φοβηθῆτε·
φοβήθητε τὸν μετὰ τὸ ἀποκτεῖναι ἔχοντα ἐξουσίαν ἐμβαλεῖν εἰς τὴν
γέενναν· ναί, λέγω ὑμῖν, τοῦτον φοβήθητε (:Σε σας όμως τους
φίλους μου λέω: Θα αντιμετωπίσετε κινδύνους και διωγμούς. Μην
παρασυρθείτε στην υποκρισία, για να γλυτώσετε από αυτούς. Μη
φοβηθείτε εκείνους που σκοτώνουν το σώμα, ύστερα όμως δεν
μπορούν να κάνουν τίποτε περισσότερο. Εγώ τώρα θα σας υποδείξω
ποιον να φοβηθείτε. Να φοβηθείτε τον Θεό, που μετά τον θάνατό
σας, αφού σας αφαιρέσει την πρόσκαιρη και επίγεια ζωή, έχει την
εξουσία να σας ρίξει και στο αιώνιο πυρ της κολάσεως. Ναι, σας
λέω, Αυτόν πρέπει να φοβηθείτε.)» [Λουκά, 12,4-5] και τα λοιπά.
8
Και δεν μας τα δίδαξε αυτά μόνο με τα λόγια, αλλά και με τα έργα·
γιατί θυσίασε για μας τη ζωή Του, και με το αίμα Του κατέκτησε την
υφήλιο. Επομένως δεν ανήκουμε στους εαυτούς μας, αλλά μάλλον
σε Αυτόν που μας εξαγόρασε και μας διέσωσε, και σε Αυτόν
οφείλουμε τη ζωή μας. Γιατί , όπως λέγει ο θεόπνευστος Παύλος:
«Εἰς τοῦτο γὰρ Χριστὸς καὶ ἀπέθανε καὶ ἀνέστη καὶ ἔζησεν, ἵνα καὶ
νεκρῶν καὶ ζώντων κυριεύσῃ(:διότι και ο Χριστός γι’ αυτόν ακριβώς
τον σκοπό και πέθανε επί του σταυρού και αναστήθηκε εκ των
νεκρών και έλαβε πάλι ως άνθρωπος την ζωή, για να είναι κύριος
και εξουσιαστής νεκρών και ζώντων)» [Ρωμ.14,9].
Ας δούμε όμως και τα αγκάθια μέσα στα οποία πνίγεται ο θεϊκός
σπόρος. Τι λέγει πάλι ο Σωτήρας; Σπέρνει βέβαια αυτό τον σπόρο,
και αυτός, αν και παραμένει μέσα στις ψυχές εκείνων που τον
δέχθηκαν και κατά κάποιο τρόπο ανέβηκε ψηλά και έφτασε να
φαίνεται το φύτρωμα, πνίγεται από τις κοσμικές φροντίδες και όπως
λέγει ο προφήτης Ωσηέ για εκείνους τους ανθρώπους χάνονται
επειδή παρασύρονται από τα κοσμικά: « ὅτι ἀνεμόφθορα ἔσπειραν,
καὶ ἡ καταστροφὴ αὐτῶν ἐκδέξεται αὐτά· δράγμα οὐκ ἔχον ἰσχὺν
τοῦ ποιῆσαι ἄλευρον· ἐὰν δὲ καὶ ποιήσῃ, ἀλλότριοι καταφάγονται
αὐτό(:Τα όσα έσπειραν θα τα κατακάψει ο λίβας. Καταστροφή
αναμένει τα σιτηρά τους. Οι θεριστές θα δένουν σε δεμάτια στάχυα
άκαρπα, που δεν θα είναι σε θέση να δώσουν αλεύρι. Αλλά και εάν η
χώρα τους ευφορήσει και παραγάγει σιτάρι και καρπούς, ξένοι θα
καταφάουν τα προϊόντα της)» [Ωσ.8,7].
Άλλος επίσης προφήτης, ο Ιερεμίας, λέγει: «ὅτι τάδε λέγει Κύριος
τοῖς ἀνδράσιν Ἰούδα καὶ τοῖς κατοικοῦσιν Ἱερουσαλήμ· νεώσατε
ἑαυτοῖς νεώματα καὶ μὴ σπείρητε ἐπ ̓ ἀκάνθαις(:Αυτά λέγει ο
Κύριος γενικά στους Ιουδαίους και ειδικότερα σε εκείνους, που
κατοικούν στην Ιερουσαλήμ· Εκχερσώστε και ανανεώστε για τον
εαυτό σας τους αγρούς των ψυχών σας και μην σπείρετε πλέον σε γη
γεμάτη από αγκάθια)» [Ιερ.4,3]. Άρα λοιπόν για να ανθίσει μέσα μας
9
ο θεϊκός σπόρος, πρέπει να αποβάλουμε προηγουμένως τις κοσμικές
φροντίδες μας.
Γη βέβαια παχιά που παράγει καλούς καρπούς και φέρει καρπό
εκατονταπλάσιο, θα μπορούσαν να είναι οι καλές και αγαθές ψυχές,
οι οποίες δέχονται βαθιά τους σπόρους του λόγου και τους κρατούν
και τους τρέφουν γενναία. Γι ́αυτούς θα μπορούσε να λεχθεί, και
πολύ δίκαια, αυτό που λέχθηκε από έναν από τους αγίους προφήτες
του Θεού: «Καὶ μακαριοῦσιν ὑμᾶς πάντα τὰ ἔθνη, διότι ἔσεσθε ὑμεῖς
γῆ θελητή, λέγει Κύριος παντοκράτωρ(:Για την πλούσια αυτήν
καρποφορία και συγκομιδή θα σας καλοτυχίζουν όλα τα έθνη, διότι
η χώρα σας θα έχει γίνει επιθυμητή και ζηλευτή, λέγει Κύριος ο
Παντοκράτορας)» [Μαλαχ. 3,12]· γιατί όταν σε νου καθαρό από
αυτά που συνήθως τον παρενοχλούν, πέσει κάποτε θείος λόγος, τότε
ριζώνει σε βάθος, και σαν στάχυ ανεβαίνει ψηλά και φέρνει καλό
καρπό.
Ωστόσο νομίζω ότι είναι χρήσιμο να πούμε σε εκείνους που θέλουν
να μάθουν χρήσιμα πράγματα τούτο: εξηγώντας μας δηλαδή ο
Ματθαίος αυτό ακριβώς το κεφάλαιο είπε ότι η καλή γη απέδωσε
καρπούς με τρεις διαφορές[βλ. Ματθ.13,23: «ὁ δὲ ἐπὶ τὴν γῆν τὴν
καλὴν σπαρείς, οὗτός ἐστιν ὁ τὸν λόγον ἀκούων καὶ συνιῶν· ὃς δὴ
καρποφορεῖ καὶ ποιεῖ ὃ μὲν ἑκατόν, ὃ δὲ ἑξήκοντα, ὃ δὲ
τριάκοντα(:Ο σπόρος όμως που σπάρθηκε στην καλή και εύφορη γη
είναι ο άνθρωπος που ακούει το λόγο και τον κατανοεί. Και αυτός
λοιπόν παράγει καρπό, και αποδίδει άλλος εκατό κι άλλος εξήντα κι
άλλος τριάντα φορές περισσότερο)»]· γιατί η μία λέγει ότι απέδωσε
εκατό, η άλλη εξήντα, και η τρίτη τριάντα.
Πρόσεχε λοιπόν ότι ο Χριστός είπε ότι τρεις είναι οι ζημιές, και
επίσης ίσες σε αριθμό είναι και οι ευκαρπίες. Εκείνοι δηλαδή από
τους σπόρους που πέφτουν στον δρόμο αρπάζονται από τα πτηνά, οι
άλλοι που πέφτουν σε έδαφος πετρώδες αφού ανθίσουν μόνο,
ύστερα από λίγο ξηραίνονται. Τέλος, εκείνοι που πέφτουν μέσα σε
10
αγκάθια αποπνίγονται. Η γη όμως η εύφορη αποδίδει, όπως είπα,
τρεις διαφορετικούς σε ποσότητα καρπούς, εκατό, εξήντα και
τριάντα· γιατί, όπως γράφει ο Παύλος: «Θέλω γὰρ πάντας
ἀνθρώπους εἶναι ὡς καὶ ἐμαυτόν· ἀλλ ̓ ἕκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει
ἐκ Θεοῦ, ὃς μὲν οὕτως, ὃς δὲ οὕτως(:διότι εγώ θέλω να είναι όλοι οι
άνθρωποι όπως είμαι και εγώ, δηλαδή άγαμοι. Όμως ο καθένας έχει
δικό του χάρισμα από τον Θεό. Άλλος έχει το χάρισμα να ζει έτσι
δηλαδή άγαμος, και άλλος να ζει διαφορετικά, δηλαδή
παντρεμένος)» [Α ́Κορ. 7,7]· γιατί δεν βρίσκουμε τις ευδοκιμήσεις
των αγίων να είναι πάντοτε και οπωσδήποτε ισόμετρες. Πλην όμως
είναι ανάγκη να επιδιώκουμε τα μεγαλύτερα και τα ανώτερα από τα
χαμηλότερα.
11
Η Σκέπη της Θεοτόκου
Η εορτή της αγίας Σκέπης της Θεοτόκου (1η και, αργότερα, 28η
Οκτωβρίου) αντλεί την υπόθεσή της από τον βίο του οσίου Ανδρέα,
του δια Χριστόν σαλού. Η εμφάνιση της Θεοτόκου στον όσιο έγινε
αφορμή να καθιερωθεί η εορτή αυτή.
Το περιστατικό συνέβη στη νότια πλευρά του ναού των Βλαχερνών,
στο παρεκκλήσιο της αγίας Σορού, όπου φυλάσσονταν η εσθήτα, ο
πέπλος και μέρος της ζώνης της Θεοτόκου.
Στο παρεκκλήσιο αυτό γινόταν κάποτε ολονυκτία. Εκεί πήγε να
προσευχηθεί και ο όσιος Ανδρέας μαζί με τον μαθητή του άγιο
Επιφάνιο.
Ήταν η ώρα περίπου 10 το βράδυ, oπότε ο όσιος βλέπει τη Θεοτόκο
να προχωρεί από τις βασιλικές πύλες προς το άγιο θυσιαστήριο.
Φαινόταν πολύ ψηλή και είχε λαμπρή τιμητική συνοδεία
λευκοφόρων αγίων. Ανάμεσα τους ξεχώριζαν ο Τίμιος Πρόδρομος
και ο Θεολόγος Ιωάννης, οι οποίοι βάδιζαν δεξιά και αριστερά της.
Από τους λευκοφόρους άλλοι προπορεύονταν και άλλοι
ακολουθούσαν ψάλλοντας ύμνους και άσματα πνευματικά.
Όταν πλησίασαν στον άμβωνα, είπε ο όσιος Ανδρέας στον Επιφάνιο:
– Βλέπεις, παιδί μου, την Κυρία και Δέσποινα του κόσμου;
– Ναι, τίμιε πάτερ, αποκρίθηκε ο νέος.
Η Θεοτόκος την ώρα εκείνη γονάτισε και προσευχήθηκε για πολλή
ώρα. Παρακαλούσε τον Υιό της για τη σωτηρία του κόσμου και
έβρεχε με δάκρυα το πρόσωπό της. Ύστερα μπήκε στο άγιο
θυσιαστήριο και προσευχήθηκε για τους πιστούς που αγρυπνούσαν.
Όταν τελείωσε τη δέησή της, με μία κίνηση χαριτωμένη και σεμνή
έβγαλε από την άχραντη κεφαλή της το αστραφτερό μαφόριο, και τ’
άπλωσε σαν σκέπη με τα πανάγια χέρια της πάνω στο εκκλησίασμα.
Έτσι απλωμένο το έβλεπαν και οι δυό τους για πολλή ώρα να
εκπέμπει δόξα θεϊκή. Όσο φαινόταν εκεί η Θεοτόκος, φαινόταν και
το ιερό μαφόριο να σκορπίζει τη χάρη του. Όταν εκείνη άρχισε ν’
ανεβαίνει στον ουρανό, άρχισε κι εκείνο να συστέλλεται λίγο-λίγο
και να χάνεται.
12
Με την οπτασία εκείνη η Παναγία έδειξε πως η χάρη της σκεπάζει
πάντοτε τους πιστούς.
Από το βιβλίο:
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ.
Ιερά Μονή Παρακλήτου,
Ωρωπός Αττικής 2014, σελ. 137.
Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 - 284 μ.Χ. και μαρτύρησε
επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή
το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.
Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη
Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού
στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του
χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη
διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου
Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε
χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι
αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί
αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει
κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.
Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας (βλέπε 27
Οκτωβρίου), ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό
μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη
μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο
Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο
Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του
αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο,
Νέστορας και Δημήτριος.
Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος
Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς,
13
αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου,
ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και
η προσωνυμία του Μυροβλήτου.
Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος
Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο
άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να
πατά τον άπιστο Λυαίο.
Σήμερα ο Άγιος Δημήτριος τιμάται ως πολιούχος Άγιος της
Θεσσαλονίκης.
Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής. Το 1823
μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας
ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια
τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου
Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να
σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των
Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα.
Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος
Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι
των Τούρκων που καταστράφηκε.
Επισκεφθείτε το site του ναού μας:
agspyridonpeiraios.blogspot.com
Κάλεσμα:
Την Κυριακή 3 Οκτωβρίου και ώρα 11.00 θα τελεστεί στον Ιερό Ναό μας
ο Αγιασμός Έναρξης των Κατηχητικών Σχολείων και Νεανικών
Ενοριακών Συντροφιών της ενορίας μας.
Οι συναντήσεις θα πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο απόγευμα στο
Πνευματικό Κέντρο του Ναού μας.
Συγκεκριμένα για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και του Δημοτικού θα
πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο 5.00-6.00 το απόγευμα. Για τα παιδιά
Γυμνασίου και Λυκείου θα πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο 6.00-7.00
14
το απόγευμα. Κάθε Κυριακή 5.00-6.00 το απόγευμα θα
πραγματοποιείται η συνάντηση του Κύκλου Μελέτης Αγίας Γραφής για
φοιτητές.
Επίσης θα λειτουργήσουν τμήματα εκμάθησης παραδοσιακών χορών και
ζωγραφικής για παιδιά κάθε ηλικίας και για μεγάλους κάθε Σάββατο μετά
την Συνάντηση του κατηχητικού.
Σε όλες τις δραστηριότητες θα τηρούνται όλα τα υγειονομικά μέτρα.
Παρακαλούμε όλους να ενημερώσετε όσους ενδιαφέρονται ώστε να
στελεχώσουμε τις δραστηριότητες μας.
Ο Πρόεδρος και τα μέλη της Ενοριακής Επιτροπής Νεότητος και τα
στελέχη το Νεανικού έργου.
Ξεκίνησε και πάλι την λειτουργία του το Συσσίτιο απόρων της ενορίας
μας. Όποιος επιθυμεί μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια αυτή
προσφέροντας τρόφιμα ή χρήματα για τον σκοπό αυτό.
Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2021
Τετάρτη 1 Σεπτεμβρίου 2021
 |
Τετάρτη 25 Αυγούστου 2021
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΑ ΘΑ ΤΙΜΗΘΕΙ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΦΑΝΟΥΣ ΣΤΟΝ Ι .ΝΑΟ ΜΑΣ ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΕΡΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ.
ΤΗΝ ΠΕΜΠΤΗ 26/8 ΣΤΙΣ 7.00 Μ.Μ. ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ ΜΕΓΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΜΕΤΑ ΘΕΙΟΥ ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ.
ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27/8 ΣΤΙΣ 7.00-9.30 Π.Μ. ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΟΥΝ Ο ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ Θ.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΤΑ ΘΕΙΟΥ ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ.ΣΤΙΣ 7.00 Μ.Μ. ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ Ο ΜΕΘΕΟΡΤΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΙΕΡΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ.
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΗΜΕΡΟΥ ΘΑ ΕΥΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΟΡΤΙΕΣ ΦΑΝΟΥΡΟΠΙΤΕΣ.
Πέμπτη 5 Αυγούστου 2021
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΑ ΘΑ ΤΙΜΗΘΕΙ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΕΔΕΣΣΗΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΤΕΜΑΧΙΟ ΙΕΡΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟΝ Ι.ΝΑΟ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟ ΕΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ 7/8 ΣΤΙΣ 6.00 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ ΜΕΓΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΜΕΤΑ ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΥ ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ.
ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 8/8 7.00-10.00 ΤΟ ΠΡΩΙ ΘΑ ΨΑΛΛΕΙ Ο ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ Θ.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΤΑ Θ.ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ.ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΙΣ 6.00 ΘΑ ΨΑΛΛΕΙ Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Η ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠ.ΘΕΟΤΟΚΟ.
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΗΜΕΡΟΥ ΘΑ ΤΕΘΕΙ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ ΤΟ Ι.ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ.
ΕΠΙΣΗΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΑ ΘΑ ΕΟΡΤΑΣΤΕΙ ΣΤΟΝ Ι.ΝΑΟ ΜΑΣ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΤΗΣ ΕΚΔΙΩΞΕΩΣ ΤΩΝ ΑΓΑΡΗΝΩΝ ΕΚ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΜΕ ΤΟ ΕΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.
ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 10/8 ΣΤΙΣ 6.30 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ ΜΕΓΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΜΕΤΑ ΑΡΤΟΚΛΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΥ ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Η Ι.ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠ.ΘΕΟΤΟΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒ.ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ Κ.Κ.ΣΕΡΑΦΕΙΜ.
ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 11/8 7.00-10.00 ΤΟ ΠΡΩΙ ΘΑ ΨΑΛΛΕΙ Ο ΟΡΘΡΟΣ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΕΙ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ Θ.ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΤΑ Θ.ΚΥΡΗΓΜΑΤΟΣ.ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΤΙΣ 6.00 ΘΑ ΨΑΛΛΕΙ Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Η ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠ.ΘΕΟΤΟΚΟ.
Κυριακή 27 Ιουνίου 2021
«Ο ΠΟΛΙΟΥΧΟΣ ΜΑΣ»
ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΕΟΤΗΤΟΣ
Ι. ΝΑΟΥ ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ
ΠΟΛΙΟΥΧΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΤΕΥΧΟΣ 33
ο
ΙΟΥΝΙΟΣ – ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2021
Λόγος Αγίου Γρηγορίου Παλαμά εις την Ανάληψη του Κυρίου
Βλέπετε αὐτὴ τὴ κοινὴ γιὰ μᾶς ἑορτὴ καὶ εὐφροσύνη, τὴν ὁποία ὁ
Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἐχάρισε μὲ τὴν ἀνάσταση καὶ ἀνάληψή
του στοὺς πιστούς; Ἐπήγασε ἀπὸ θλίψη.
Βλέπετε αὐτὴ τὴ ζωή, μᾶλλον δὲ τὴν ἀθανασία; Ἐπιφάνηκε σὲ μᾶς
ἀπὸ θάνατο.
Βλέπετε τὸ οὐράνιο ὕψος, στὸ ὁποῖο ἀνέβηκε κατὰ τὴν ἀνύψωσή
του ὁ Κύριος καὶ τὴν ὑπερδεδοξασμένη δόξα ποῦ δοξάσθηκε κατὰ
σάρκα; Τὸ πέτυχε μὲ τὴ ταπείνωση καὶ τὴν ἀδοξία. Ὅπως λέγει ὁ
ἀπόστολος γι ̓ αὐτόν, «ἐταπείνωσε τὸν ἑαυτό του γενόμενος
ὑπήκοος μέχρι θανάτου, καὶ μάλιστα σταυρικοῦ θανάτου, γι ̓ αὐτὸ
κι ̓ ὁ Θεὸς τὸν ὑπερύψωσε καὶ τοῦ χάρισε ὄνομα ἀνώτερο ἀπὸ κάθε
ὄνομα, ὥστε στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ νὰ καμφθεῖ κάθε γόνατο
ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων καὶ νὰ διακηρύξει κάθε
γλώσσα ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ Κύριος σὲ δόξα Θεοῦ
Πατρός».(Φιλ. β ́ 8-11).
Ἐὰν λοιπὸν ὁ Θεὸς ὑπερύψωσε τὸ Χριστό του γιὰ τὸ λόγο ὅτι
ταπεινώθηκε, ὅτι ἀτιμάσθηκε, ὅτι πειράσθηκε, ὅτι ὑπέμεινε
ἐπονείδιστο σταυρὸ καὶ θάνατο γιὰ χάρη μας, πῶς θὰ σώσει καὶ θὰ
δοξάσει καὶ θὰ ἀνυψώσει ἐμᾶς, ἂν δὲν ἐπιλέξωμε τὴ ταπείνωση, ἂν
δὲν δείξουμε τὴ πρὸς τοὺς ὁμοφύλους ἀγάπη, ἂν δὲν ἀνακτήσωμε τὶς
ψυχές μας διὰ τῆς ὑπομονῆς τῶν πειρασμῶν, ἂν δὲν ἀκολουθοῦμε
διὰ τῆς στενῆς πύλης καὶ ὁδοῦ, ποῦ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια ζωή, τὸν
σωτηρίως καθοδηγήσαντα σ ̓ αὐτήν; «διότι, καὶ ὁ Χριστὸς ἔπαθε γιὰ
μᾶς, ἀφήνοντάς μας ὑπογραμμὸ (παράδειγμα), γιὰ νὰ
παρακολουθήσουμε τὰ ἴχνη του». (Α ́ Πέτρ. β ́ 21).
Ἡ ἐνυπόστατος Σοφία τοῦ ὑψίστου Πατρός, ὁ προαιώνιος Λόγος,
ποὺ ἀπὸ φιλανθρωπία ἑνώθηκε μ ̓ ἐμᾶς καὶ μᾶς συναναστράφηκε,
ἀνέδειξε τώρα ἐμπράκτως μιὰ ἑορτὴ πολὺ ἀνώτερη καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν
ὑπεροχή. Γιατὶ τώρα γιορτάζουμε τὴ διάβαση, τῆς σ ̓ αὐτὸν
εὑρισκομένης φύσεώς μας, ὄχι ἀπὸ τὰ ὑπόγεια πρὸς τὴν ἐπιφάνεια
τῆς γῆς, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ γῆ πρὸς τὸν οὐρανὸ τοῦ οὐρανοῦ καὶ πρὸς τὸν
πέρα ἀπὸ αὐτὸν θρόνο τοῦ δεσπότη τῶν πάντων.
Σήμερα ὁ Κύριος ὄχι μόνο στάθηκε, ὅπως μετὰ τὴν ἀνάσταση, στὸ
μέσο τῶν μαθητῶν του, ἀλλὰ καὶ ἀποχωρίσθηκε ἀπὸ αὐτοὺς καί,
ἐνῷ τὸν ἔβλεπαν, ἀναλήφθηκε στὸν οὐρανὸ καὶ εἰσῆλθε στ ̓ ἀληθινὰ
ἅγια τῶν ἁγίων «καὶ ἐκάθησε στὰ δεξιὰ τοῦ Πατρὸς πάνω ἀπὸ κάθε
ἀρχὴ καὶ ἐξουσία καὶ ἀπὸ κάθε ὄνομα καὶ ἀξίωμα, ποὺ γνωρίζεται
καὶ ὀνομάζεται εἴτε στὸν παρόντα εἴτε στὸν μέλλοντα αἰώνα». (Ἐφ.
α ́ 20).
Γιατί λοιπὸν στάθηκε στὸ μέσο τους κι ̓ ἔπειτα τοὺς συνόδευσε;
«Τοὺς ἐξήγαγε, λέγει, ἔξω ἕως τὴ Βηθανία», ἀλλὰ «καὶ ἀφοῦ
σήκωσε τὰ χέρια του, τοὺς εὐλόγησε». (Λουκ. κδ ́ 50). Τὸ ἔκαμε γιὰ
νὰ ἐπιδείξει τὸν ἑαυτό του ὁλόκληρο σῶο καὶ ἀβλαβῆ, γιὰ νὰ
παρουσιάσει τὰ πόδια ὑγιῆ καὶ βαδίζοντα σταθερά, αὐτὰ ποὺ
ὑπέστησαν τὰ τρυπήματα τῶν καρφιῶν, τὰ ὁμοίως ἐπὶ τοῦ σταυροῦ
καρφωμένα χέρια, τὴν ἴδια τη λογχισμένη πλευρά, ἂν ἔφεραν πάνω
τους, τοὺς τύπους τῶν πληγῶν, πρὸς διαπίστωση τοῦ σωτηριώδους
πάθους.
Ἐγὼ δὲ νομίζω ὅτι διὰ τοῦ «στάθηκε στὸ μέσο τῶν μαθητῶν»
δεικνύεται καὶ τὸ ὅτι αὐτοὶ στηρίχθηκαν στὴ πίστη πρὸς αὐτόν, μὲ
αὐτὴ τὴ φανέρωση καὶ εὐλογία του. Γιατὶ δὲν στάθηκε μόνο στὸ
μέσο ὅλων αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ στὸ μέσο της καρδιᾶς τοῦ καθενός, γιατὶ
ἀπὸ ἐκείνη τὴν ὥρα οἱ ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου ἔγιναν σταθεροὶ καὶ
ἀμετακίνητοι.
Στάθηκε λοιπὸν στὸ μέσο τους καὶ τοὺς λέγει, «εἰρήνη σὲ σᾶς»,
τούτη τὴ γλυκιὰ καὶ σημαντικὴ καὶ συνηθισμένη του προσφώνηση.
Τὴν διπλῆ εἰρήνη, πρὸς τὸ Θεὸ ποὺ εἶναι γέννημα τῆς εὐσέβειας καὶ
αὐτὴ ποὺ ἔχουμε οἱ ἄνθρωποι μεταξύ μας. Καὶ καθὼς τοὺς εἶδε
φοβισμένους καὶ ταραγμένους ἀπὸ τὴν ἀνέλπιστη καὶ παράδοξη θέα,
γιατὶ νόμισαν ὅτι βλέπουν πνεῦμα - φάντασμα, αὐτὸς τοὺς ἀνέφερε
πάλι τοὺς διαλογισμοὺς τῆς καρδιᾶς των, καὶ ἀφοῦ ἔδειξε ὅτι εἶναι
αὐτὸς ὁ ἴδιος, πρότεινε τὴ διαβεβαίωση διὰ τῆς ἐξετάσεως καὶ
ψηλαφήσεως. Ζήτησε φαγώσιμο, ὄχι γιατὶ εἶχε ἀνάγκη τροφῆς, ἀλλὰ
γιὰ ἐπιβεβαίωση τῆς ἀναστάσεώς του.
Ἔφαγε δὲ μέρος ψητοῦ ψαριοῦ καὶ μέλι ἀπὸ κηρύθρα, ποὺ εἶναι καὶ
αὐτὰ σύμβολα τοῦ μυστηρίου του. Δηλαδὴ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἕνωσε
στὸν ἑαυτό του καθ ̓ ὑπόσταση τὴ φύση μας, ποὺ σὰν ἰχθὺς
κολυμποῦσε στὴν ὑγρότητα τοῦ ἡδονικοῦ καὶ ἐμπαθοῦς βίου, καὶ
τὴν καθάρισε μὲ τὸ ἀπρόσιτο πῦρ τῆς Θεότητός του. Μὲ κηρύθρα δὲ
μελισσιοῦ μοιάζει ἡ φύση μας γιατὶ κατέχει τὸ λογικὸ θησαυρὸ
τοποθετημένο στὸ σῶμα σὰν μέλι στὴ κηρύθρα. Τρώγει ἀπὸ αὐτὰ
εὐχαρίστως γιατὶ καθιστᾶ φαγητό του τὴ σωτηρία τοῦ καθενὸς ἀπὸ
τοὺς μετέχοντας τῆς φύσεως. Δὲν τρώει ὁλόκληρο, ἀλλὰ μέρος «ἀπὸ
κηρύθρα μέλι» ἐπειδὴ δὲν πίστευσαν ὅλοι καὶ δὲν τὸ παίρνει μόνος
του, ἀλλὰ προσφέρεται ἀπὸ τοὺς μαθητές, γιατὶ τοῦ φέρνουν μόνο
τοὺς πιστεύοντες σ ̓ αὐτόν, χωρίζοντάς τους ἀπὸ τοὺς ἀπίστους.
Κατόπιν τοὺς ὑπενθύμισε τοὺς λόγους του πρὶν τὸ πάθος, ποὺ ὅλοι
πραγματοποιήθηκαν. Τοὺς ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς στείλει τὸ ἅγιο
Πνεῦμα, τοὺς εἶπε νὰ καθίσουν στὴν Ἱερουσαλὴμ μέχρι νὰ λάβουν
δύναμη ἀπὸ ψηλά. Μετὰ τὴ συζήτηση ὁ Κύριος τοὺς ἔβγαλε ἀπὸ τὸ
σπίτι καὶ τοὺς ὁδήγησε ἕως τὴ Βηθανία καὶ ἀφοῦ τοὺς εὐλόγησε,
ὅπως ἀναφέραμε, ἀποχωρίσθηκε ἀπὸ αὐτοὺς καὶ ἀνυψώθηκε πρὸς
τὸν οὐρανό, χρησιμοποιώντας νεφέλη σὰν ὄχημα καὶ ἀνῆλθε
ἐνδόξως στοὺς οὐρανούς, στὰ δεξιὰ τῆς μεγαλοσύνης τοῦ Πατρός,
καθιστώντας ὁμόθρονο τὸ φύραμά μας.
Καθὼς οἱ Ἀπόστολοι δὲν σταματοῦσαν νὰ κοιτάζουν τὸν οὐρανό, μὲ
τὴ φροντίδα τῶν ἀγγέλων πληροφοροῦνται ὅτι ἔτσι θὰ ἔλθει πάλι
ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ «θὰ τὸν ἰδοῦν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς, νὰ ἔρχεται
πάνω στὶς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ». (Ματθ. κδ ́ 30). Τότε οἱ μαθητὲς
ἀφοῦ προσκύνησαν ἀπὸ τὸ Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ἀπὸ ὅπου
ἀναλήφθηκε ὁ Κύριος, ἐπέστρεψαν στὴν Ἱερουσαλὴμ χαρούμενοι,
αἰνώντας καὶ εὐλογώντας τὸ Θεὸ καὶ ἀναμένοντες τὴν ἐπιδημία τοῦ
θείου Πνεύματος.
Ὅπως λοιπὸν ἐκεῖνος ἔζησε καὶ ἀπεβίωσε, ἀναστήθηκε καὶ
ἀναλήφθηκε, ἔτσι κι ̓ ἐμεῖς ζοῦμε καὶ πεθαίνουμε καὶ θὰ
ἀναστηθοῦμε ὅλοι. Τὴν ἀνάληψη ὅμως δὲν θὰ πετύχουμε ὅλοι, ἀλλὰ
μόνο ἐκεῖνοι γιὰ τοὺς ὁποίους ζωὴ εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ ὁ θάνατος
εἶναι κέρδος, ὅσοι πρὸ τοῦ θανάτου σταύρωσαν τὴν ἁμαρτία διὰ τῆς
μετανοίας, μόνο αὐτοὶ θὰ ἀναληφθοῦν μετὰ τὴν κοινὴ ἀνάσταση σὲ
νεφέλες πρὸς συνάντηση τοῦ Κυρίου στὸν ἀέρα. (Α ́ Θεσ. δ ́ 17).
Ἂς ἔρθουμε στὸ ὑπερῷο μας, στὸ νοῦ μας προσευχόμενοι, ἂς
καθαρίσουμε τοὺς ἑαυτούς μας γιὰ νὰ πετύχουμε τὴν ἐπιδημία τοῦ
Παρακλήτου καὶ νὰ προσκυνήσουμε Πατέρα καὶ Υἱὸ καὶ ἅγιο
Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Γένοιτο.
Λόγος Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου εις την Πεντηκοστή
Τὴν Πεντηκοστὴ ἐορτάζουμε καὶ τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος καὶ τὴν πραγματοποίηση τῆς ὑποσχέσεως καὶ τὴν
ἐκπλήρωση τῆς ἐλπίδας. Τὸ μυστήριο, πόσο καὶ μεγάλο εἶναι
καὶ σεβαστό! Τελειώνουν λοιπόν ὅσα ἔχουν σχέση μὲ τὸ σῶμα
τοῦ Χριστοῦ, ἢ μᾶλλον μὲ τη σωματικὴ παρουσία Του(1). Διότι
διστάζω νὰ πῶ τὰ σωματικά, ἐφ' ὅσον κανένας λόγος δὲν
μπορεῖ νὰ μὲ πείσει ὅτι θὰ ἦταν καλύτερα νὰ εἶχε ἀπαλλαγεῖ
ἀπὸ τὸ σῶμα [ὁ Χριστός](2). Ἀρχίζουν δὲ ὅσα ἔχουν σχέση μὲ
τὸ Ἅγιο Πνεύμα(3). Ποιὰ δὲ ἦταν ὅσα ἔχουν σχέση μὲ τὸ
Χριστό;
Ἡ Παρθένος, ἡ γέννηση, ἡ φάτνη, τὸ σπαργάνωμα, οἱ ἄγγελοι
ποὺ τὸν δοξάζουν, οἱ ποιμένες ποὺ τρέχουν πρὸς Αὐτόν, ἡ
διαδρομὴ τοῦ ἀστέρα, ἡ προσκύνηση καὶ ἡ προσφορὰ τῶν
δώρων ἀπὸ τοὺς μάγους, ὁ φόνος τῶν νηπίων ἀπὸ τὸν
Ηρώδη, ὁ Ἰησοῦς ποὺ φεύγει στὴν Αἴγυπτο, ποὺ ἐπιστρέφει
ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο, ποὺ περιτέμνεται, ποὺ βαπτίζεται, ποὺ
δέχεται τὴν μαρτυρία ἀπὸ τὸν οὐρανό, ποὺ πειράζεται, ποὺ
λιθάζεται γιὰ μᾶς (για νὰ μᾶς δώσει ὑπόδειγμα κακοπάθειας
ὑπέρ τοῦ Λόγου) ποὺ προδίνεται, ποὺ προσηλώνεται [στὸν
Σταυρό], ποὺ θάπτεται, ποὺ ἀνασταίνεται, ποὺ ἀνεβαίνει
[στοὺς οὐρανούς]. Ἀπὸ αὐτὰ καὶ τώρα ὑφίσταται πολλὰ ἀπὸ
τοὺς μισόχριστους μέν, αὐτὰ ποὺ Τὸν ἀτιμάζουν καὶ τὰ
ὑπομένει (διότι εἶναι μακρόθυμος)• ἀπὸ τοὺς φιλόχριστους δέ,
αὐτὰ ποὺ Του ἀποδίδουν τιμή. Καὶ ἀναβάλλει νὰ
ἀνταποδώσει ὅπως σ' ἐκείνους τὴν ὁργή, ἔτσι σὲ μᾶς τὴν
ἀγαθότητα• ἐπειδὴ ἴσως σ' ἐκείνους μὲν δίνει καιρὸ μετανοίας,
σὲ μᾶς δὲ δοκιμάζει τὸν πόθο, ἐὰν δὲν λιποψυχοῦμε καὶ δὲν
ἀποκάμουμε στὶς θλίψεις καὶ στοὺς ἀγώνες γιὰ τὴν εὐσέβεια•
ὅπως ἀκριβώς ὁρίζεται ἀπὸ τὴν θεῖα οἰκονομία καὶ τὰ
ἀνεξιχνίαστα κρίματά Του, μὲ τὰ ὁποία κυβερνᾶ μὲ σοφία τὴ
ζωὴ μας. Ὅσα λοιπόν ἀναφέρονται στὸ Χριστὸ εἶναι αὐτὰ'
καὶ τὰ πέρα ἀπ' αὐτὰ θὰ τὰ δοῦμε ἐνδοξότερα [στὴ βασιλεία
τῶν οὐρανῶν] καὶ μακάρι καὶ μεῖς νὰ φανοῦμε [δοξασμένοι
ἀπὸ τὸ Θεό]. Ὅσα δὲ ἀναφέρονται στὸ Ἅγιο Πνεῦμα,
παρακαλῶ τὸ Πνεῦμα νὰ ἔλθει ἐντός μου καὶ νὰ μοῦ
δώσει(4) λόγο ὅσον ἐπιθυμῶ κι' ἂν ὄχι τόσον, ἀλλ' ὅσος
ἀπαιτεῖται σ' αὐτὴ τὴν περίπτωση. Πάντως ὅμως θὰ ἔλθει μὲ
ἐξουσία δεσποτική, καὶ ὄχι μὲ τρόπο δουλικό, οὔτε
περιμένοντας πρόσταγμα, ὅπως νομίζουν μερικοί. Διότι πνέει
ὅπου θέλει, καὶ σ' ὅσους θέλει, καὶ ὅποτε καὶ ὅσο θέλει. Μ'
αὐτὸν τὸν τρόπο ἐμεῖς εμπνεόμαστε νὰ νοοῦμε καὶ νὰ μιλοῦμε
γιὰ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
ΣΤ. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅσοι Τὸ ὑποβιβάζουν στὴν τάξη τῶν
κτισμάτων εἶναι ὑβριστὲς καὶ δούλοι κακοὶ κι' ἀπ' τοὺς
κακοὺς χειρότεροι. Διότι τῶν κακῶν δούλων εἶναι (γνώρισμα)
τὸ νὰ ἀθετοῦν τὴν [θεία] δεσποτεία καὶ νὰ ἐπαναστατοῦν κατὰ
τῆς κυριότητας [τοῦ Θεοῦ] καὶ νὰ θεωροῦν ὅμοιο μὲ αὐτοὺς
δοῦλο τὸ ἐλεύθερο [Πνεῦμα]. Ὅσοι ὅμως Τὸ πιστεύουν ὡς
Θεὸ εἶναι θεοφόρητοι καὶ φωτισμένοι στὸ νοῦ. Ἐκεῖνοι ὅμως
ποὺ καὶ Τὸ ὁμολογοῦν [ὡς Θεό], ἐάν μὲν τὸ κάνουν σὲ
ἀνθρώπους μὲ εὐσεβές φρόνημα, θεωροῦνται μεγάλοι• ἀλλ'
ἐὰν τὸ κάνουν σ' ὅσους ἔχουν φρόνημα χαμηλό, θεωροῦνται
ὄχι φρόνιμοι• διότι ἐμπιστεύονται τὸ μαργαριτάρι στὸν πηλὸ
[δηλ. τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως σ' ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν τὴν
διάθεση νὰ τὴν δεχθοῦν] καὶ σὲ ἀκοὴ ἀσθενικὴ ἦχο βροντῆς
καὶ σὲ ἀδύνατους ὀφθαλμοὺς ἠλιακὸ φῶς καὶ στερεὰ τροφὴ σ'
ἐκείνους ποὺ πίνουν ἀκόμα γάλα(5). Αυτοὺς πρέπει νὰ
κατευθύνει κανεὶς σιγά-σιγὰ πρὸς τὰ ἐμπρός καὶ νὰ τοὺς
ἀνεβάζει πρὸς τὰ ὑψηλότερα, ὥστε ἀπὸ τὸ φως νὰ ζητοῦν
[περισσότερο] φῶς καὶ στὴν ἀλήθεια νὰ προσθέτουν
ἀλήθεια(6). Γι' αὐτὸ κι' ἐμεῖς ἀφήνοντας γιὰ λίγο τὸν τελειότερο
λόγο (γιατὶ δὲν εἶναι ἀκόμα καιρός) ἔτσι θὰ μιλήσουμε πρὸς
αὐτούς.
Ζ . Ἀνθρωποὶ μου, ἐὰν μὲν θεωρεῖτε ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δὲν
εἶναι οὔτε ἄκτιστο οὔτε ἄχρονο, αὐτὸ εἶναι καθαρὰ ἐνέργεια
τοῦ πονηροῦ πνεύματος• ἐπιτρέψτε στὸ ζῆλο μου νὰ πῶ αὐτὸ
τὸ τολμηρό. Ἐάν ὅμως ἔχετε τόση τουλάχιστον ὑγεία [ψυχῆς],
ὥστε ν' ἀποφεύγετε τὴν φανερὴ ἀσέβεια καὶ θέτετε ἔξω ἀπ' τὴν
δουλεία Αὐτὸ [τὸ Ἅγιο Πνεῦμα] ποὺ κι' ἐμᾶς κάνει ἐλευθέρους,
ἐξετᾶστε καὶ σεῖς στὴν συνέχεια μαζὶ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ
μᾶς. Διότι δέχομαι ὅτι σὲ κάποιο βαθμὸ μετέχετε Αὐτοῦ καὶ
σεῖς, καὶ στὸ ἐξὴς θὰ συνεξετάσω μὲ σᾶς ὡς μὲ οικείους πλέον
[στην πίστη]. Ἤ παραχωρήστε μου τὸ μέσον μεταξὺ τῆς
δουλείας καὶ τῆς δεσποτείας, γιὰ νὰ θέσω ἐκεῖ τὴν ἀξία τοῦ
Πνεύματος• ἢ εφ' ὅσον ἀποφεύγετε τὴν δουλεία δὲν εἶναι
άδηλο, ποῦ θὰ τοποθετήσετε αὐτὸ τὸ ὁποῖο ζητοῦμε. Ἀλλὰ
στενοχωρεῖσθε γιὰ τὶς συλλαβές καὶ σκοντάφτετε ἐπάνω στὸν
λόγο καὶ αὐτὸ [τὸ νὰ ὁνομάζει κανεὶς τὸ Ἅγιο Πνεῦμα Θεό]
γίνεται γιὰ σᾶς «λῖθος προσκόμματος» καὶ «πέτρα
σκανδάλου», ἀφοῦ καὶ ὁ Χριστός γίνεται γιὰ μερικούς(7)
.
Ἀνθρώπινο εἶναι νὰ πάθει κανεὶς κάτι τέτοιο. Ἄς σταθοῦμε
κοντὰ ὁ ἕνας στὸν ἄλλο πνευματικά. Ας γίνουμε περισσότερο
φιλάδελφοι παρὰ φίλαυτοι. Αναγνωρίστε τὴν δύναμη τῆς
θεότητας κι'ἐμεῖς θὰ σᾶς δώσουμε τὴν συγκατάθεση γιὰ τη
λέξη• ὁμολογεῖστε τὴν [θεία] φύση μὲ ἄλλες λέξεις, ποὺ
συμπαθεῖτε περισσότερο, κι'ἐμεῖς θὰ σᾶς γιατρέψουμε ὡς
ἀσθενεῖς• ἀφοῦ ὑποκλέψουμε μὲ τρόπο αὐτὰ ποὺ σᾶς εἶναι
εὐχάριστα. Διότι εἶναι ἄξιο ντροπῆς καὶ ἀρκετὰ παράλογο,
ἐνῶ εἶστε εὔρωστοι στὴν ψυχή, νὰ δείχνετε μια νοσηρὴ
μικρολογία γύρω ἀπ' τὶς λέξεις καὶ νὰ κρύβετε τὸν θησαυρὸ
[τῆς ἀλήθειας], ἀκριβῶς σὰν νὰ φθονεῖτε τοὺς ἄλλους ἢ νὰ
φοβᾶστε μήπως ἁγιάσετε καὶ τὴν γλώσσα σας [μὲ τὴν
ὁμολογία τῆς θεότητας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος]. Ἀκόμα δὲ πιὸ
ἄξιο ντροπῆς γιὰ μᾶς εἶναι νὰ πάθουμε αὐτὸ ποὺ
κατηγοροῦμε, καὶ ἐνῶ καταδικάζουμε τὴν μικρολογία στοὺς
ἄλλους, νὰ μικρολογοῦμε ἐμεῖς γύρω ἀπ' τὰ γράμματα(8)
.
Η . Ομολογείστε, άνθρωποὶ μου, ὅτι μιας θεότητας εἶναι ἡ
Ἁγία Τριάς, ή, ἂν θέλετε, μιας φύσεως. Κι' ἐμεῖς θὰ ζητήσουμε
ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ σᾶς καὶ τη λέξη Θεός. Διότι γνωρίζω
καλὰ ὅτι Ἐκείνος ποὺ ἔδωσε τὸ πρώτο [την πίστη στὸ
ὁμοούσιο τοῦ Υἱού] θὰ δώσει καὶ τὸ δεύτερο [και τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος] καὶ μάλιστα, ὅταν τὸ ζήτημα γιὰ τὸ ὁποῖο
ἀντιλέγουμε εἶναι μία πνευματικὴ δειλία καὶ ὄχι διαβολικὴ
ἐναντίωση. Θα τὸ πῶ ἀκόμα πιὸ καθαρὰ καὶ πιὸ σύντομα.
Μήτε σεις ν' ἀποδώσετε σὲ μᾶς εὐθύνη γιὰ τὸν ὑψηλότερο
λόγο ποὺ χρησιμοποιοῦμε (διότι δὲν ὑπάρχει κανένας φθόνος
τῶν άλλων μήπως ἀνέβουν), ούτ' ἐμεῖς θὰ σᾶς κατηγορήσουμε
γιὰ τὸν μέχρι τώρα δικὸ σας «προσιτό», εφ' ὅσον κι' ἀπὸ
διαφορετικὸ δρόμο οδηγεῖστε πρὸς τὸ ἵδιο [πνευματικό]
κατάλυμα. Διότι δὲν ζητοῦμε νὰ νικήσουμε, ἀλλὰ νὰ σᾶς
προσλάβουμε ὡς ἀδελφούς, ποὺ γιὰ τὸν χωρισμό σας ἀπὸ
μᾶς σπαραζόμαστε ἀπ' τη λύπη. Αὐτὰ [λέγουμε] πρὸς ἐσᾶς,
ποὺ ὑγιαίνετε ὡς πρὸς τὴν πίστη σας γιὰ τὸν Υἱό, ποῦ
βρίσκουμε μέσα σας κάποια δύναμη ζωῆς [πνευματικής]•
αὐτῶν ποὺ ἂν καὶ θαυμάζουμε τὸν τρόπο τῆς ζωής, δὲν
ἐπαινοῦμε ἐξ ολοκλήρου τὸν λόγο. Σεις ποὺ ἔχετε τὰ ἔργα τοῦ
Πνεύματος, ἀποκτεῖστε καὶ τὸ Πνεῦμα, γιὰ νὰ μη «αθλήτε»
μόνο, ἀλλὰ καὶ «νομίμως», ἀπ' ὅπου καὶ ὁ στέφανος(9). Αὐτὸς ὁ
μισθός εύχομαι νὰ σᾶς δοθεῖ γιὰ τὴν πολιτεία σας, νὰ
ὁμολογήσετε δηλαδὴ τὴν πίστη σας στὸ Ἅγιο Πνεῦμα κατὰ
τρόπο τέλειο καὶ νὰ Τὸ κηρύξετε [ως θεὸ ἀληθινό] μαζὶ μὲ μᾶς
καὶ περισσότερο ἀπὸ μᾶς ὅσο εἶναι ἄξιο. Τολμῶ κάτι καὶ
μεγαλύτερο γιὰ σᾶς νὰ πῶ τὸν λόγο τοῦ Αποστόλου. Τόσο
πολὺ σᾶς ἀγαπῶ, καὶ τόσο πολὺ εὐλαβούμαι σὲ σᾶς αὐτὴ τὴν
κόσμια περιβολὴ καὶ τὸ χρῶμα τῆς εγκράτειας καὶ τὰ ιερὰ
αὐτὰ τάγματα καὶ τὴν σεμνὴ παρθενία καὶ τὸν αγνισμὸ καὶ
τὴν ολονύκτια ψαλμωδία καὶ τὴν φιλοπτωχία καὶ φιλαδελφία
καὶ φιλοξενία, ώστε καὶ ἀνάθεμα [χωρισμένος] ἀπὸ τὸν
Χριστὸ νὰ είμαι δέχομαι καὶ ο,τιδήποτε νὰ πάθω ὡς
καταδικασμένος• ἀρκεῖ νὰ θελήσετε νὰ σταθεῖτε μαζὶ μας καὶ
νὰ θελήσετε νὰ δοξάσουμε ἐνωμένοι τὴν Ἁγία Τριάδα(10). Διότι
γιὰ τοὺς ἄλλους [που δὲν ὁμολογοῦν τὸ ὁμοούσιο τοῦ Υἱού] τι
πρέπει νὰ ποῦμε, τοὺς φανερὰ πεθαμένους [στην ψυχή] (που
μόνο ὁ Χριστός ποὺ ζωοποιεῖ τοὺς νεκροὺς μπορεῖ ν'
ἀναστήσει σύμφωνα μὲ τη δύναμη ποὺ ἔχει), οἱ ὁποῖοι κακώς
διαχωρίζονται κατὰ τὸν τόπο, ἐνῶ συνδέονται μὲ τὸ λόγο, καὶ
τόσο πολὺ φιλονεικοῦν μεταξὺ τοὺς ὅσο οἱ ἀλλοίθωροι
οφθαλμοί, ποὺ βλέπουν ἕνα πράγμα καὶ δὲν συμφωνοῦν ὄχι
ὡς πρὸς τὴν όψη ἀλλ' ὡς πρὸς τὴν θέση. Αν βέβαια πρέπει νὰ
τοὺς κατηγορήσει κανεὶς γιὰ ἀλλοιθωρισμό, καὶ ὄχι ὅμως γιὰ
τύφλωση. Αφοῦ ἀνέπτυξα ὅσο ἔπρεπε αὐτὰ ποὺ ἔχουν σχέση
μὲ σᾶς, ἄς ἐπανέλθουμε πάλι πρὸς τὸ Πνεύμα• πιστεύω ὅτι καὶ
σεις τώρα θὰ παρακολουθήσετε.
Θ . Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα πάντοτε ὑπήρχε καὶ ὑπάρχει καὶ θὰ
ὑπάρχει, δὲν ἔχει οὔτε ἀρχὴ οὔτε τέλος, ἀλλ' εἶναι πάντοτε
ἐνωμένο καὶ ἀριθμεῖται μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱό. Διότι
δὲν θὰ άρμοζε ποτέ νὰ ελλείπει ὁ Υἱός ἀπὸ τὸν Πατέρα ἢ τὸ
Πνεῦμα ἀπὸ τὸν Υἱό, ἐπειδὴ θὰ ἦταν σὲ μέγιστο βαθμὸ άδοξη
ἡ θεότητα, σαν ἀπὸ μεταμέλεια ἀκριβώς νὰ ήλθε σὲ
συμπλήρωση γιὰ νὰ γίνει τέλεια. [Το Ἅγιο Πνεύμα] λοιπόν
πάντοτε καὶ αἰώνια μεταλαμβάνεται [με τὶς θείες ἐνέργειές
Του], δὲν μεταλαμβάνει• οδηγεῖ στὴν τελείωση [τους
ἀνθρώπους], δὲν τελειώνεται• παρέχει τὴν πνευματικὴ
πλήρωση, δὲν ἔχει ἀνάγκη πληρώσεως• ἁγιάζει, δὲν
ἁγιάζεται• κάνει [τους ἀνθρώπους] θεούς, δὲν θεώνεται αὐτὸ
πρὸς Ἑαυτό, καὶ πρὸς ἐκείνους μὲ τοὺς ὁποίους εἶναι ἐνωμένο,
εἶναι πάντοτε τὸ ἵδιο καὶ ἀπαράλλακτο• ἀόρατο, άχρονο,
ἀχώρητο, ἀναλλοίωτο, ὑπεράνω ἀπὸ κάθε ἔννοια ποιότητας,
ποσότητας καὶ μορφῆς, αψηλάφητο, κινούμενο ἀφ' Ἑαυτοῦ,
κινούμενο συνεχώς, ἔχοντας ἀφ' Ἑαυτοῦ ἐξουσία, ἔχοντας ἀφ'
Ἑαυτοῦ δύναμη, παντοδύναμο (ἄν καὶ ὡς πρὸς τὴν πρώτη
ἀρχή, ὅπως ἀκριβῶς ὅλα τὰ ἀναφερόμενα εἰς τὸν Μονογενὴ
Υἱό, ἔτσι καὶ τοῦ Πνεύματος ἀνάγεται [εις τὸν Θεὸ Πατέρα]).
Εἶναι ζωὴ καὶ πρόξενος ζωής, τὸ φως καὶ χορηγεῖ φως, ἀφ'
Ἑαυτοῦ αγαθὸ καὶ πηγὴ αγαθότητας. Πνεῦμα εὐθές,
ηγεμονικό, κύριο [καλεῖ και] ἀποστέλλει [τοὺς ἄξιους, ὅπως ὁ
Πατήρ καὶ ὁ Υἱός], θέτει ὄρια [σὲ ὅλη τὴν κτίση] κάνει τοὺς
ἀνθρώπους ναοὺς οἴκους Του, ὁδηγεῖ, ἐνεργεῖ ὅπως θέλει,
διανέμει χαρίσματα. Εἶναι Πνεῦμα υἱοθεσίας [κάνει τοὺς
ἀνθρώπους υἱοὺς τοῦ Θεοῦ], ἀληθείας, σοφίας, συνέσεως,
γνώσεως, εὐσέβειας, βουλῆς, δυνάμεως, φόβου [θείου], ὅσων
ἔχουν ἀπαριθμηθεῖ. Διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γνωρίζεται ὁ
Πατήρ καὶ δοξάζεται ὁ Υἱός, καὶ ἀπὸ Αὐτοὺς μόνο γνωρίζεται
Αὐτό, εἶναι δηλαδὴ τὰ τρία πρόσωπα Ἕν, μία εἶναι ἡ λατρεία
καὶ ἡ προσκύνηση [ποὺ προσφέρεται], μία ἡ δύναμη, ἡ
τελειότητα, ἕνας ὁ ἁγιασμός [ποὺ παρέχεται]. Καὶ γιατὶ νὰ
μακρολογῶ; Ὅλα ὅσα ἔχει ὁ Πατήρ, εἶναι τοῦ Υἱοῦ, ἐκτός ἀπὸ
τὴν αγεννησία. Ὅλα ὅσα ἔχει ὁ Υἱός, εἶναι τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος, ἐκτός ἀπὸ τὴν γέννηση. Αὐτὰ (τα ιδιώματα), ὅσο
βέβαια μπορῶ νὰ ἐκφρασθῶ μὲ τὸν λόγο μου, δὲν ξεχωρίζουν
οὐσίες, αλλ' ορίζουν τὴν μία καὶ ἐνιαία οὐσία τῆς θεότητας.
Ι . Στενοχωρεῖσαι γιὰ τὶς ἀντιθέσεις (ποὺ χρησιμοποίησα);
Ἐγὼ ὅμως γιὰ τὸ μήκος τοῦ λόγου. Τίμησε λοιπόν τὴν
(σημερινή) ἡμέρα τοῦ Πνεύματος• συγκράτησε λίγο τη
γλώσσα, ἂν γίνεται. Γιὰ ἄλλες γλώσσες γίνεται ὁ λόγος•
αὐτές εὐλαβήσου ἢ φοβήσου, πύρινες καθώς φαίνονται.
Σήμερα ἄς ὑψώσουμε μ' εὐλάβεια ὅλο μας τὸν νοῦ στὸ θεῖο
μυστήριο [τῆς καθόδου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος], ἄς κάνουμε
αὔριο ἀνάλυση λέξεων σήμερα ἄς ἐορτάσουμε [μὲ κατάνυξη],
ἄς εἰπωθεῖ κάτι ἄξιο ντροπῆς [ἀπὸ τοὺς ἀντιλέγοντες] αὔριο.
Αὐτὰ γίνονται μὲ τρόπο μυστικὸ [στὸ ταμεῖο τῆς ψυχῆς
ἐνώπιον τοῦ Θεού], ἐκείνα γίνονται μὲ τρόπο πομπώδη
[ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων]• αὐτὰ γίνονται στὶς ἐκκλησίες,
ἐκεῖνα στὶς ἀγορές• αὐτὰ ἀρμόζουν σὲ ἀνθρώπους σώφρονες
καὶ νηφάλιους, ἐκείνα σὲ ἀνθρώπους ποὺ μεθοῦν αὐτὰ εἶναι
ὅσων ἐνεργοῦν μὲ σοβαρότητα [ὅση ἀξίζει στὸ μεγάλο
μυστήριο], ἐκείνα ὅσων παίζουν κατὰ τοῦ Πνεύματος. Ἀφοῦ
λοιπόν ἀπαλλαγήκαμε ἀπ' ὅ,τι εἶναι ἀλλότριο [τῆς εὐσεβείας],
ἄς καταρτίσουμε τὸ δικό μας [τὸ λόγο περὶ τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος].
ΙΑ. Αὐτὸ [τὸ Ἅγιο Πνεῦμα] ἐνεργοῦσε πρὶν ἀπ' ὅλα στὶς
ἀγγελικές καὶ οὐράνιες δυνάμεις, σ' ὅσες εἶναι πρῶτες μετὰ τὸ
Θεὸ καὶ σ' ὅσες εἶναι κοντὰ στὸ Θεό. Διότι ἡ τελείωση καὶ ἡ
ἔλλαμψη σ' αὐτές καὶ ἡ δυσκινησία ἢ ἡ ἀκινησία τοὺς πρὸς τὸ
κακὸ δὲν εἶναι ἀπὸ ἄλλη αἰτία, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Έπειτα [ενεργούσε] στοὺς Πατέρες καὶ τοὺς Προφήτες. Απ'
αὐτοὺς οἱ μὲν είχαν θέα τοῦ Θεοῦ ἢ Τον εγνώρισαν [με
ἀποκάλυψη], οἱ δὲ προγνώρισαν καὶ τὸ μέλλον, μὲ τὸ νὰ
σχηματίζει τὸ Πνεῦμα εικόνες στὸ νου τοὺς καὶ σαν νὰ ήσαν
παρόντες συναναστρεφόμενοι ὅσα ἐπρόκειτο νὰ
πραγματοποιηθοῦν στὸ μέλλον. Τέτοια εἶναι ἡ δύναμη τοῦ
Πνεύματος. Έπειτα [ενεργούσε] στοὺς μαθητές τοῦ Χριστοῦ
(διότι δὲν λέγω γιὰ τὸ Χριστό, στὸν Οποῖο παρευρίσκετο [το
Ἅγιο Πνεῦμα] ὄχι ωσάν νὰ ἐνεργούσε, αλλ' ὡς
συμπαρευρισκόμενο σὲ ομότιμη σχέση [με Αὐτὸ])• καὶ σ'
αὐτοὺς κατὰ τρεις τρὅπους, στὸ μέτρο ποῦ μποροῦσαν νὰ Τὸ
δεχθούν, καὶ κατὰ τρεις καιρούς: πρὶν νὰ δοξασθεῖ ὁ Χριστός
μὲ τὸ πάθος Του• ἀφοῦ δοξάσθηκε μὲ τὴν Ανάσταση• καὶ μετὰ
τὴν Ἀνοδὸ Του στοὺς οὐρανοὺς ἢ τὴν ἀποκατάσταση, ἢ ὅπως
καὶ πρέπει νὰ τὴν ὁνομάσουμε, φανερώνει δὲ [τὴν ἐνέργεια
αὔτη] ἡ πρώτη θεραπεία καὶ κάθαρση ἀπὸ τὶς ἀσθένειες καὶ τὰ
πονηρὰ πνεύματα, ἡ οποία βέβαια δὲν γινόταν χωρίς τὸ Ἅγιο
Πνεῦμα• καὶ τὸ εμφύσημα [τοῦ Κυρίου στὰ πρόσωπα τῶν
μαθητῶν Του] μετὰ τὴν τελείωση τῆς [ἐνσάρκου] οἰκονομίας,
ποῦ εἶναι φανερὰ προσθήκη περισσοτέρας χάριτος• καὶ τώρα
ὁ διαμερισμός τῶν πύρινων γλωσσῶν, ποὺ πανηγυρίζουμε.
Ἀλλὰ τὸ πρῶτο ἔγινε ἀμυδρά• τὸ δεύτερο, πιὸ φανερά• καὶ τὸ
[τρίτο] τώρα, τελειότερα ... Καὶ δὲν παρίσταται τώρα [τὸ Ἅγιο
Πνεύμα] κατὰ τὴν ἐνέργεια, ὅπως πρωτύτερα, ἀλλὰ κατὰ τὴν
οὐσία, ἢ ὅπως ἀλλιώς θὰ μποροῦσε νὰ τὸ πεῖ κανείς, καὶ
μένοντας μαζί τους καὶ μέσα τους [στοὺς ἁγίους ἀποστόλους]
βοηθός καὶ παραστάτης στὸ ἔργο τους(11). Διότι ἔπρεπε, ἀφοῦ
ὁ Υἱός συνανεστράφη μὲ μᾶς σωματικά, καὶ Αὐτὸ νὰ
φανερωθεῖ σωματικά(12)• καὶ ἀφοῦ ἐπανῆλθε πρὸς Ἑαυτὸν ὁ
Χριστός, Ἐκεῖνο νὰ κατέλθει πρὸς ἐμᾶς• καὶ ἔρχεται μὲν ὡς
Κύριο, «πέμπεται» [ἀποστέλλεται] δὲ ὄχι ὡς κατώτερο. Διότι οἱ
λέξεις αὐτές [ἔρχεται, πέμπεται] φανερώνουν ἐξ ἴσου τὴν
ἐνότητα καὶ ὁμοτιμία [τῶν προσώπων] παρὰ χωρίζουν τὶς
φύσεις.
ΙΒ. Διὰ τοῦτο μετὰ τὸ Χριστὸ μὲν [κατέρχεται τὸ Ἅγιον
Πνεύμα] γιὰ νὰ μη μᾶς λείπει Παράκλητος [Παρήγορος]•
«Ἄλλος» δέ, γιὰ νὰ ἔχεις στὸ νοῦ σου τὴν ὁμοτιμία. Διότι τὸ
«ἄλλος» σημαίνει ἄλλος ἀκριβῶς ὅπως ἐγὼ γίνεται. Τοῦτο δὲ
σημαίνει κοινὴ δεσποτεία καὶ ὄχι ὑποτίμηση. Διότι ἐγὼ ξέρω
καλὰ ὅτι τὸ «ἄλλος» λέγεται ὄχι γιὰ διαφορετικὰ πράγματα,
ἀλλὰ τῆς ἰδίας οὐσίας. Μὲ μορφὴ γλωσσῶν δὲ [κατῆλθε τὸ
Ἅγιο Πνεῦμα] ἐξ αἰτίας τῆς συγγενείας πρὸς τὸ Λόγο.
Πύρινων δέ, καὶ ἀναζητῶ γιὰ ποιὸ ἀπ' τὰ δύο: γιὰ τὴν
κάθαρση (διότι μιλοῦμε γιὰ πὺρ-φωτιὰ - ποὺ καθαρίζει, ὅπως
μποροῦν ἀπὸ παντοῦ νὰ μάθουν ὅσοι θέλουν) ἢ γιὰ τὴν οὐσία;
Διότι ὁ Θεός μας εἶναι πὺρ [κατὰ μίαν εἰκόνα τῆς ἀπροσίτου
θείας οὐσίας] καὶ «πὺρ καταναλίσκον» [φωτιὰ ποὺ κατακαίει
καὶ ἀφανίζει] τὴ μοχθηρία, [καὶ τὸ λέω] ἔστω κι' ἂν
αγανακτεῖς πάλι, διότι στενοχωρεῖσαι γιὰ τὸ ὁμοούσιο [ποὺ
ἀποδίδω στὸ Ἅγιον Πνεῦμα]. Καὶ εχωρίστηκαν [οἱ γλῶσσες]
διότι τὰ χαρίσματα [ποὺ ἐχορήγησε] ἦταν πολλὰ καὶ διάφορα•
ἐκάθισαν δέ, ἐπειδὴ ἡ ἐξουσία Του εἶναι βασιλική, καὶ ἐπειδὴ
ἀναπαύεται εἰς τοὺς ἁγίους• ἀφοῦ καὶ τὰ χερουβείμ εἶναι
θρόνος τοῦ Θεοῦ. Στο ὑπερώο δὲ (αν δὲν θεωρηθῶ ὅτι
καταβάλλω μάταιο κόπο κάπως περισσότερο ἀπ' ὅ,τι πρέπει)
διότι θὰ ἀνέβαιναν καὶ θὰ ὑψώνονταν ἀπὸ χάμω (πνευματικά)
αὐτοὶ ποὺ ἐπρόκειτο νὰ Τὸ δεχθοῦν ἀφοῦ καὶ μὲ θεία ὕδατα
[Ἀγγελικές δυνάμεις] στεγάζονται οὐράνια ὑπερῶα [ὁ θρόνος
τοῦ Θεοῦ] καὶ ὑμνεῖται ὁ Θεός(13). Καὶ ὁ Ἰησοῦς ἐπίσης στὸ
ὑπερῶο συμμετέχει στὸ μυστήριο [τῆς Θείας Εὐχαριστίας] μὲ
αὐτοὺς ποὺ μυοῦνται στὰ ὑψηλότερα, γιὰ νὰ παρασταθεῖ αὐτό,
ὅτι ἀφ' ἑνὸς μὲν πρέπει ὁ Θεὸς νὰ κατέβει λίγο πρὸς ἐσᾶς,
πρᾶγμα ποὺ ξέρω ὅτι ἔγινε παλαιότερα στὸν Μωυσή, ἀφ'
ἑτέρου δὲ πρέπει ἐμεῖς ν' ἀνέβουμε καὶ ἔτσι νὰ γίνει [δυνατή] ἡ
κοινωνία τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ν' ἀναμειχθεῖ
δηλαδὴ ἡ [ὑπερτελεία] ἀξία [τῆς θεότητας μὲ τὴν μηδαμινότητα
τῆς ἀνθρωπότητας]. Ἐφ' ὅσον ὅμως [τὸ θεῖο καὶ τὸ
ἀνθρώπινο] μένουν τὸ μὲν στὴν οἰκεία περιωπή, τὸ δὲ στὴν
ταπείνωση, παραμένει ἄμικτη ἡ ἀγαθότης [τοῦ Θεοῦ] καὶ ἡ
φιλανθρωπία Του ἀκοινώνητη [ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο]• καὶ
ὑπάρχει μεταξὺ των χᾶσμα μεγάλο καὶ ἀδιαπέραστο, ποὺ
εμποδίζει ὄχι μόνο τὸν πλούσιο ἀπὸ τὸν Λάζαρο καὶ τοὺς
ἐπιθυμητοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ, ἀλλὰ [ὅλη] τὴν κτιστὴ καὶ
ρευστὴ φύση, ἀπὸ τὴν ἄκτιστη καὶ ἀμετάβλητη.
ΙΓ. Αὐτὸ [το Ἅγιο Πνεῦμα] κηρύχθηκε μὲν ἀπὸ τοὺς
προφήτες, ὅπως στὸ «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ' ἐμέ»• καί, θ'
ἀναπαυθοῦνε ἐπ' αὐτὸν ἑπτὰ Πνεύματα• καὶ «κατέβηκε
Πνεῦμα ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ ὁδήγησε αὐτούς»• καί, Πνεῦμα
ἐπιστήμης ποὺ ἑγέμισε τὸν Βεσελεήλ τὸν ἀρχιτέκτονα τῆς
σκηνῆς• καί, Πνεῦμα ποὺ παροργίζεται καί, Πνεῦμα ποὺ
ἐσήκωσε ψηλὰ τὸν Ἠλία μέσα σὲ ἇρμα καὶ ποὺ ὁ Ἐλισσαῖος
ἐζήτησε διπλάσιο• καί, Πνεῦμα αγαθὸ καὶ ἡγεμονικὸ ἀπὸ τὸ
ὁποῖο ὁ Δαβίδ ὁδηγήθηκε καὶ στηρίχτηκε. Τὸ ὑποσχέθηκε δὲ
[ο Θεός], προηγουμένως μὲν μὲ τὸν προφήτη Ιωήλ: «Καὶ στὶς
ἔσχατες ημέρες [ὅταν θὰ ἔλθει ὁ Μεσσίας] λέγοντας (ο Θεός
ὅτι θὰ συμβεῖ τοῦτο) θὰ ἐκχύσω χαρίσματα ἀπὸ τὸ Πνεῦμα
μου εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους (ποὺ πιστεύουν δηλαδή) καὶ εἰς
τοὺς υἱοὺς σας καὶ εἰς τὰς θυγατέρας σας» καὶ τὰ ἐξὴς. Ὁ
Ἰησοῦς δὲ ὕστερα, ὁ Ὁποῖος δοξάζεται [ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα]
καὶ ἀντιδοξάζει [Αὐτό], ὅπως καὶ τὸν Πατέρα καὶ [δοξάζεται]
ἀπὸ τὸν Πατέρα. Καὶ ἡ ὑπόσχεση [τοῦ Χριστοῦ], ὡς πλούσια,
βεβαιώνει ὅτι [το Ἅγιο Πνεῦμα] θὰ μένει μὲ τοὺς πιστοὺς
αἰώνια, δηλαδὴ τώρα μὲ τοὺς ἄξιους σὲ κάθε καιρό, ὕστερα δὲ
μ' ἐκείνους ποὺ ἀξιώνονται [νὰ κληρονομήσουν] τὰ ἐκεῖ
[ἀγαθά], ὅταν φυλάξουμε Αὐτὸ ολόκληρο μὲ τὴν [ἐνάρετη]
ζωὴ μας, καὶ δὲν χωρισθοῦμε [ἀπὸ Αὐτὸ] τόσο, ὅσο
ἁμαρτάνουμε.
ΙΔ. Αὐτὸ τὸ Πνεῦμα συνδημιουργεῖ μὲν μὲ τὸν Υἱὸ καὶ τὴν
κτίση καὶ τὴν ἀνάσταση. Καὶ ἄς σὲ πείσει τὸ «Με τὸ Λόγο τοῦ
Κυρίου ἔγιναν καὶ ἐστερεώθηκαν οἱ οὐρανοί, καὶ μὲ τὸ Πνεῦμα
τοῦ στόματος Του ἐδημιουργήθηκε τὸ ἀμέτρητο πλῆθος τῶν
ἀστέρων»• «τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μὲ ἐδημιούργησε, ἡ πνοὴ δὲ
τοῦ Παντοκράτορας μὲ διδάσκει»• καὶ πάλι• «θα ἐξαποστείλεις
τὸ [ζωοποιό] Πνεῦμα Σου, καὶ θὰ κτισθοῦν
[ἀναδημιουργηθούν] καὶ [ἔτσι] θὰ ἀνακαινίσεις τὸ πρόσωπο
τῆς γῆς». Δημιουργεῖ δὲ τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση• καὶ ἄς σὲ
πείσει τὸ ὅτι κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἰδεῖ ἢ νὰ λάβει τὴν βασιλεία
[τῶν οὐρανῶν], ἂν δὲν «γεννηθεῖ ἄνωθεν» [ἀναγεννηθεῖ
πνευματικά] ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, καὶ δὲν καθαρισθεῖ ἀπὸ
τὴν προηγούμενη [κατὰ σάρκα] γέννηση. Αὐτὴ [ἡ πνευματικὴ
ἀναγέννηση] ἡ ὁποία εἶναι μυστήριο ποὺ φανερώθηκε τὴ
νύκτα [ἀπὸ τὸν Κύριο στὸ Νικόδημο] συντελεῖται μὲ τὴν
διάπλαση [τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ
κάνει τὸν πιστὸ κοινωνό] τοῦ θείου φωτός καί• τῆς θείας
ἡμέρας, τὴν οποία καθένας δέχεται μέσα του [καὶ μὲ τὴν δικὴ
του πνευματικὴ ἐργασία]. Αὐτὸ τὸ Πνεῦμα (διότι εἶναι σὲ
ἄπειρο βαθμὸ σοφὸ καὶ φιλάνθρωπο), ἂν λάβει ποιμένα
προβάτων τὸν κάνει θεόπνευστο ψαλμωδό, ποὺ μὲ τὴν
ψαλμωδία του ἀπομακρύνει τὰ πονηρὰ πνεύματα, καὶ τὸν
ἀναδεικνύει βασιλέα τοῦ Ἰσραήλ. Ἄν πάρει αἰγοβοσκὸ ποὺ
χαράζει συκομορέες, τὸν κάνει προφήτη. Θυμῆσου τὸν Δαβίδ
καὶ τὸν Ἀμώς. Ἄν πάρει νεανίσκο εὐφυή, τὸν κάνει κριτὴ
πρεσβυτέρων καὶ προχωρημένων στὴν ἡλικία. Αὐτὸ μαρτυρεῖ
ὁ Δανιήλ, ποὺ ἐνίκησε λέοντες μέσα στὸ λᾶκκο. Ἄν βρεῖ ἀλιείς,
τοὺς πιάνει μὲ τὴν σαγήνη [τῆς χάριτος] ὁδηγώντας τους στὸν
Χριστὸ καὶ τοὺς κάνει ἰκανοὺς νὰ συλλαμβάνουν ὅλον τὸν
κόσμο μὲ τὴν πλοκὴ τοῦ λόγου. Νὰ ἐννοήσεις τὸν Πέτρο καὶ
τὸν Ἀνδρέα καὶ τοὺς υἱοὺς τῆς βροντῆς [Ἰωάννη καὶ Ἰάκωβο],
ποὺ ἐβρόντησαν τὰ πνευματικά. Ἐάν [πάρει] τελῶνες, τοὺς
κερδίζει στὴ μαθητεία [τοῦ Χριστοῦ] καὶ δημιουργεῖ ἐμπόρους
ψυχῶν. Τὸ λέει ὁ Ματθαῖος, ὁ χθὲς τελώνης καὶ σήμερα
εὐαγγελιστής. Ἐάν [πάρει] διώκτες θερμούς, μεταθέτει τὸν
ζῆλο τους καὶ κάνει Παύλους ἀντὶ Σαύλων, καὶ τόσο πολὺ
[τοὺς ἀνυψώνει] πρὸς τὴν εὐσέβεια, ὅσο ἦταν στὴν κακία ποὺ
τοὺς βρῆκε. Αὐτὸ εἶναι καὶ Πνεῦμα πραότητας• καὶ ὁργίζεται
γι'αὐτοὺς ποὺ ἁμαρτάνουν. Γι' αὐτὸ λοιπόν ἄς γνωρίσουμε
Αὐτὸ ὡς πρᾶο καὶ ὄχι ὁργιζόμενο, ὁμολογώντας τὴν ἀξία Του
[ὡς Θεοῦ] καὶ ἀποφεύγοντας κάθε βλάσφημο λόγο, καὶ ἄς μὴ
θελήσουμε νὰ τὸ ἰδοῦμε νὰ ὁργίζεται γιὰ ἁμαρτία ποὺ εἶναι
ἀσυγχώρητη [τὴν βλασφημία εἰς Αὐτὸ]. Αὐτὸ [τὸ Ἅγιο
Πνεῦμα] κάνει κι' ἔμενα σήμερα τολμηρὸ κήρυκα σὲ σᾶς• ἐὰν
μὲν χωρίς νὰ πάθω τίποτε, ἡ χάρη, στὸν Θεό• ἐὰν δὲ πάθω,
καὶ πάλι χάρη• τὸ μὲν [πρῶτο], γιὰ νὰ λυπηθεῖ [ὁ Θεός]
αὐτοὺς ποῦ μᾶς μισοῦν τὸ δέ, γιὰ νὰ μᾶς ἁγιάσει, μὲ τὸ νὰ
πάρουμε τὸν μισθὸ αὐτὸ τῆς ἱερουργίας τοῦ Εὐαγγελίου, τὸ νὰ
τελειωθοῦμε δηλαδὴ μὲ τὸ αἷμα μας(14)
.
ΙΕ. Μιλοῦσαν μὲν λοιπόν [οἱ Απόστολοι] ξένες γλώσσες καὶ
ὄχι τὶς πατρικές τους, καὶ τὸ θαῦμα εἶναι μεγάλο, νὰ μιλοῦν
ἄνθρωποι γλῶσσα ποὺ δὲν ἔμαθαν καὶ αὐτὸ τὸ σημεῖο
[θαῦμα] εἶναι γιὰ τοὺς ἀπίστους, ὄχι γι' αὐτοὺς ποὺ
πιστεύουν, γιὰ νὰ εἶναι κατήγορο τῶν ἀπίστων, ὅπως ἔχει
γραφτεῖ• «Ὅτι μὲ ἀνθρώπους ποὺ μιλοῦν ξένες γλώσσες καὶ
μὲ χείλη ξένων λαῶν θὰ ὁμιλήσω πρὸς τὸ λαὸ αὐτόν, ἀλλ' οὔτε
μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ θὰ μὲ ἀκούσουν, λέγει ὁ Κύριος». Ἄκουγαν
δὲ [ὅσοι ἦσαν τότε στὰ Ἱεροσόλυμα]. Ἐδῶ σταμάτησε λίγο καὶ
διερωτήσου, πῶς θὰ διαιρέσεις τὸν λόγο. Διότι ἔχει κάτι τὸ
ἀμφίβολο ἡ λέξη [«ἤκουον»] τὸ ὁποῖο διαχωρίζεται μὲ τὴν
τελεία. Ἄρα, δηλαδή, ἄκουγαν ὁ καθένας στὴ δικὴ του
γλώσσα, φερ' εἰπεῖν σὰν νὰ ἠχεῖ δυνατὰ μία φωνή, καὶ ν'
ἀκούγονται πολλές, μὲ τὸ νὰ πάλλεται ἔτσι ὁ ἀέρας καὶ, γιὰ
νὰ τὸ πῶ σαφέστερα, μὲ τὸ νὰ γίνεται ἡ φωνὴ φωνές; Ἤ
πρέπει νὰ σταματήσουμε στὸ «ἤκουον», τὸ δὲ «Λαλούντων»
στὶς δικές τοὺς γλώσσες νὰ τὸ προσθέσουμε στὰ ἐπόμενα, γιὰ
νὰ εἶναι: «Καθώς μιλοῦσαν γλώσσες», τὶς δικές των, αὐτῶν
ποὺ ἀκούγανε, ποὺ σημαίνει ξένες• πρὸς τοῦτο δὲ καὶ μᾶλλον
τάσσομαι. Διότι μὲ ἐκείνον μὲν τὸν τρόπο τὸ θαῦμα θὰ ἦταν
ἐκείνων ποὺ ἄκουγαν μᾶλλον παρὰ ἐκείνων ποὺ μιλούσαν. Μὲ
αὐτὸν δὲ τὸν τρόπο ἐκείνων ποὺ μιλοῦσαν οἱ ὁποῖοι καὶ
κατηγορήθηκαν γιὰ μέθη, εἶναι φανερὸ ὅτι μὲ τὸ νὰ
θαυματουργοῦν αὐτοὶ ὡς πρὸς τὶς γλώσσες μὲ τὴν δύναμη τοῦ
Πνεύματος.
ΙΣΤ. Πλὴν εἶναι μὲν ἄξια νὰ ἐξυμνεῖται καὶ ἡ παλαιὰ
διαίρεση τῶν γλωσσῶν (ὅταν οικοδομοῦσαν τὸν πύργο
ἐκεῖνοι ποὺ συμφώνησαν κακώς καὶ αθέως, ὅπως καὶ ἀπὸ
τοὺς σημερινοὺς τολμοῦν μερικοί)• διότι μὲ τὸ νὰ διαλυθεῖ ἡ
ὁμογνωμοσύνη μαζὶ μὲ τὸ σχίσιμο (διαφορά) τῆς γλώσσας,
σταμάτησε τὸ εγχείρημα. Περισσότερο ὅμως πρέπει νὰ
ἐξυμνεῖται αύτη [ἡ διαίρεση] ποὺ θαυματουργεῖται σήμερα.
Διότι ἀφοῦ διαλύθηκε [ἡ γλώσσα] ἀπὸ τὸ ἕνα Πνεῦμα σὲ
πολλούς, συνάγεται πάλι σὲ μία ἀρμονία. Καὶ ὑπάρχει
διαφορὰ χαρισμάτων, [στὴν γλωσσολαλία] ποὺ χρειάζεται
ἄλλο χάρισμα γιὰ νὰ διακρίνεται τὸ περισσότερο ὡφέλιμο
[γιὰ τὴν σύναξη τῶν πιστῶν]• ἐπειδὴ ὅλες οἱ γλῶσσες εἶναι
ἐπαινετές. Καλὴ δὲ θὰ λεγόταν καὶ ἐκείνη, γιὰ τὴν οποία λέει ὁ
Δαβίδ• «Καταπόντισε, Κύριε, καὶ καταμοίρασε τὶς γλῶσσες
τους». Γιατί; «Διότι ἀγάπησαν ὅλους τοὺς λόγους ποὺ
καταποντίζουν [τοὺς ἀνθρώπους] γλώσσα δόλια»• φανερὰ
σχεδόν κατηγορώντας αὐτές τὶς γλώσσες εδώ, ποὺ χωρίζουν
τὴν θεότητα [μὲ τὸ νὰ μὴ ὁμολογοῦν τὴν θεότητα τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος]. Αὐτὰ λοιπόν καὶ ἀρκετά.
ΙΗ. Ἑμεῖς μὲν πρέπει νὰ ἀπολύσουμε τὴν σύναξη (διότι ἦταν
ἀρκετός ὁ λόγος), τὴν πανήγυρη ὅμως οὐδέποτε. Ἀλλ' εἶναι
ἀνάγκη νὰ εορτάσουμε, τώρα μὲν καὶ σωματικὰ
[συμμετέχοντας στα τελούμενα], ὕστερα δὲ ἀπὸ λίγο ἐντελώς
πνευματικὰ [σὲ ησυχία μὲ πνευματικὴ μελέτη καὶ νοερὰ
προσευχή]• ὅπου καὶ τοὺς λόγους αὐτῶν [τῶν ὑμνωδῶν] θὰ
κατανοήσουμε καθαρότερα καὶ σαφέστερα, ἐνωμένοι μὲ Αὐτὸν
τὸ Λόγο καὶ Θεὸ καὶ Κύριο ημῶν Ιησοῦ Χριστό, τὴν αληθινὴ
εορτὴ καὶ αγαλλίαση τῶν σωζομένων μὲ τὸν Ὁποῖο ἡ δόξα
καὶ ἡ τιμὴ στὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τώρα καὶ στοὺς
αἰώνες τῶν αἰώνων. Αμήν.
Σ Η ΜΕ ΙΩ ΣΕ ΙΣ
Σ η μ. Οἱ παρενθέσεις ( ) εἶναι τοῦ κριμένου οἱ ἀγκύλες [ ]
περιέχουν ἐπεξηγηματικές προσθῆκες.
1. Παρουσιάζει ἐδῶ ἕνα σημαντικὸ σημεῖο τῆς διδασκαλίας
τοῦ περὶ τῆς φανερώσεως τῆς Ἁγίας Τριάδας στὸν κόσμο.
Κατὰ τὸν άγιο Πατέρα, μέσα στὴν ιστορία τῆς σωτηρίας, ἡ
θεία οικονομία ἐνεργεῖ σὲ τρία στάδια, τὰ οποία καὶ ὁνομάζει
«σεισμούς», «διαθήκας» καὶ «μεταθέσεις βίου». Τὸ πρῶτο εἶναι
ἡ παράδοση τοῦ Νόμου, ἡ περίοδος τῆς Παλαιάς Διαθήκης• τὸ
δεύτερο εἶναι ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου, ἡ περίοδος τῆς Καινῆς
Διαθήκης• τὸ τρίτο εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος
κατὰ τὴν Πεντηκοστή, ὁ καιρός τοῦ Πνεύματος. Τὸ δεύτερο καὶ
τὸ τρίτο στάδιο δὲν διαχωρίζονται βέβαια χρονικά, οἱ
ἐνέργειες δὲ καὶ τῶν τριῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος
εἶναι κοινές. Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, κατὰ τὴν ὑπόσχεση τοῦ
Κυρίου ἐνώνεται μὲ τοὺς ἄξιους, καὶ «διὰ προσθηκῶν» ὁδηγεῖ
στὴν τελείωση τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τὴν διδασκαλία
τοῦ Γρηγορίου, περὶ σταδιακῆς καὶ οἰκονομικῆς φανερώσεως
τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἡ Παλαιὰ Διαθήκη ἐκήρυττε φανερὰ τὸν
Πατέρα, καὶ τὸν Υἱὸ ἀμυδρότερα (σκιωδῶς δὲ καὶ τὸ Ἅγιον
Πνεῦμα). Ἡ Καινὴ ἐφανέρωσε τὸν Υἱόν, ὑπέδειξε δὲ τὴν
θεότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτὴ φανερώνεται τρανότερα
«εἰς ὕστερον», ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς καὶ μετά.
2. Ἀναφέρεται στὴν καταπλήσσουσα ἄπειρη φιλανθρωπία τοῦ
Κυρίου ποὺ στὴν ἔνδοξο Ἀνάληψὴ Του συνανυψώνει καὶ τὴν
ἀνθρώπινη φύση γιὰ νὰ τὴν ἔχει ἀχώριστη ἀπὸ τὴν θεία φύση
Του εἰς τοὺς αἰώνες, ἐν δεξιὰ τοῦ Πατρός• Ἡ σημασία τῆς
ἐνώσεως τῶν δύο φύσεων στὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου γιὰ τὴν
θέωση τοῦ ἀνθρώπου τονίζεται βέβαια σὲ ὅλο τὸ ἔργο τοῦ
Γρηγορίου.
3. Τὸ χρονικὸ σημεῖο αὐτῆς τῆς «ἀρχῆς» εἶναι ἡ Πεντηκοστή.
Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐνεργοῦσε βέβαια καὶ πρὶν ἀπὸ αὐτήν, ὅπως
ἀναφέρει πιὸ κάτω ὁ θεῖος Πατήρ, ἀλλὰ δὲν εἶχε φανερωθεῖ
στὸν κόσμο ὡς θεία ὑπόσταση (Βλ. σημείωση 1).
4. Ὁ Ἅγιος θέτει ἐδῶ τὴν βάση τῆς θεολογίας ὡς
ἐκκλησιαστικῆς λειτουργίας. Ἡ θεολογία εἶναι φωτισμός καὶ
ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μετὰ προηγούμενη κάθαρση
τῶν γνωστικῶν δυνάμεων τῆς ψυχής. Τὸ Ἅγιον Πνεῦμα
διδάσκει καὶ ἀποκαλύπτει στοὺς ἄξιους τὰ θεία μυστήρια,
τοὺς οδηγεῖ στὴ γνώση τῆς θείας αληθείας, ὅσον εἶναι
ἀναγκαίο γιὰ τὴν σωτηρία τῶν πιστῶν. Αὑτοὶ εἶναι οἱ Πατέρες
καὶ Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἔχουν συνείδηση ὅτι
γίνονται όργανα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γιὰ νὰ φανερωθεῖ στὸν
κόσμο ἡ «πολυποίκιλος σοφία τοῦ Θεοῦ». Οἱ ἅγιοι Πατέρες,
φωτιζόμενοι καὶ οδηγούμενοι ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα,
γνωρίζουν στοὺς πιστοὺς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν
σωτηρία τους. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ θεολογήσει, ἂν δὲν «δώσει
λόγον» τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσει τὰ τοῦ
Θεοῦ χωρίς τὸν Θεό. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔχει τὴν θαυμαστὴ
παρρησία νὰ ὁμολογεῖ ὅτι ομιλεῖ εμπνεόμενος ἀπὸ τὸ Ἅγιο
Πνεῦμα. Πιὸ κάτω θὰ χρησιμοποιήσει τὸ ρῆμα «σκέπτομαι»
(μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα). (Πρβλ. τὴν λέξη «συνδιασκεψάμενοι» τοῦ
προσομοίου τῶν αίνων τῶν Ἁγίων Πατέρων).
5. Ποιοὺς ὑπονοεῖ ὁ θεῖος Πατήρ, ὅτι κρίνουν μὲ αὐτὸν τὸν
τρόπο τὸν ἵδιο καὶ ὅσους ὁμολογοῦν τὴν θεότητα τοῦ Ἁγίου
Πνεύματος; Πρέπει μᾶλλον νὰ νοήσουμε ἐκείνους ποὺ είχαν
εὐσεβές φρόνημα καὶ πίστευαν στὴν θεότητα καὶ τὸ ὁμοούσιον
τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πλὴν ὅμως δὲν ὁμολογοῦσαν τὴν πίστη
τους φανερὰ γιὰ λόγους «οἰκονομίας».
6. Οἱ πνευματομάχοι διακρίνονταν σὲ διάφορες κατηγορίες.
Οἱ πιὸ ἀκραῖοι θεωροῦσαν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κτίσμα. Οἱ πιὸ
ήπιοι εδίσταζαν νὰ ὁνομάσουν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα Θεόν ἀπὸ
σεβασμὸ δήθεν πρὸς τὴν Γραφή, ποὺ δὲν τὸ ἀναφέρει ρητά.
Πρὸς αὐτοὺς κυρίως ἀπευθύνει τὸν λόγο ὁ Ἅγιος μὲ μεγάλη
αγάπη καὶ συγκατάβαση, δείχνοντας τὸ ὕψος τῆς
«ποιμαντικῆς ἐπιστήμης» του.
7. οἱ Πνευματομάχοι, ὅπως καὶ ὅλοι οἱ αἰρετικοί,
προσκολλῶνται στὶς λέξεις, στὸ γράμμα τῆς Γραφής, καὶ
χάνουν τὰ νοούμενα ἀπὸ τὶς λέξεις. Κρατοῦν τὰ «ὁνόματα», καὶ
ἀφήνουν τὰ «πράγματα». Καὶ κατηγοροῦν τοὺς ορθοδόξους
ὅτι εισάγουν «άγραφα», δηλ. λέξεις ποῦ δὲν ὑπάρχουν στὴν
Γραφή. Ὁ Γρηγόριος, μὲ τὴν διάκριση αὐτὴ (ονόματος-
πράγματος) καὶ μὲ τὴν παράθεση γραφικῶν χωρίων,
ἀποδεικνύει ὅτι ἡ αλήθεια πρέπει νὰ ἀναζητηθεῖ μέσα καὶ
πέρα ἀπὸ τὸ γράμμα τῶν Γραφῶν, μὲ πολὺ προσεκτικὴ καὶ
ἐπίπονο μελέτη καὶ θεῖο φωτισμό. Για παράδειγμα, ἡ αλήθεια
γιὰ τὴν θεία φύση καὶ τὸ ὁμοούσιο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν
ἀναφέρεται μὲ αὐτές τὶς λέξεις, ἀλλὰ εἶναι «λίαν ἔγγραφος»
(κατ' ἀντιδιαστολὴ πρὸς τὸ «άγραφον»), μαρτυρεῖται δηλαδή,
ἀπὸ τὴν Γραφή.
8. Βλέπουμε ἐδῶ τὸν ζέοντα πόθο τοῦ Ἁγίου νὰ αλιεύσει τοὺς
ἀσθενοῦντες στὴν πίστη στὴν ορθοδοξία μὲ μία διακριτικότατη
παραχώρηση, ώστε νὰ όδηγηθοῦν σταδιακὰ στὴν ὁμολογία
τῆς θεότητος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δέχεται δηλαδὴ νὰ
ὁμολογήσουν τὴν θεία φύση τοῦ Πνεύματος μὲ ἄλλες λέξεις,
καὶ θὰ παρακαλέσει τὸ Πνεῦμα νὰ τοὺς δώσει καὶ τὴν λέξη
Θεός. Ὁ ἵδιος δηλαδή, σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς αἰρετικούς, δὲν
προσκολλᾶται καθόλου στὶς λέξεις καὶ τὰ γράμματα.
9. Απ' ὅσα ἀναφέρει ἐδῶ καὶ λίγο πιὸ κάτω ὁ θεῖος Γρηγόριος,
συμπεραίνεται ὅτι οἱ πνευματομάχοι ἢ ἔστω μια μερίδα τους,
διακρίνονταν ὡς ιδιαίτερη κοινότητα. Έδειχναν δὲ θαυμαστὸ
ζῆλο εὐσέβειας καὶ ξεχώριζαν ὄχι μόνον ἀπὸ τὴν ἐξωτερικὴ
εμφάνιση, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ ἀσκητικὸ ήθος. Ὅλα αὐτὰ, καὶ τὴν
ορθὴ πίστη στὸν Υἱό, ἐπαινεῖ ὁ ἱερὸς Πατήρ γιὰ νὰ τοὺς
οδηγήσει πρὸς τὴν τελεία ἐνότητα τῆς πίστεως.
10. Μεγαλειώδης φανέρωση τῆς θείας αγάπης ἡ οποία
κατέφλεγε τὴν καρδία τοῦ Μεγάλου Πατρός. Οἱ ἅγιοι Πατέρες
μὲ ὅση δύναμη καὶ ἱερὸ πάθος εμάχοντο ὑπέρ τῆς αληθείας τῆς
πίστεως, μὲ τόση σπλαχνικὴ στοργὴ εφέροντο πρὸς τοὺς
πλανωμένους γιὰ νὰ τοὺς ἐπαναφέρουν μέσα στὴν μάνδρα τῆς
Ἐκκλησίας.
11. Στην Παλαιὰ Διαθήκη, καὶ κατὰ τὸν πρώτο καιρὸ τῆς
κλήσεως καὶ ἀποστολῆς τῶν Μαθητῶν, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα
ἐνεργοῦσε «αμυδρά», μετὰ δὲ τὴν Ανάσταση τοῦ Κυρίου
«εκτυπώτερα» κατὰ τὴν δεκτικότητα τῶν ἁγίων Αποστόλων.
Κατὰ τὴν ημέρα τῆς Πεντηκοστῆς ὅμως καὶ μετὰ «τελειώτερα».
Τότε φανερωνόταν «κατὰ τὴν ἐνέργεια», τώρα όμως, «κατὰ τὴν
οὐσία». Ἡ λέξη «ουσιωδώς» χρησιμοποιεῖται ἀπὸ τοὺς
Πατέρες μὲ τὴν σημασία τῆς ἐνοικήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,
τοῦ πληρώματος τῆς χάριτός Του, σὲ διάκριση ἀπὸ τὴν
ἐνέργεια ἑνὸς μόνον ἢ περισσοτέρων χαρισμάτων Αὐτοῦ. Κατὰ
τὸν ἵδιο άρρητο τρόπο ποὺ ἐνοικεῖ ὁ Πατήρ καὶ ὁ Υἱός. Δὲν
πρέπει βέβαια νὰ νοήσουμε καμμία ἀναφορὰ στὴ θεία οὐσία ἡ
οποία εἶναι ἀπρόσιτη καὶ ἀμέθεκτη ἀπὸ κάθε κτιστὴ φύση.
12. Θέλοντας ὁ θεῖος Γρηγόριος νὰ τονίσει τὸ ὁμοούσιο τοῦ
Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὸν Υἱό, συνδέει συχνὰ διάφορα
γεγονότα τῆς θείας οἰκονομίας κατὰ τὴν φανέρωση τῶν δύο
Προσώπων στὸν κόσμο. Ἔτσι, ἀφοῦ ἀναφέρεται στὴν
σωματικὴ παρουσία τοῦ Υἱοῦ, ὁμιλεῖ γιὰ τὴν «σωματική»
ἐμφάνιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐννοεῖ μᾶλλον τὴν κάθοδὸ
Του κατὰ τὴν Βάπτιση ὡς περιστερᾶς καὶ κατὰ τὴν
Πεντηκοστήν ἐν εἴδει πύρινων γλωσσῶν, οἱ ὁποῖες δείχνουν
ἐπίσης καὶ τὴν «συγγένεια πρὸς τὸν Λόγο».
13. Ἀλληγορικὴ ερμηνεία τοῦ «ὁ στεγάζων ἐν ὕδασι τὰ ὑπερῶα
Αὐτοῦ» (Ψαλμ. 103,3). Κατ' αὐτήν, θεία ὕδατα σημαίνουν
ἀγγελικές δυνάμεις, οἱ ὁποῖες εἶναι θρόνος δόξης τῆς θείας
μεγαλειότητος καὶ ὑμνοῦν ἀκατάπαυστα τὸν Θεόν.
14. Τὴν νύκτα τοῦ Πᾶσχα τοῦ ἰδίου ἔτους, ὁ θεῖος Γρηγόριος
εἶχε τραυματισθεῖ ἀπὸ τοὺς ἐξαγριωθέντες ἀρειανούς, ποὺ
όρμησαν μὲ μανία ἐναντίον του γιὰ νὰ τὸν ἐξοντώσουν.
Αἰσθάνεται ὅτι καὶ πάλι μπορεῖ νὰ κινδυνεύσει, ἂν καὶ ἴσως
ὄχι ἀπὸ τοὺς πνευματομάχους.
Ἁπό: Στυλ. Γ. Παπαδὅπουλος (επιμ.),
Μιλάει ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος,
μτφρ. Διονύσιος Κακαλέτρης, ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία,
Ἀθήνα 1991
Λόγος Αγίου Λουκά Κριμαίας εις την Κοίμηση της Υπεραγίας
Θεοτόκου
Τον καθένα από μας τον βασανίζει το ερώτημα: τι θα γίνει με μας
και τι μας περιμένει μετά το θάνατο; Μία σαφή απάντηση σ' αυτό το
ερώτημα μόνοι μας δεν μπορούμε να την βρούμε. Αλλά η Αγία
Γραφή και πρώτα απ' όλα ο λόγος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
μας αποκαλύπτουν αυτό το μυστικό. Μας το αποκαλύπτουν επίσης
το απολυτίκιο και το κοντάκιο της μεγάλης αυτής γιορτής της
Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και οι εκκλησιαστικοί ύμνοι
που ψάλλονται σ' αυτή τη γιορτή.
Θέλω όλοι σας να καταλάβετε, γιατί ο θάνατος της Υπεραγίας
Θεοτόκου και Παρθένου Μαρίας λέγεται Κοίμησή της. Ο μέγας
απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος στο 20ο κεφάλαιο της
Αποκαλύψεως μιλάει για τον πρώτο και το δεύτερο θάνατο. Ο
πρώτος μόνο θάνατος, ο οποίος είναι αναπόφευκτος για όλους τους
ανθρώπους, περιμένει και τους αγίους και τους δικαίους. Αλλά ο
δεύτερος, ο φοβερός και αιώνιος θάνατος, περιμένει τους μεγάλους
και αμετανόητους αμαρτωλούς, οι οποίοι αρνήθηκαν την αγάπη και
την δικαιοσύνη του Θεού και είναι καταδικασμένοι να βρίσκονται
αιωνίως σε κοινωνία με το διάβολο και τους αγγέλους του.
Στο Ευαγγέλιο του ίδιου μεγάλου αποστόλου και ευαγγελιστού
Ιωάννου του Θεολόγου διαβάζουμε τα λόγια του Χριστού, τα οποία
είναι πολύ στενά συνδεδεμένα με όσα γράφει η Αποκάλυψη: «αμήν
αμήν λέγω υμίν ότι ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω
πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον και εις κρίσιν ουκ έρχεται, αλλά
μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ίωάν. 5, 24).
Το ακούτε, το καταλαβαίνετε; Νομίζω ότι ακόμα και θα πρέπει να
σας κινήσει την περιέργεια το γεγονός ότι όλοι όσοι υπακούουν στο
λόγο του Χριστού και πιστεύουν στον Ουράνιο Πατέρα του, ο
οποίος τον έστειλε, αμέσως μετά το θάνατο τους θα περάσουν στην
αιώνια ζωή. Δεν υπάρχει λόγος να δικαστούν αυτοί που έχουν
ζωντανή πίστη στο Θεό και υπακούουν στις εντολές του.
Και στους μεγάλους δώδεκα αποστόλους είπε ο Κύριος μας Ιησούς
Χριστός: «αμήν λέγω υμίν ότι υμείς οι ακολουθήσαντές μοι, εν τη
παλιγγενεσία, όταν καθίση ο Υιός του ανθρώπου επί θρόνου δόξης
αυτού, καθίσεσθε και υμείς επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας
δώδεκα φυλάς του Ισραήλ» (Ματθ. 19, 28). Δικαστές και κατήγοροι
θα είναι κατά την Φοβερά Κρίση του Θεού οι Απόστολοι του
Χριστού και, βεβαίως, είναι τελείως αδύνατο να φανταστούμε να
δικάζονται η Υπεραγία Θεοτόκος και Αειπάρθενος Μαρία, ο
Βαπτιστής του Κυρίου Ιωάννης, οι μεγάλοι προφήτες του Θεού, ο
Ηλίας και ο Ενώχ τους οποίους ζωντανούς τους πήρε ο Θεός στον
Ουρανό, όλο το αμέτρητο πλήθος των μαρτύρων του Χριστού, οι
δοξασμένοι από τον Θεό άγιοι αρχιερείς και θαυματουργοί με επί
κεφαλής τον άγιο Νικόλαο, αρχιεπίσκοπο Μύρων της Λυκίας.
Είναι αδύνατον ακόμα και να περάσει από το μυαλό μας η σκέψη
πως θα δικαστούν αυτοί, οι όποιοι άκουσαν από το στόμα του
Χριστού: «Η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν» (Λκ. 17, 21). Σ'
αυτούς τους μεγάλους αγωνιστές του Χριστού, σαν σε πολύτιμους
ναούς κατοικούσε το Άγιο Πνεύμα. Ακόμα και ζώντας στη γη, αυτοί
βρισκόταν στην άμεση κοινωνία με τον Θεό, επειδή έτσι είπε ο
Κύ¬ριος μας Ιησούς Χριστός: «Εάν τις αγαπήση με, τον λόγον μου
τηρήσει, και ο πατήρ μου αγαπήσει αυ¬τόν, και προς αυτόν
ελευσόμεθα και μονήν παρ' αυτώ ποιήσομεν» (Ίωάν. 14, 23).
Ή Υπεραγία Παρθένος Μαρία υπήρξε άχραντος ναός του Σωτήρος
και σ' αυτήν κατοίκησε το Άγιο Πνεύμα και από την αγιότατη μήτρα
της έλαβε το ανθρώπινο σώμα ο Υιός του Θεού, ο Οποίος κατέβηκε
από τους Ουρανούς. Γι' αυτό ο σωματικός της θάνατος δεν ήταν
θάνατος αλλά Κοίμηση, δηλαδή ένα άμεσο πέρασμα από τη
Βασιλεία του Θεού εντός της στη Βασιλεία των Ουρανών και την
αιώνια ζωή.
Μού ήρθε τώρα στο μυαλό και κάτι καινούριο. Σ' ένα από τα
προηγούμενα κηρύγματα μου σάς έλεγα, ότι έχουμε κάθε λόγο να
πιστεύουμε, ότι και το σώμα της Υπεραγίας Θεοτόκου με τη δύναμη
του Θεού έγινε άφθαρτο και ανελήφθη στους ουρανούς. Αυτό μάς
λέει και το κοντάκιο της μεγάλης γιορτής της Κοιμήσεως της
Θεοτόκου: «Την εν πρεσβείαις ακοίμητον Θεοτόκον, και
προστασίαις αμετάθετον ελπίδα, τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν
ως γαρ ζωής Μητέρα, προς την ζωήν μετέστησεν, ο μήτραν οικήσας
αειπάρθενον».
Προσέξτε: «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν». Σκεπτόμενοι αυτό,
ας θυμηθούμε και τι γράφει η Αγία Γραφή για το θάνατο του
μεγαλυτέρου προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης, του Μωυσή στο 34ο
κεφάλαιο του βιβλίου του Δευτερονομίου, ότι πέθανε σύμφωνα με
το λόγο του Θεού στο όρος Νεβώ και τάφηκε στη γη Μωάβ. Ο
τάφος του μεγάλου αυτού προφήτη έπρεπε να είναι για πάντα τόπος
προσκυνήματος για όλο το λαό του Ισραήλ. Όμως στη Βίβλο
διαβάζουμε, ότι: «ουκ οίδεν ουδείς την ταφήν αυτού έως της ημέρας
ταύτης» (Δευτ. 34, 6). Όμως κατά τη Μεταμόρφωση του Κυρίου στο
όρος Θαβώρ εμφανίστηκε ο Μωυσής στον Κύριο και Δεσπότη του
τον Ιησού μαζί με τον προφήτη Ηλία, ο οποίος αρπάχτηκε ζωντανός
στους ουρανούς.
Νομίζω ότι δεν θα είναι αμαρτία αν θα πούμε, ότι το σώμα του
μεγάλου Μωυσή, όπως και το σώμα της Υπεραγίας Θεοτόκου, με τη
δύναμη του Θεού, έμεινε άφθαρτο. Γι' αυτό και ο τάφος του είναι
άγνωστος.
Να σκεφτόμαστε, αδελφοί και αδελφές μου, την μακάρια Κοίμηση
της Υπεραγίας Παρθένου Μαρίας και να θυμόμαστε τα λόγια του
Κυρίου μας Ιησού Χριστού: «Αμήν αμήν λέγω υμίν ότι ο τον λόγον
μου ακούων και πιστεύων τω πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον, και εις
κρίσιν ουκ έρχεται, αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν»
(Ίωάν. 5, 24). Να μάς αξιώσει ο Θεός να γευθούμε και εμείς οι
αμαρτωλοί τη μεγάλη αυτή χαρά, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία
του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, φ η δόξα και το κράτος συν τω
ανάρχω αυτού Πατρί και τω Παναγίω Αυτού Πνεύματι εις τους
αιώνας. Αμήν.
ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΡΙΜΑΙΑΣ
ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΕΣ
ΤΟΜΟΣ Γ'
ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ"
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ
ΜΗΝΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ – ΙΟΥΛΙΟΥ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2021
• Πέμπτη 10 Ιουνίου Εορτή Αναλήψεως του Κυρίου.
• Δευτέρα 21 Ιουνίου Εορτή του Αγίου Πνεύματος.
• Πέμπτη 24 Ιουνίου Εορτή Γενέθλιου Τιμίου Προδρόμου
• Τρίτη 29 Ιουνίου Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
• Τετάρτη 30 Ιουνίου Αγίων Δώδεκα Αποστόλων
• Κάθε Σάββατο του μηνός.
• Την Πέμπτη 17 Ιουνίου στις 6.00 το απόγευμα θα τελεστεί το
μυστήριο του Ι. Ευχελαίου.
• Την Παρασκευή 18 Ιουνίου στις 6.00 το απόγευμα θα τελεστεί η
ακολουθία του εσπερινού και στην συνέχεια θα ψαλλει το Τρισάγιο
υπέρ των κεκοιμημένων, και την επομένη 7.00-9.00 θα τελεστεί ο
Όρθρος και η Θ. Λειτουργία και στη συνέχεια θα ψαλλει το τρισάγιο
υπέρ των κεκοιμημένων.
• Πέμπτη 1 Ιουλίου Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού.
• Τετάρτη 7 Ιουλίου Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής.
• Πέμπτη 8 Ιουλίου Αγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου.
• Τρίτη 13 Ιουλίου Εορτή θαύματος Αγίου Σπυρίδωνος της θεραπείας
του εξ εωας τυφλου.
• Τρίτη 20 Ιουλίου Αγίου Προφήτου Ηλίου.
• Δευτέρα 26 Ιουλίου Αγίας Παρθενομαρτυρος Παρασκευής.
• Τρίτη 27 Ιουλίου Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού.
• Παρασκευή 6 Αυγούστου Εορτή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
• Τετάρτη 11 Αυγούστου Εορτή θαύματος Αγίου Σπυρίδωνος της
εκδιώξεως των Αγαρηνών εκ της Κέρκυρας.
• Δευτέρα 16 Αυγούστου Αγίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία.
• Δευτέρα 23 Αυγούστου Εννιάμερα της Παναγίας. Παρασκευή 26
Αυγούστου Αγίου Φανουρίου του νεοφανούς.
• Όλα τα Σάββατα και τις Κυριακές των μηνών.
• Από 1 -13 Αυγούστου θα τελούνται οι ιερές Παρακλήσεις προς
την Υπεραγία Θεοτόκο. Στις 6.00 θα ξεκινά ο εσπερινός και εν
συνεχεία θα ψάλλεται η Ιερά Παράκληση.