Ομιλία περί συνειδήσεως και υπακοής
Αρχιμ. Εφραίμ Καθηγουμένου Ι. Μονής Φιλόθεου
Όταν ο άνθρωπος φυλάξη υπακοήν απόλυτον προς την
συνείδησίν του, και εφαρμόζη ό,τι του υποδεικνύει εκείνη, παύει
και αυτή να τον ελέγχη. Όχι ότι εξασθένησε η φωνή της, άλλα
διότι διά της καλής υπακοή, δεν έχει η συνείδησις κάτι να ελέγξη.
Ο Απόστολος Ιωάννης λέγει: «Όταν η συνείδησις του
ανθρώπου δεν τον ελέγχη, παρρησίαν έχει προς τον Θεόν».
Στον δρόμο του ο άνθρωπος δεν είναι ποτέ δυνατόν να περάση
χωρίς κάπου να προσκρούση. Διότι από την μια ο διάβολος, από
την άλλη η σάρκα, από την άλλη ο κόσμος, συνεχώς
παρεμβάλλουν εμπόδια στη ζωή του· και σκοντάφτει ο άνθρωπος
ανάλογα με την απροσεξία που τον χαρακτηρίζει. Γι' αυτό όταν
πέση, να σηκώνεται πάραυτα και να ζητά συγχώρησι. Όταν δε ο
άνθρωπος μετανοήση ανάλογα, τότε και η συνείδησις, η οποία
προηγουμένως τον ενοχλούσε, παύει τον έλεγχο.
Εις τρία πράγματα πρέπει να φυλάξωμε την συνείδησί μας:
στον Θεόν, στον πλησίον μας και στα πράγματα.
Ο άνθρωπος φυλάγει την συνείδησί του προς τον Θεό, όταν
αποφεύγη την ποικίλη αμαρτίαν. Προς τον πλησίον, όταν δεν τον
λυπή, δεν τον κατακρίνη, δεν τον συκοφαντή, δεν τον
σκανδαλίζη, δεν τον σπρώχνη στο κακό. Προς τα πράγματα,
όταν δεν γίνεται αιτία καταστροφής ή βλάβης υλικού πράγματος
από απροσεξία, από αμέλεια, από ασυνειδησία.
Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης μας λέγει πολλά πράγματα για
την ασυνειδησία αυτή. Όταν βλέπης ένα πράγμα ότι καίγεται, ότι
καταστρέφεται και δεν το σηκώνης, δεν το προφυλάγης,
ασυνειδησία είναι. Όταν σχίζεται το ρούχο σου και το αφήνεις
και καταστρέφεται τελείως, ασυνειδησία είναι. Όταν μπορής να
δούλεψης και εσύ γυρίζεις εδώ και εκεί, και αυτό ασυνειδησία
είναι. Όταν το φαγητό το αφήσης και ξυνίση και το πετάς,
ασυνειδησία είναι· διότι έπρεπε να είχες την μέριμνα, να το φάνε
πριν ξυνίση.
Άρα, με οποιονδήποτε τρόπο κι αν σφάλλη ο άνθρωπος επάνω
στα υλικά πράγματα, είναι ασυνειδησία· με οποιονδήποτε τρόπο
αν βλάψη τον πλησίον του, είναι ασυνειδησία· και με
οποιονδήποτε τρόπο αν προσβάλη τον Θεό, είναι ασυνειδησία.
Ο μεγαλύτερος πλούτος είναι να προσπαθήση να διατήρηση την
συνείδησί του ο άνθρωπος χωρίς βάρος. Σε περίπτωσι δε που θα
αισθανθή κάτι να τον
έχη πληγώσει, να το
διορθώση αμέσως και
έτσι επανέρχεται πάλι στην ίδια κατάστασι.
Πόσες και πόσες φορές δεν μας έχει ελέγξει η συνείδησίς
μας; Όσο περισσότερο ο άνθρωπος προσέχει την συνείδησί
του, όσον περισσότερον την επιμελείται, τόσο λεπτότερα τον
οδηγεί. Όσο δε λεπτότερα τον οδηγεί και τον ελέγχει, τόσο
περισσότερο ανεβαίνει ο άνθρωπος στην καθαρότητα.
Υπάρχει και η πονηρά λεγομένη συνείδησις, η οποία έρχεται
και αυτή πολλές φορές με το πρόσχημα και με το σχήμα και
με την μορφή της αγαθής συνειδήσεως· και όμως στην ουσία
είναι η πονηρά συνείδησις, η διεστραμμένη, η εναντίον του
Θεού συνείδησις.
Η πονηρά συνείδησις είναι εκείνη η φωνή η οποία διδάσκει
αντίθετα, κυρίως πλανεμένα και διεστραμμένα.
Η αγαθή συνείδησις έχει σαν αφετηρία και σαν αρχή και σαν
θεμέλιο την ταπεινοφροσύνη και την υπακοή.
Η πονηρά συνείδησις έχει ως αρχήν της την υπερηφάνεια και
την ανυπακοή.
Όταν δεν πείθεται κανείς στον Γέροντα, όταν αντιστέκεται,
όταν άλλα του λέγουν και άλλα λέγη, όταν δεν ακούη, τότε
έχει την λεγομένην αυτοπεποίθησι· η τοιαύτη αυτοπεποίθησις
είναι η πονηρά συνείδησις.
Η ταπεινοφροσύνη γεννά την αγαθή συνείδησί· κανείς για να
μάθη, μάλλον για να διδαχθή την αγαθή συνείδησι, —διότι
μπλέκονται αμφότεραι, και συχνά διερωτάται κανείς: Πονηρά
συνείδησις είναι αυτή ή αγαθή; Σκέπτεται: Αυτό τον λογισμό
να πιστέψω ή εκείνο;— χρειάζεται να έχη ταπείνωσι, κυρίως
όμως να τεθή υπό την οδηγία του άλλου, του ανωτέρου του,
του προϊσταμένου του, του πνευματικού του, και να κάνη
υπακοή σε ό,τι του ειπή. Τότε σιγά-σιγά θ' αρχίση να
αντιλαμβάνεται, ποιος λογισμός είναι κακός και ποιος είναι
αγαθός, ποια είναι η χροιά της αγαθής, και ποια της πονηράς
συνειδήσεως. Έτσι αφ' ενός αποφεύγει τις πτώσεις με την
διδασκαλία και την καθοδηγήσι του πνευματικού, αφ' ετέρου
συν τω χρόνω διδάσκεται την χροιά, την όψι των δύο
συνειδήσεων και γίνεται ένας τέλειος άνθρωπος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου