Από την αρχή της δημιουργίας η Γραφή μιλάει για τον χρόνο,
«εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί ημέρα μια». Ασφαλώς ο
άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε για να είναι φυλακισμένος
στον χρόνο, αλλά για αιωνιότητα. Οι άγγελοι
δημιουργήθηκαν μέσα στην αιωνιότητα, και γι’ αυτό η πτώση
του Εωσφόρου είναι αμετάκλητη, επειδή αμάρτησε μέσα
στην αιωνιότητα. Για τον άνθρωπο, ο χρόνος φανερώνει τη
φιλανθρωπία του Θεού διότι η αγαθή πρόνοιά Του τον
έπλασε μέσα στον χώρο και τον χρόνο, για να μπορέσει να
εκμεταλλευθεί «την τρεπτότητα του χρόνου», για την οποία
μιλούν οι φιλόσοφοι, και να έχει τη δυνατότητα να
μετανοήσει. «Η στιγμή δεν πιάνεται»∙ μέχρι να την
ονομάσουμε παρόν έγινε ήδη παρελθόν. Αυτή η τρεπτότητα
του χρόνου είναι όμως ευλογία για τον άνθρωπο, γιατί του
δίνει την ευκαιρία να αλλάξει προς το καλό και να
οικοδομήσει στην καρδιά του πνευματική κατάσταση. Με την
έννοια αυτή, ο χρόνος γίνεται ένα άλλο δέντρο της γνώσεως
του καλού ή του κακού. Ο χρόνος της ζωής μας παίρνει αξία
και νόημα όχι κατά τον αριθμό των ετών μας, αλλά κατά το
μέτρο που τον αξιοποιούμε σε βάθος. Αν προσέξετε, στα
αναγνώσματα στις εορτές των οσίων λέγεται ότι το αληθινά
τίμιον γήρας εξαρτάται από το αν ο άνθρωπος ζει με
σωφροσύνη και έχει ακηλίδωτο βιο. Ο δίκαιος «τελειωθείς εν
ολίγω επλήρωσε χρόνους μακρούς», δηλαδή η ζωή του
έφθασε στο πλήρωμά της, «εις μέτρον ηλικίας του
πληρώματος του Χριστού». Ο απόστολος Παύλος μας
προτρέπει να εξαγοράσουμε τον χρόνο της ζωής μας, γιατί οι
μέρες είναι πονηρές, και ο ίδιος Απόστολος μας δείχνει τον
τρόπο με τον οποίο επιτελείται αυτή η εξαγορά, όταν
εντέλλεται στους Εφεσίους «πληρούσθε εν πνεύματι (Αγίω)».
Πολύ συχνά ακούμε τους ανθρώπους να λένε «πόσο χρόνο
έχασα στη ζωή μου!». Δυστυχώς μεγαλώνουμε με τα
πρότυπα του κόσμου, και δεν γνωρίζουμε πως να
χειριστούμε το μεγάλο δώρο που λέγεται χρόνος στη ζωή
μας. Στο σκοτάδι της άγνοιας οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν
τον χρόνο στρεφόμενοι νοσταλγικά στο παρελθόν, που δεν
τους ανήκει πλέον. Άλλοτε ο εχθρός τους οδηγεί σε
απόγνωση, θυμίζοντάς τους όλες τις αποτυχίες του
παρελθόντος. Άλλοι μεταθέτουν τον νου τους στο μέλλον
μέσω της φαντασίας. Είναι τραγικό που ο άνθρωπος τείνει να
παρατηρεί στους άλλους τα σημάδια του χρόνου πολύ πιο
εύκολα απ’ ότι στον εαυτό του. Θέλει συνεχώς να αποφύγει
τη φθαρτότητα που φέρνει ο χρόνος, σαν να είναι αθάνατος
στη γη. Αλλά ο χρόνος και ο θάνατος ήλθαν ως πράξη άκρας
φιλανθρωπίας του Θεού, για να μη γίνει ο άνθρωπος
αθάνατος μαζί με το κακό.
Το μεγαλύτερο γεγονός «υπό τον ουρανόν» είναι η στιγμή
όταν ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος. Τότε η αιωνιότητα του
Θεού εισήλθε μέσα στον χρόνο, τέμνοντας σταυρικά τον
οριζόντιο ιστορικό χρόνο. Ο Κύριος ονομάζεται ο Χριστός,
δηλαδή ο κεχρισμένος του Θεού, και ο Ίδιος χρίει τον χρόνο
και όλο το κτιστό είναι με τη θεια Του ενέργεια. Στην Παλαιά
Διαθήκη ο χρόνος έφθασε σε ένα πλήρωμα, όταν έγιναν όλα
τα γεγονότα που ήθελε ο Θεός να πραγματοποιηθούν. Οι
Πατέρες ταυτίζουν «το πλήρωμα του χρόνου»6 με την
Παναγία. Και για εμάς, μαζί με την εξαγορά του χρόνου,
εξίσου σημαντικό είναι και το θέμα του πληρώματος της
ζωής μας. Το μέσον που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να
φθάσει η ζωή μας στο πλήρωμά της και να εξαγοράσουμε
αιωνιότητα, είναι ο ίδιος ο χρόνος. Ο Μέγας Βασίλειος λέει ότι
ο χρόνος είναι «το σύμπαρεκτεινόμενον τη συστάσει του
κόσμου διάστημα». Είναι ένα χρονικό διάστημα που έχει
αρχή και τέλος∙ άρχισε από τη δημιουργία του κόσμου και
συνεχίζει μαζί με την εξέλιξη του κόσμου. Ο Γέροντας
Σωφρόνιος λέει ότι ο χρόνος είναι ο τόπος της συνάντησής
μας με τον Θεό∙ είναι ο καιρός κατά τον οποίο ο Θεός
δημιουργεί θεούς. Λειτουργικά, ο όρος «καιρός» χρησιμοποιείται
όταν λέμε ότι οι ιερείς «παίρνουν καιρό», δηλαδή
προετοιμάζονται με μια μικρή ακολουθία πριν μπουν στο ιερό να
τελέσουν τη Λειτουργία. Με τον ίδιο τρόπο, και ο χρόνος της
δικής μας ζωής είναι καιρός κατά τον οποίο προετοιμαζόμαστε
για τη μέλλουσα ζωή. Ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας λέει ότι η
εν Χριστώ ζωή σπέρνεται σε αυτό τον κόσμο, αλλά θα
καρποφορήσει σε όλο της το πλήρωμα στην άλλη ζωή.
Ένας λόγος που χάνουμε χρόνο, ακόμη και εμείς οι Χριστιανοί,
είναι διότι δεν έχουμε στάση υπακοής ούτε στους πνευματικούς
μας πατέρες, ούτε στην παράδοση της Εκκλησίας. Όποιος δεν
γνωρίζει το μυστήριο της υπακοής, χάνει τον χρόνο της ζωής
του, ακόμη και αν ανθρωπίνως έχει μεγάλα και λαμπρά
χαρίσματα και επιτεύγματα. Εκτός υπακοής δεν θα μπορέσει να
μαζέψει παρά μόνο ψίχουλα από την πλούσια τράπεζα της
παράδοσης των Πατέρων μας. Στην Κλίμακα λέγεται ότι τρεις
νέοι πήγαν σε ένα Γέροντα να του ζητήσουν λόγο, και στον
τρίτο είπε ο Άγιος: «να θυμάσαι ότι ‘εν τη υπομονή ημών
κτήσασθαι τας ψυχάς ημών’∙ να βρεις έναν πολύ σκληρό
Γέροντα και να του κάνεις απόλυτη υπακοή». Τότε τον ρώτησε
ο νέος, «και αν ο Γέροντας δεν ζει πνευματική ζωή πάλι να
μείνω;» Και του απάντησε ο άγιος, «ακόμα και αν δεις ότι είναι
ο χειρότερος από όλους, να μην τον κρίνεις, αλλά να λες στον
εαυτό σου τα λόγια που είπε ο Χριστός στον Ιούδα, «εταίρε, εφ’
ο πάρει;»∙ «Φίλε, γιατί ήρθες εδώ; Για να κρίνεις ή για να
κριθείς;» Υπέμεινε και τότε θα δεις ότι η χάρις του Θεού θα
σβήσει κάθε υπερηφάνεια μέσα σου και κάθε άλλη σαρκική
επιθυμία». Βλέπουμε ότι αυτοί που παραδίδονται με απλότητα
στην υπακοή, πολλούς πειρασμούς που τους άλλους τους
ταλανίζουν, δεν τους γνωρίζουν καν. Αυτό αφορά όλους τους
πιστούς. Αν είχαμε αληθινή υπακοή στους θεσμούς της
Εκκλησίας, θα μας έδινε ο Θεός να γίνουμε και εμείς φορείς της
Παραδόσεώς της.
Με την ενανθρώπηση του Χριστού, ζούμε πλέον μέσα στον
«ενιαυτό της χρηστότητος του Κυρίου. Πόσες φορές δεν λέμε
στις ακολουθίες, «ευλογημένη η Βασιλεία του Θεού, Νυν και αεί
και εις τους αιώνας των αιώνων»; Αυτό το «Νυν και αεί και εις
τους αιώνας των αιώνων» αναφέρεται στο «αιώνιο σήμερον»,
δηλαδή στον λειτουργικό χρόνο, όταν ο καιρός της ζωής μας
επισκιάζεται από την αιωνιότητα του Θεού και τότε ο άνθρωπος
γίνεται σύγχρονος γεγονότων αιωνίων και μπορεί να φθέγγεται
μαζί με την Εκκλησία «Του δείπνου Σου του Μυστικού
ΣΗΜΕΡΟΝ Υιέ Θεού κοινωνόν με παράλαβε». Σε αυτή την
προοπτική ο πραγματικός σκοπός του χρόνου της ζωής μας είναι
να μαζεύουμε καθημερινά στην καρδιά μας τις σφραγίδες της
παρουσίας του Χριστού, ώστε να μπούμε στην αιωνιότητά Του
και ο Κύριος να μας αναγνωρίσει ως δικούς Του.
Όπως ψάλλουμε τα Χριστούγεννα, αυτό που ήταν ο Χριστός
παρέμεινε και αυτό που δεν ήταν το πήρε πάνω Του, δηλαδή
την ανθρώπινη φύση. Όλα αυτά η Εκκλησία τα αποτυπώνει
μέσα στις ακολουθίες της ημέρας. Ποια ώρα είναι πιο
ευλογημένη από την έκτη ώρα, κατά την οποία ο Χριστός
προσήλωσε το Σώμα Του στον Σταυρό και σταύρωσε την
αμαρτία; Ή από την ενάτη ώρα κατά την οποία είπε
«Τετέλεσται» για να φανερώσει ότι τελειώθηκε το σχέδιο του
Θεού για τον άνθρωπο; Ποια ώρα είναι πιο μακαρία από την
τρίτη ώρα κατά την οποία ο Χριστός έπεμψε το Παράκλητον
Πνεύμα στους Μαθητές Του; Ποια ώρα είναι πιο ευλογημένη
από τη νύχτα, στην οποία γεννήθηκε ο Χριστός ή στην οποία
αναστήθηκε; Όπως λέει ο Σολομών, «Μέσα στην ησυχία της
νυχτερινής σιγής κατέβηκε ο παντοδύναμος λόγος του Θεού,
φέρνοντας μαζί Του το οξύ ξίφος της ανυπόκριτης επιταγής
Του» της ανυπόκριτης βουλήσεώς Του, που ήταν ο ζήλος της
«εις τέλος» αγάπης Του για τον άνθρωπο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου