ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

 Εκείνοι που έπαθαν ζημιά είναι εκείνοι οι οποίοι είναι εκτός υπακοής

καθ' ότι ο άνθρωπος πιέζεται και από τις δύο συνειδήσεις, από τις

οποίες η μία πάει να τον σώση και η άλλη να τον καταστρέψη, και

δεν γνωρίζει πολλάκις ποια να διάλεξη. Ο υποτακτικός ξεφεύγει τον

κίνδυνο και σιγά-σιγά γίνεται έμπειρος, πρακτικός της πονηράς και

της αγαθής συνειδήσεως.

Ο Αββάς Ποιμήν είχε δύο λογισμούς και πήγε στον πνευματικό του

να τους ειπή, ο οποίος ήταν πολύ μακρυά· έφυγε το πρωΐ και

έφθασε το βράδυ. Ξέχασε δε τον ένα λογισμό και είπε μόνον τον

ένα. Όταν επέστρεψε, μόλις έβαλε το κλειδί στην πόρτα ν' ανοίξη,

θυμήθηκε τον δεύτερο λογισμό. Τότε δεν άνοιξε την πόρτα· γύρισε

ξανά πίσω για να ειπή και τον άλλο λογισμό του. Όταν ο

πνευματικός του είδε τον κόπο του και την ακρίβεια τού είπε:

Ποιμήν, Ποιμήν, Αγγέλων Ποιμήν! Η αρετή σου θα φέρη το όνομά

σου εις πάσαν την γην.

Για να μπορέση κανείς να γίνη έμπειρος, ώστε να διακρίνη την

φωνή της αγαθής και πονηράς συνειδήσεως, πρέπει να περάση από

την υπακοή. Αν δεν περάση ο άνθρωπος από την υπακοή, είναι

ελλιπής. Μπορεί να έχη χαρίσματα, να είναι καλής ψυχής άνθρωπος,

να κάνη διάφορα καλά έργα, αλλά θα τον ιδής να κουτσαίνη

πάντοτε στην διάκρισι και στην ταπεινοφροσύνη. Εκείνο το οποίο

χαρίζει η υποταγή εν πρώτοις και βασικώς είναι η διάκρισις διά της

ταπεινοφροσύνης. Δηλαδή η υπακοή σφυρηλατεί τον άνθρωπο, και

του χαρίζει πρωτίστως την ταπείνωσι και την διάκρισι.

Ερώτησον, λέγει, τον πατέρα σου, και ερεί σοι. Αυτό βλέπομεν

μέσα στον πατερικό δρόμο των αγίων. Διαβάζουμε στο Πατερικόν

ότι ο αββάς Ζαχαρίας είδε μία οπτασία, αλλά ο πατήρ του δεν ήταν

σε θέσι να του εξηγήση, αν ήταν εκ Θεού ή εκ των δαιμόνων. Πήγε

εις ένα διακριτικό Γέροντα, ο οποίος του είπε: Εκ Θεού είναι η

οπτασία, αλλά πήγαινε και υποτάγηθι τω πατρί σου.

Πόσα και πόσα δεν μας άφησαν οι Πατέρες για διδασκαλία μας! Ο

καλύτερος δρόμος, ο πιο σωστός, ο πιο σίγουρος, ο πιο ανεύθυνος,

είναι ο της υποταγής. Ο πράττων υπακοήν, λέγει ο αββάς Παλάμων,

εξεπλήρωσεν απάσας τας εντολάς του Χριστού.

Ο υποτακτικός έχει διαλέξει τον καλύτερο δρόμο, λέγει ο αββάς

Μωϋσής· Τρέξατε, τέκνα, όπου εστίν υπακοή. Εκεί χαρά, ειρήνη,

φιλαδελφία, ενότης, εγρήγορσις, παρηγορία, στέφανοι, μισθός.

Όταν όμως θέλουμε να στήσουμε το ιδικό μας θέλημα, ενώ είμαστε

υποτακτικοί, τότε ο δρόμος γίνεται δύσκολος, τραχύς, επικίνδυνος.

Όταν κάνη κανείς υπακοή βρίσκεται μέσα στην αγάπη, στην βία,

στην φιλαδελφία, στους στεφάνους, στον αγιασμό, στην σωτηρία.

Το ίδιον θέλημα είναι μεγάλος φραγμός, μεγάλο εμπόδιο· τείχος

μεταξύ ψυχής και Θεού. Όπως από το τείχος, όταν είναι μπροστά

μας, εμποδίζεται ο ήλιος και εμποδιζομένου του ηλίου το μέρος έχει

υγρασία, δεν καρποφορεί, έχει αρρώστια, έτσι είναι και το τείχος

του ιδίου θελήματος. Όταν αυτό σταθή μπροστά στην ψυχή,

σκοτεινιάζει και μένει άκαρπη.

Ο Ήλιος της δικαιοσύνης είναι ο Χριστός· όταν η ψυχή δεν έχη

εμπόδιο, έρχονται οι ακτίνες του Χριστού και την φωτίζουν και

καρποφορεί και αγιάζεται ο άνθρωπος.

Όποιος γνώρισε της υπακοής τον καρπό, εκείνος μπορεί να μιλήση

γι' αυτήν. Είναι ο πιο χαριτωμένος δρόμος. Κυρίως αποβάλλει ο

άνθρωπος τον κακόν δαίμονα του εγωισμού και της υπερηφάνειας

που φέρνει όλα τα κακά και εισάγει την ταπεινοφροσύνη και την

αμεριμνησία.

Διαβάζουμε στο Γεροντικόν για δύο αδέλφια, που αποφάσισαν να

γίνουν μοναχοί και έφυγαν από τον κόσμο. Ο ένας έγινε

υποτακτικός σε κοινόβιο, ο άλλος έγινε ησυχαστής.

Μετά 2-3 χρόνια ο ησυχαστής λέγει: Ας πάω να δω τον αδελφό

μου, που είναι στο κοινόβιο, μέσα στην μέριμνα, μέσα στις

σκοτούρες. Ποιος ξέρει τι να κάνη ο ταλαίπωρος μέσα σε τόσες

φασαρίες. Είχε την αυτοπεποίθηση ότι ασκητεύοντας είχε φθάσει

σε υψηλά μέτρα. Επήγε στο μοναστήρι, και με πρόφασι δήθεν ότι

χρειαζόταν τον αδελφό του, λέγει του ηγουμένου: Ήθελα να δω

τον αδελφό μου λίγο. Ήλθε ο αδελφός του και ο ηγούμενος, που

ήταν άγιος άνθρωπος, έδωσε ευλογία να απομακρυνθούν και να

συζητήσουν.

Αφού απομακρύνθηκαν από το μοναστήρι βλέπουν ένα νεκρό σ'

ένα μονοπάτι, σχεδόν γυμνό. Λέγει ο ησυχαστής: Δεν έχουμε

κανένα ρούχο να τον σκεπάσουμε τον άνθρωπο. Ο υποτακτικός

λέγει με την απλότητα του: Δεν κάνουμε καλύτερα προσευχή να

σηκωθή; Ας κάνουμε, λέγει και ο ησυχαστής. Κάνανε προσευχή και

οι δύο και αναστήθηκε ο νεκρός. Ο υποτακτικός δεν έδωσε σημασία

στο θαύμα· σκεπτόταν ότι το θαύμα έγινε με τις ευχές του

Γέροντος του. Ο ησυχαστής όμως μέσα του έλεγε ότι για την αρετή

του έγινε το θαύμα, για την άσκησι και νηστεία του, για. την

αγρυπνία και κακουχία του, για την χαμαικοιτία και τα άλλα

κατορθώματά του.

Όταν επέστρεψαν πίσω, λέγει ο ηγούμενος στον ησυχαστή,

προτού μιλήσουν αυτοί: Μη νομίσης, αδελφέ, ότι για την προσευχή

σου ανέστησε Ο Θεός τον νεκρό· όχι! Αλλά για την υπακοή του

αδελφού σου! Όταν είδε ο ησυχαστής, ότι ο ηγούμενος διάβασε

αμέσως τους λογισμούς του, ότι είχε προορατικό χάρισμα και

αγιότητα, πίστεψε ότι ο ίδιος είναι πράγματι πλανεμένος και ότι ο

αδελφός του, ο τάχα μεριμνών και τυρβάζουν περί πολλά εντός του

κοινοβίου, ήταν ανώτερός του.

Σκεφθήτε με τι πεποίθησι ο υποτακτικός έλεγε: ας κάνουμε

προσευχή να αναστηθή! Δέστε απλότητα, ακακία, πίστι. Ο

ησυχαστής το είχε ακατόρθωτο και ο υποτακτικός φυσιολογικό·

πίστευε στην ευχή του Γέροντός του. Για να φθάση στην

ταπεινοφροσύνη αυτή, τι αγώνα θα έκανε! Πόσο τσακίστηκε ο

εγωισμός του και η υπερηφάνεια του στο κοινόβιο! Διότι ποιος

άνθρωπος ερχόμενος από τον κόσμο δεν έχει εγωισμό και

υπερηφάνεια; Πόσοι και πόσοι υποτακτικοί δεν αγίασαν και

μυρόβλησαν;

Στο Άγιον Όρος, στην περιοχή της Αγίας Άννης ήταν ένα καλογέρι

το οποίο κουβαλούσε τσουβάλια σιτάρι από τον αρσανά επάνω.

Πολύς κόπος και πολλοί ίδρωτες. Μια στιγμή άρχισε να λέγη με τον

λογισμό του: Άραγε έχουμε μισθό για τον τόσο κόπο και τους

τόσους ιδρώτες που χύνουμε κάνοντας υπακοή στους Γεροντάδες

μας; Ενώ συλλογιζόταν αυτά, κάθισε λίγο να ξεκουρασθή. Τότε του

ήλθε λίγος ύπνος. Μεταξύ δε ύπνου και εγρηγορήσεως βλέπει την

Παναγία μπροστά του. Μη στενοχωριέσαι, τέκνον, του λέγει. Οι

ιδρώτες αυτοί που χύνεις για την υπακοή, κουβαλώντας τα

τρόφιμα, ως μαρτυρικόν αίμα ενώπιον του Υιού μου λογίζονται.

Ήρθε στον εαυτό του υστέρα και του έφυγαν οι λογισμοί, του

έφυγε η στενοχώρια. Και οι πατέρες το έγραψαν στο πεζουλάκι και

όποιος περνάει από εκεί το διαβάζει.

Κοντά στο Κυριακό της Αγίας Άννης υπάρχει ένα σπιτάκι, που

λέγεται του Πατριάρχου. Εκεί ασκήτευε ένας Πατριάρχης ονόματι

Κύριλλος. Εγκατέλειψε τον Πατριαρχικό Θρόνο και ήλθε και έγινε

καλόγηρος. Οι πατέρες κουβαλούσαν τα πράγματα στην πλάτη.

Λέγουν στον Πατριάρχη: Εσύ γέροντας είσαι, Παναγιώτατε, και

αμάθητος· να σου πάρουμε ένα γαϊδουράκι, να φορτώνης τα

τρόφιμά σου. Τού επήραν ένα γαϊδουράκι και ανέβαινε και

κατέβαινε με αυτό.

Μια μέρα, ενώ ανέβαινε ο Πατριάρχης με το ζώο και οι άλλοι

πατέρες με τα τρόφιμα στην πλάτη τους, κάθησαν λίγο να

ξεκουρασθούν. Ξαφνικά ο Πατριάρχης, μεταξύ ύπνου και

εγρηγόρσεως, βλέπει την Παναγία μαζί με Αγγέλους. Και η μεν

Παναγία είχε ένα δοχείο και πότιζε τους πατέρες, που κουβαλούσαν

τα πράγματα στην πλάτη τους, οι δε Άγγελοι είχαν μαντήλια και

σκούπιζαν τον ιδρώτα τους.

Βλέποντας έκπληκτος ότι σκούπιζαν και τον ιδρώτα από το

γαϊδουράκι, παρακαλούσε λέγοντας: Σκουπίστε κι έμενα σας

παρακαλώ. Τότε του λέγει η Παναγία: Πάτερ, εσύ δεν έχεις ιδρώτα·

το γαϊδουράκι θα σκουπίσουμε, που έχει. Τότε ξύπνησε και ήλθε

στον εαυτό του. Λέγει τότε προς τους πατέρας: Πάρτε το

γαϊδουράκι, διότι ζημιώνομαι εις πολλά πράγματα. Η Παναγία και οι

Άγγελοι σκούπισαν το γαϊδουράκι και όχι έμενα. Έκτοτε τα

κουβαλούσε και αυτός στην πλάτη του.

Πόσα και πόσα τέτοια δεν έχουν γίνει στην ζωή των πατέρων!

Πού να ήμαστε να βλέπαμε! Τώρα σπανίως συναντώνται, χαθήκανε

όλα.

Ας προσέχουμε λοιπόν την συνείδησί μας. Ας αποκτήσουμε αγαθή

συνείδησι διά της υπακοής, διά της συντριβής, διά της

εξομολογήσεως και της ταπεινοφροσύνης. Ας αποφεύγουμε το

ίδιον θέλημα, το οποίον γεννά την αυτοπεποίθησι, την πονηρά

συνείδησι.

Γέροντος Εφραίμ, Καθηγουμένου Ιεράς Μονής Φιλόθεου, Πατρικαί

νουθεσίαι, Άγιον Όρος 1989, σ. 175-182

Περιοδικό Αγιορείτικη Μαρτυρία

 Ομιλία περί συνειδήσεως και υπακοής

Αρχιμ. Εφραίμ Καθηγουμένου Ι. Μονής Φιλόθεου

Όταν ο άνθρωπος φυλάξη υπακοήν απόλυτον προς την

συνείδησίν του, και εφαρμόζη ό,τι του υποδεικνύει εκείνη, παύει

και αυτή να τον ελέγχη. Όχι ότι εξασθένησε η φωνή της, άλλα

διότι διά της καλής υπακοή, δεν έχει η συνείδησις κάτι να ελέγξη.

Ο Απόστολος Ιωάννης λέγει: «Όταν η συνείδησις του

ανθρώπου δεν τον ελέγχη, παρρησίαν έχει προς τον Θεόν».

Στον δρόμο του ο άνθρωπος δεν είναι ποτέ δυνατόν να περάση

χωρίς κάπου να προσκρούση. Διότι από την μια ο διάβολος, από

την άλλη η σάρκα, από την άλλη ο κόσμος, συνεχώς

παρεμβάλλουν εμπόδια στη ζωή του· και σκοντάφτει ο άνθρωπος

ανάλογα με την απροσεξία που τον χαρακτηρίζει. Γι' αυτό όταν

πέση, να σηκώνεται πάραυτα και να ζητά συγχώρησι. Όταν δε ο

άνθρωπος μετανοήση ανάλογα, τότε και η συνείδησις, η οποία

προηγουμένως τον ενοχλούσε, παύει τον έλεγχο.

Εις τρία πράγματα πρέπει να φυλάξωμε την συνείδησί μας:

στον Θεόν, στον πλησίον μας και στα πράγματα.

Ο άνθρωπος φυλάγει την συνείδησί του προς τον Θεό, όταν

αποφεύγη την ποικίλη αμαρτίαν. Προς τον πλησίον, όταν δεν τον

λυπή, δεν τον κατακρίνη, δεν τον συκοφαντή, δεν τον

σκανδαλίζη, δεν τον σπρώχνη στο κακό. Προς τα πράγματα,

όταν δεν γίνεται αιτία καταστροφής ή βλάβης υλικού πράγματος

από απροσεξία, από αμέλεια, από ασυνειδησία.

Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης μας λέγει πολλά πράγματα για

την ασυνειδησία αυτή. Όταν βλέπης ένα πράγμα ότι καίγεται, ότι

καταστρέφεται και δεν το σηκώνης, δεν το προφυλάγης,

ασυνειδησία είναι. Όταν σχίζεται το ρούχο σου και το αφήνεις

και καταστρέφεται τελείως, ασυνειδησία είναι. Όταν μπορής να

δούλεψης και εσύ γυρίζεις εδώ και εκεί, και αυτό ασυνειδησία

είναι. Όταν το φαγητό το αφήσης και ξυνίση και το πετάς,

ασυνειδησία είναι· διότι έπρεπε να είχες την μέριμνα, να το φάνε

πριν ξυνίση.

Άρα, με οποιονδήποτε τρόπο κι αν σφάλλη ο άνθρωπος επάνω

στα υλικά πράγματα, είναι ασυνειδησία· με οποιονδήποτε τρόπο

αν βλάψη τον πλησίον του, είναι ασυνειδησία· και με

οποιονδήποτε τρόπο αν προσβάλη τον Θεό, είναι ασυνειδησία.

Ο μεγαλύτερος πλούτος είναι να προσπαθήση να διατήρηση την

συνείδησί του ο άνθρωπος χωρίς βάρος. Σε περίπτωσι δε που θα

αισθανθή κάτι να τον

έχη πληγώσει, να το

διορθώση αμέσως και

έτσι επανέρχεται πάλι στην ίδια κατάστασι.

Πόσες και πόσες φορές δεν μας έχει ελέγξει η συνείδησίς

μας; Όσο περισσότερο ο άνθρωπος προσέχει την συνείδησί

του, όσον περισσότερον την επιμελείται, τόσο λεπτότερα τον

οδηγεί. Όσο δε λεπτότερα τον οδηγεί και τον ελέγχει, τόσο

περισσότερο ανεβαίνει ο άνθρωπος στην καθαρότητα.

Υπάρχει και η πονηρά λεγομένη συνείδησις, η οποία έρχεται

και αυτή πολλές φορές με το πρόσχημα και με το σχήμα και

με την μορφή της αγαθής συνειδήσεως· και όμως στην ουσία

είναι η πονηρά συνείδησις, η διεστραμμένη, η εναντίον του

Θεού συνείδησις.

Η πονηρά συνείδησις είναι εκείνη η φωνή η οποία διδάσκει

αντίθετα, κυρίως πλανεμένα και διεστραμμένα.

Η αγαθή συνείδησις έχει σαν αφετηρία και σαν αρχή και σαν

θεμέλιο την ταπεινοφροσύνη και την υπακοή.

Η πονηρά συνείδησις έχει ως αρχήν της την υπερηφάνεια και

την ανυπακοή.

Όταν δεν πείθεται κανείς στον Γέροντα, όταν αντιστέκεται,

όταν άλλα του λέγουν και άλλα λέγη, όταν δεν ακούη, τότε

έχει την λεγομένην αυτοπεποίθησι· η τοιαύτη αυτοπεποίθησις

είναι η πονηρά συνείδησις.

Η ταπεινοφροσύνη γεννά την αγαθή συνείδησί· κανείς για να

μάθη, μάλλον για να διδαχθή την αγαθή συνείδησι, —διότι

μπλέκονται αμφότεραι, και συχνά διερωτάται κανείς: Πονηρά

συνείδησις είναι αυτή ή αγαθή; Σκέπτεται: Αυτό τον λογισμό

να πιστέψω ή εκείνο;— χρειάζεται να έχη ταπείνωσι, κυρίως

όμως να τεθή υπό την οδηγία του άλλου, του ανωτέρου του,

του προϊσταμένου του, του πνευματικού του, και να κάνη

υπακοή σε ό,τι του ειπή. Τότε σιγά-σιγά θ' αρχίση να

αντιλαμβάνεται, ποιος λογισμός είναι κακός και ποιος είναι

αγαθός, ποια είναι η χροιά της αγαθής, και ποια της πονηράς

συνειδήσεως. Έτσι αφ' ενός αποφεύγει τις πτώσεις με την

διδασκαλία και την καθοδηγήσι του πνευματικού, αφ' ετέρου

συν τω χρόνω διδάσκεται την χροιά, την όψι των δύο

συνειδήσεων και γίνεται ένας τέλειος άνθρωπος.

 Άγιοι Πατέρες δια την Κυριακήν της Πεντηκοστής – Διδαχές

Ο άγιος Φιλάρετος

Μόσχας σε ομιλία

του στην Κυριακή

της Πεντηκοστής

λέει: «Μετά την

πτώση του

ανθρώπου, και, μη

όντας ο άνθρωπος

σε θέση να

αντέξει το άκτιστο

φως, "εκρύβη από προσώπου Κυρίου του Θεού" και ο Θεός

αποτραβήχτηκε από τον άνθρωπο, από φόβο μήπως

εκμηδενίσει τον παραβάτη με την αγία παρουσία του.

Τότε ήταν που Εκείνος όντας Ένας σε Τρία Πρόσωπα, από

ανείπωτο έλεος προς το αποξενωμένο άνθρωπο τον πλησίασε

με διαδοχικές αποκαλύψεις, ώστε "η χάρις του Κυρίου Ιησού

Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου

Πνεύματος", να μπορέσει να αυξηθεί και για ακόμη μία φορά

να ανυψώσει τον πεπτωκότα άνθρωπο...

Πρέπει να δούμε την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, όχι μόνο

σαν ένα θαύμα που δόξασε την Αποστολική Εκκλησία, αλλά

σαν ένα γεγονός που συνδέεται ουσιαστικά με την σωτηρία

μας» (1).

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην ομιλία του στην εορτή της

Πεντηκοστής ερμηνεύοντας το γιατί το Άγιο Πνεύμα

εμφανίσθηκε με σχήμα γλωσσών και, μάλιστα, πυρίνων,

σημειώνει ότι «Για να επιδείξει την συμφυΐα του (την ίδια

φύση) με τον Θεόν Λόγον, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας

Τριάδος· διότι τίποτε δεν είναι συγγενέστερο από την γλώσσα

προς τον λόγο.

Συγχρόνως δε και για την χάρι της διδασκαλίας· διότι ο κατά

Χριστόν διδάσκαλος χρειάζεται χαριτωμένη γλώσσα. Γιατί δε

με πύρινες γλώσσες; Όχι μόνο για το ομοούσιο του Πνεύματος

προς τον Πατέρα και τον Υιό (διότι πυρ είναι ο Θεός μας, και

μάλιστα πυρ που κατατρώει την μοχθηρία), αλλά και για την

διπλότητα της ενέργειας του κηρύγματος των Αποστόλων·

διότι μπορεί συγχρόνως να ευεργετεί και να τιμωρεί, και, όπως

το πυρ έχει την ιδιότητα και να φωτίζει και να φλογίζει, έτσι και ο

λόγος της κατά Χριστόν διδασκαλίας, τους μεν υπακούοντας

φωτίζει, τους δε απειθούντας παραδίδει τελικώς σε πυρ» (2).

Ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς γράφει για αυτήν την εορτή «Το

Άγιο Πνεύμα δεν είναι σαν το βίαιο άνθρωπο, που μπαίνει

απρόσκλητα στο ξένο σπίτι. Μπαίνει μόνο στα σπίτια που έχουν

θεληματικά και πρόθυμα την πόρτα τους ανοιχτή, εκεί που το

λογαριάζουν ως κάτι το αγαπητό, σαν ένα επισκέπτη που τον

περιμένουν από καιρό.

Οι απόστολοι το περίμεναν με έντονη επιθυμία. Και το Άγιο Πνεύμα

κατέβηκε σε αυτούς και τους έκανε κατοικητήριό του. Δεν

κατέβηκε κοντά τους με κάποιο απειλητικό θόρυβο, μα με κραυγή

χαράς. Αδελφοί μου! Να ξέρετε πόσο χαίρεται το Άγιο Πνεύμα,

πόσο ευφραίνεται με απερίγραπτη χαρά, όταν βρίσκει ψυχές αγνές,

που έχουν ανοιχτές τις πόρτες της ψυχής τους, που το

νοσταλγούν! Σε αυτές φτιάχνει το κατοικητήριό του με μία κραυγή

χαράς και τους χαρίζει τις πλούσιες δωρεές του» (3).

Ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας γράφοντας για την Θεία Λειτουργία

λέει ότι «Το άγιο Πνεύμα είναι η δύναμις που ώπλισε τους

Αποστόλους από άνω, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου προς

αυτούς, "καθίσατε εν τη πόλει Ιερουσαλήμ, έως ου ενδύσησθε

δύναμιν εξ ύψους". Αυτό είναι έργο εκείνης της καθόδου· διότι το

Πνεύμα δεν κατέβηκε μία μόνο φορά κι’ έπειτα μας εγκατέλειψε,

αλλά είναι και θα είναι μαζί μας για πάντα. Και δεν μας έστειλε

μόνο το άγιο Πνεύμα ο Κύριος, αλλά και ο ίδιος υποσχέθηκε ότι θα

μένει μαζί μας έως της συντέλειας του αιώνος. Αλλά ο μεν

Παράκλητος παρίσταται αοράτως, ο δε Κύριος και βλέπεται και

στην αφή προσφέρεται με τα φρικτά μυστήρια» (4).

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μιλώντας για το ίδιο θέμα

αναφέρει «Ανέβηκε η ανθρώπινη φύση πριν δέκα ημέρες στον

θρόνο του Θεού και σήμερα κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα σε αυτήν.

Για να μη αμφιβάλλει κανένας και να μη αναρωτιέται τι έκαμε

άραγε ο Χριστός, όταν ανέβηκε στον ουρανό. Άραγε συμφιλίωσε

τον Πατέρα; Άραγε τον έκαμε να μας συγχωρέσει; Θέλοντας να

μας δείξει ότι τον συμφιλίωσε με το ανθρώπινο γένος, μας έστειλε

αμέσως τα δώρα για την συμφιλίωση. Στείλαμε εμείς πίστη και

πήραμε από τον ουρανό δώρα· στείλαμε υπακοή και πήραμε

δικαιοσύνη» (5).

1. "Η Θεολογία της Καρδιάς", Άγιος Φιλάρετος Μόσχας, Έκδ.

Ίνδικτος, σ. 147

2. Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, Ε.Π.Ε., τ. 10, σ. 107

3. "Αναστάσεως ημέρα", αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, επιμέλεια

Πέτρου Μπότση, σ. 235

4. Νικολάου Καβάσιλα, Ε.Π.Ε., σ. 145

5. Ι. Χρυσοστόμου τ. 36, Ε.Π.Ε., σ. 305

(πηγή: kirigmata.blogspot.com)

 Η ανάληψη του Κυρίου Ιησού Χριστού

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος

Η σημερινή εορτή είναι σεβάσμια και

μεγάλη· υπερβαίνει τον νου των ανθρώπων και

είναι αντάξια της γενναιοδωρίας του Θεού που

την έκανε. Διότι σήμερα έγινε συμφιλίωση του

Θεού με το ανθρώπινο γένος. Σήμερα παύθηκε η

χρόνια έχθρα και τελείωσε ο μακροχρόνιος

πόλεμος. Σήμερα επανήλθε μια θαυμάσια ειρήνη

που ποτέ κανείς δεν την περίμενε.

Εμείς που φανήκαμε ανάξιοι για τη γη,

σήμερα ανυψωθήκαμε στους ουρανούς. Εμείς

που δεν ήμασταν άξιοι ούτε για την εξουσία της γης, ανεβήκαμε στην ουράνια βασιλεία,

ξεπεράσαμε τους ουρανούς, φτάσαμε στον θρόνο του Θεού, και η ανθρώπινη φύση, για

την οποία φύλαγαν τον παράδεισο τα Χερουβίμ, σήμερα κάθεται ψηλότερα από τα

Χερουβίμ. Αλλά πώς έγινε αυτό το θαυμαστό και μεγάλο;

Αυτό είναι το αξιοθαύμαστο, ότι δηλαδή έγινε ειρήνη όχι επειδή παρακαλέσαμε εμείς

οι άδικα οργιζόμενοι εναντίον του Θεού, αλλ’ επειδή παρακάλεσε εμάς Αυτός που δίκαια

αγανακτούσε.

Και πρόσεξε τι γίνεται. Μεσίτης έγινε ο Υιός του Θεού που μας παρακαλεί· όχι

κάποιος άνθρωπος, ούτε άγγελος, ούτε αρχάγγελος, ούτε κανένας από τους υπηρέτες

Του. Και τι κάνει ο μεσίτης; Το έργο του μεσίτη.

Ο Θεός ήταν οργισμένος με μας, εμείς αποστρεφόμασταν τον Θεό, τον φιλάνθρωπο

Κύριο. Ο Χριστός, αφού μπήκε στη μέση, συμφιλίωσε τα δύο μέρη. Και πώς μπήκε στη

μέση; Την τιμωρία που έπρεπε να επιβάλει σ’ εμάς ο Πατέρας τη δέχθηκε Αυτός, και

υπέμεινε την τιμωρία αυτή και τους ονειδισμούς των ανθρώπων.

Είδες πώς διέλυσε την έχθρα και πώς δεν σταμάτησε να κάνει τα πάντα και να πάσχει

και να φροντίζει, ώσπου τον αντίπαλο και εχθρό τον ανύψωσε στον ίδιο τον Θεό και τον

έκανε φίλο Του; Και αυτών των αγαθών αφορμή είναι η σημερινή ημέρα· διότι (ο Χριστός),

αφού πήρε απαρχή από την ανθρώπινη φύση, την ανύψωσε στον Θεό.

Όταν κάποιος πάρει λίγα στάχυα και τα κάνει μικρό δεμάτι και το προσφέρει στον

Θεό, με το μικρό δεμάτι ευλογείται όλο το χωράφι. Αυτό έκανε και ο Χριστός· μ’ εκείνο το

ένα σώμα Του και την απαρχή, έκανε να ευλογηθεί το ανθρώπινο γένος.

Και αυτά τα είπαμε για το ανθρώπινο σώμα που πρόσφερε ο Χριστός. Πρόσφερε

λοιπόν στον Πατέρα την απαρχή της ανθρώπινης φύσης, και τόσο θαύμασε το δώρο ο

Πατέρας, και για την αξία Εκείνου που το πρόσφερε και διότι το δώρο ήταν αμόλυντο,

ώστε το δέχτηκε στα χέρια Του και το έβαλε κοντά Του και είπε: «Κάθισε στα δεξιά μου»

(Ψαλμ. 109:1). Σε ποια φύση είπε ο Θεός: «Κάθισε στα δεξιά μου»; Σ’ εκείνη που είχε

ακούσει: «Χώμα είσαι και στο χώμα θα επιστρέψεις» (Γέν. 3:19).

Δεν ήταν όμως αρκετό να ανεβεί πάνω από τους ουρανούς; Δεν ήταν αρκετό να

σταθεί μαζί με τους αγγέλους; Δεν ήταν ανυπολόγιστη και αυτή η τιμή; Όμως ξεπέρασε

τους αγγέλους, προσπέρασε τους αρχαγγέλους, ξεπέρασε τα Χερουβίμ, ανέβηκε

ψηλότερα από τα Σεραφίμ, πέρασε πάνω από τις αρχές, δεν στάθηκε πουθενά, μέχρι που

έφτασε στον θεϊκό θρόνο.

Δεν βλέπεις αυτή την απόσταση του ουρανού από τη γη; Ή μάλλον ας αρχίσουμε από

κάτω. Δεν βλέπεις πόση είναι η απόσταση από τον άδη μέχρι τη γη; Και από τη γη πάλι

μέχρι τον ουρανό; Και από τον ουρανό μέχρι τον ψηλότερο ουρανό; Και από εκείνον μέχρι

τους αγγέλους, τους αρχαγγέλους, τις ουράνιες δυνάμεις και μέχρι σ’ αυτόν το θρόνο τον

βασιλικό; Σ’ αυτή όλη την απόσταση και σ’ αυτό το ύψος ανέβασε (ο Χριστός) την

ανθρώπινη φύση.

Λέει ο Χριστός ότι «θα γίνει χαρά στον ουρανό και στη γη για έναν αμαρτωλό που

μετανοεί» (Λουκ. 15:7). Αν λοιπόν οι άγγελοι χαίρονται όταν βλέπουν έναν αμαρτωλό

να μετανοεί, σήμερα που με την απαρχή είδαν όλη την ανθρώπινη φύση ανυψωμένη

στον ουρανό, πώς δεν θα ένιωσαν τη μεγαλύτερη χαρά;

Θέλεις να μάθεις ότι χαίρονταν και σκιρτούσαν και όταν έμελλε να δουν τον Χριστό

ν’ ανεβαίνει; Άκουσε τον Ίδιο να λέει ότι (οι άγγελοι) ανέβαιναν και κατέβαιναν

συνεχώς. Και αυτό δείχνει ότι επιθυμούσαν να δουν το παράξενο θέαμα.

Και από πού φαίνεται ότι ανέβαιναν και κατέβαιναν; Άκουσε τον Χριστό που λέει:

«Από τώρα θα δείτε τους ουρανούς ανοιγμένους και τους αγγέλους του Θεού ν’

ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν πάνω στον Υιό του Ανθρώπου» (Ιω. 1:52).

Γι’ αυτό υπήρχαν παντού άγγελοι, και όταν γεννήθηκε, και όταν αναστήθηκε, και

σήμερα που ανέβηκε. Διότι, λέει ο ευαγγελιστής, παρουσιάστηκαν δύο με λαμπρά

ενδύματα –που με την εμφάνιση φανέρωναν τη χαρά τους– και είπαν στους μαθητές:

«Άνδρες Γαλιλαίοι, γιατί σταθήκατε; Αυτός ο Ιησούς, που αναλήφθηκε από σας στον

ουρανό, θα έρθει κατά τον ίδιο τρόπο, όπως τον είδατε να πηγαίνει στον ουρανό»

(Πράξ. 1:10-11).

Εδώ προσέξτε πολύ. Γιατί τα λένε αυτά οι άγγελοι; Μήπως δεν είχαν μάτια οι

μαθητές; Μήπως δεν έβλεπαν αυτό που γινόταν; Δεν είπε ο ευαγγελιστής ότι

«αναλήφθηκε καθώς τον έβλεπαν» (Πράξ. 1:9); Για ποιο λόγο λοιπόν στάθηκαν κοντά

τους οι άγγελοι λέγοντάς τους ότι ανέβηκε στον ουρανό; Για δύο λόγους.

Πρώτον, διότι πάντοτε θλίβονταν οι μαθητές για την αναχώρηση του Χριστού. Γι’

αυτό στάθηκε ο άγγελος, για να παρηγορήσει με την επάνοδο του Κυρίου τη λύπη που

τους προξένησε η ανάληψή Του. «Αυτός», είπε, «ο Ιησούς που αναλήφθηκε από σας

στον ουρανό, θα έρθει κατά τον ίδιο τρόπο». Λυπηθήκατε, λέει, επειδή αναλήφθηκε;

Αλλά μη λυπάστε πια, διότι θα επιστρέψει και πάλι.

Ο δεύτερος λόγος της παρουσίας των αγγέλων είναι ο εξής. Ο Ιησούς αναλήφθηκε

στον ουρανό. Όμως η απόσταση ήταν μεγάλη και τα ανθρώπινα μάτια δεν είχαν τη

δύναμη να δουν ως τους ουρανούς το σώμα που αναλήφθηκε. Γι’ αυτό στάθηκαν κοντά

τους οι άγγελοι, εξηγώντας την άνοδο στον ουρανό, για να μη νομίσουν ότι ανέβηκε

“προς τον ουρανό” όπως ο Ηλίας (Δ’ Βασ. 2:1), αλλά ότι ανέβηκε “στον ουρανό”. Γι’

αυτό λέει, «που αναλήφθηκε από σας στον ουρανό».

Και αυτό δεν το πρόσθεσε χωρίς λόγο. Ο Ηλίας αναλήφθηκε προς τον ουρανό,

διότι ήταν δούλος (του Θεού), ο Ιησούς όμως αναλήφθηκε στον ουρανό, διότι ήταν

Κύριος. Ο Ηλίας αναλήφθηκε με πύρινο άρμα, ο Ιησούς με νεφέλη. Ο Θεός δηλαδή,

όταν έπρεπε να καλέσει τον δούλο Του, έστειλε άρμα, όταν όμως κάλεσε τον Υιό Του,

έστειλε βασιλικό θρόνο –και όχι απλώς βασιλικό θρόνο, αλλά τον ίδιο τον πατρικό

θρόνο. Διότι για τον Πατέρα λέει ο Ησαΐας: «Ιδού, ο Κύριος κάθεται επάνω σ’ ελαφριά

νεφέλη» (Ησ. 19:1). Επειδή λοιπόν ο Πατέρας κάθεται επάνω σε νεφέλη, γι’ αυτό και

στον Υιό έστειλε τη νεφέλη. Και ο Ηλίας, όταν ανέβηκε, άφησε στον Ελισσαίο τη

μηλωτή του, ο Ιησούς όμως, όταν αναλήφθηκε, άφησε στους μαθητές του χαρίσματα

που έκαναν όχι έναν προφήτη, αλλά μύριους Ελισσαίους, και μάλιστα πολύ

μεγαλύτερους και λαμπρότερους από εκείνον.

Αγίου Ιω. Χρυσοστόμου, Εις την ανάληψιν

του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

PG 50, 441-452 (αποσπάσματα).

Πρόγραμμα Ιερών Ακολουθιών Μηνός Ιουνίου

 

 

 Ἐγὼ εἶμαι ἡ Ἀνάσταση καὶ ἡ Ζωή

Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς

Ἐὰν ὑπάρχει μιὰ ἀλήθεια στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ εὐαγγελικὲς ἀλήθειες, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἀκόμη, ἐὰν ὑπάρχει μιὰ πραγματικότητα στὴν ὁποία θὰ μποροῦσαν νὰ συνοψισθοῦν ὅλες οἱ καινοδιαθηκικὲς πραγματικότητες, ἡ πραγματικότητα αὐτὴ θὰ ἦταν ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Μόνο στὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἐξηγοῦνται ὅλα τὰ θαύματά Του, ὅλες οἱ ἀλήθειές Του, ὅλα τὰ λόγια Του, ὅλα τὰ γεγονότα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Μέχρι τὴν ἀνάστασή Του ὁ Κύριος δίδασκε γιὰ τὴν αἰώνια ζωή, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασή Του ἔδειξε ὅτι ὁ Ἴδιος ὄντως εἶναι ἡ αἰώνια ζωή. Μέχρι τὴν ἀνάστασή Του δίδασκε γιὰ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασή Του ἔδειξε ὅτι ὁ Ἴδιος εἶναι πράγματι ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Μέχρι τὴν ἀνάστασή Του δίδασκε ὅτι ἡ πίστη σ’ Αὐτὸν μεταφέρει ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάστασή Του ἔδειξε ὅτι ὁ Ἴδιος νίκησε τὸ θάνατο καὶ ἔτσι ἐξασφάλισε στοὺς θανατωμένους ἀνθρώπους τὴ μετάβαση ἐκ τοῦ θανάτου στὴν ἀνάσταση.

Μὲ τὴν ἁμαρτία ὁ ἄνθρωπος ἔγινε θνητὸς καὶ πεπερασμένος· μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ Θεανθρώπου γίνεται ἀθάνατος καὶ αἰώνιος. Σ’ αὐτὸ δὲ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ δύναμη καὶ τὸ κράτος καὶ ἡ παντοδυναμία τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναστάσεως. Καὶ γιὰ αὐτὸ χωρὶς τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δὲν θὰ ὑπῆρχε κἄν ὁ Χριστιανισμός. Μεταξὺ τῶν θαυμάτων ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου εἶναι τὸ μεγαλύτερο θαῦμα. Ὅλα τὰ ἄλλα θαύματα πηγάζουν ἀπὸ αὐτὸ καὶ συνοψίζονται σ’ αὐτό. Ἀπ’ αὐτὸ πηγάζουν ἡ πίστη καὶ ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἐλπίδα καὶ ἡ προσευχὴ καὶ ἡ θεοσέβεια. Αὐτὸ εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο καμία ἄλλη θρησκεία δὲν ἔχει· αὐτὸ εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἀνυψώνει τὸν Κύριο ὑπεράνω ὅλων τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν θεῶν. Αὐτὸ εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο κατὰ τρόπο μοναδικὸ καὶ ἀναμφισβήτητο δείχνει καὶ ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεὸς καὶ Κύριος σὲ ὅλους τοὺς ὁρατοὺς καὶ ἀόρατους κόσμους.

Τὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος πιστεύει ἀληθινὰ στὸν Ἀναστάντα Κύριο τὸ ἀποδεικνύει μὲ τὸ νὰ ἀγωνίζεται κατὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῶν παθῶν καὶ ἐὰν μὲν ἀγωνίζεται, πρέπει νὰ γνωρίζει ὅτι ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἀθανασία καὶ τὴν αἰώνια ζωή. Ἐὰν ὅμως δὲν ἀγωνίζεται, τότε μάταιη ἡ πίστη του! Διότι, ἐὰν ἡ πίστη τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι ἀγώνας γιὰ τὴν ἀθανασία καὶ τὴν αἰωνιότητα, τότε τί εἶναι; Ἐὰν μὲ τὴν πίστη στὸ Χριστὸ δὲν φθάνει κανεὶς στὴν ἀθανασία καὶ τὴν ἐπὶ τοῦ θανάτου νίκη, τότε πρὸς τί ἡ πίστη μας; Ἐὰν ὁ Χριστὸς δὲν ἀναστήθηκε, τοῦτο σημαίνει ὅτι ἡ ἁμαρτία καὶ ὁ θάνατος δὲν ἔχουν νικηθεῖ. Ἐὰν δὲ δὲν ἔχουν αὐτὰ τὰ δύο νικηθεῖ, τότε γιατί νὰ πιστεύει κανεὶς στὸ Χριστό; Ἐκεῖνος ὅμως ὁ ὁποῖος μὲ τὴν πίστη στὸν Ἀναστάντα Χριστὸ ἀγωνίζεται ἐναντίον κάθε ἁμαρτίας του, αὐτὸς ἐνισχύει σιγὰ-σιγὰ μέσα του τὴν αἴσθηση ὅτι ὁ Κύριος πραγματικὰ ἀναστήθηκε, ἄμβλυνε τὸ κέντρο τοῦ θανάτου, νίκησε τὸ θάνατο σὲ ὅλα τὰ μέτωπα τῆς μάχης.

Χωρὶς τὴν ἀνάσταση δὲν ὑπάρχει οὔτε στὸν οὐρανὸ οὔτε κάτω ἀπὸ τὸν οὐρανὸ τίποτε πιὸ παράλογο ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸ οὔτε μεγαλύτερη ἀπελπισία ἀπὸ τὴ ζωὴ αὐτή, δίχως ἀθανασία. Σ’ ὅλους τοὺς κόσμους δὲν ὑπάρχει περισσότερο δυστυχισμένη ὕπαρξη ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ δὲν πιστεύει στὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Γι’ αὐτό, γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, ὁ Ἀναστημένος Κύριος εἶναι τὰ «πάντα ἐν πᾶσιν» σ’ ὅλους τοὺς κόσμους: ὅ,τι τὸ Ὡραῖο, τὸ Καλό, τὸ Ἀληθινό, τὸ Προσφιλές, τὸ Χαρμόσυνο, τὸ Θεῖο, τὸ Σοφό, τὸ Αἰώνιο. Αὐτὸς εἶναι ὅλη ἡ Ἀγάπη μας, ὅλη ἡ Ἀλήθειά μας, ὅλη ἡ Χαρά μας, ὅλο τὸ Ἀγαθό μας, ὅλη ἡ Ζωή μας, ἡ Αἰωνία Ζωὴ σὲ ὅλες τὶς αἰωνιότητες καὶ ἀπεραντοσύνες.

ΠΗΓΗ www.inaa.gr